Najzdrowsze wiosenne rośliny z łąki, lasu i ogrodu. Wykorzystaj ich leczniczą moc

Wiosną w przydomowych ogródkach, na łąkach, w rowach i polach pojawiają się zielone listki. Chwasty? Trzeba je od razu wyrwać i wyrzucić? Niekoniecznie, lepiej zerwać je i przyrządzić smakowite dania lub lecznicze mikstury. Przekonaj się, jakie właściwości mają wiosenne rośliny i jak je wykorzystać z pożytkiem dla zdrowia.

Wiosenne rośliny lecznicze: podagrycznik

Podagrycznik wspomaga trawienie i zwiększa przemianę materii. Podagrycznik jest też dobry na artretyzm. Ma silne działanie przeciwzapalne i przeciwreumatyczne Przyspiesza usuwanie kwasu moczowego, reguluje pracę jelit, działa moczopędnie, odtruwa i oczyszcza organizm, wspomaga pracę wątroby. Hamuje także namnażanie się gronkowca złocistego, pałeczki zapalenia płuc oraz chorobotwórczych grzybów.

Podagrycznik jest kuzynem pietruszki i kolendry. Rośnie od kwietnia do września w wilgotnych, zacienionych miejscach.

Młode listki podagrycznika można dodawać do sałatki wiosennej – mają gorzkawy smak, więc dodajemy ich tylko kilka do smaku. Ale warto, bo zawierają dużo witamin. Starsze i większe liście trzeba gotować. Można je dodawać np. do zupy szczawiowej, szpinakowej. Z liści podagrycznika możemy też zrobić pesto do makaronu. Po garści podagrycznika i pokrzywy miksujemy ze szkl. moczonych przez noc w wodzie orzechów i ziaren słonecznika, ząbkiem czosnku, solą, pieprzem i ćwiercią szkl. oliwy.  Liście podagrycznika możemy też ususzyć, sproszkować i używać jako przyprawy. 

Z podagrycznika zrobimy też napar (garść świeżych liści parzymy w szkl. wrzątku). Pijemy szklankę dziennie. Możemy posłodzić do smaku. Taka herbatka przyspiesza przemianę materii, wspomaga pracę wątroby, usuwa kryształy soli kwasu moczowego, które mogły się odłożyć w stawach, jeśli zjadłyśmy np. dużo szczawiu, szpinaku czy szparagów.

Jak stosować podagrycznik? Młode liście podagrycznika świetnie smakują na surowo – dodawaj je do sałatek. Napar (łyżka suszu na 250 ml wody) pij 4 razy dziennie po pół szklanki. 

Wiosenne rośliny lecznicze: krwawnik

W medycynie ludowej krwawnik jest podawany jako remedium na rany oraz krwotoki wewnętrzne. Roślina wykazuje właściwości: przeciwkrwotoczne, przeciwzapalne, napotne, ściągające, rozkurczowe, przeciwgorączkowe, przeciwbakteryjne, żółciopędne, moczopędne, wiatropędne, odtruwające, pobudzające trawienie, regulujące cykl miesiączkowy i uśmierzające ból towarzyszący krwawieniom miesięcznym.

Napary i nalewki z krwawnika zaleca się do picia przede wszystkim przy schorzeniach układu pokarmowego: nieżytach i stanach zapalnych żołądka oraz biegunkach. Krwawnik bywa też stosowany w zaburzeniach miesiączkowania oraz stanach pobudzenia nerwowego. Naparów i świeżego ziela krwawnika używa się do zaopatrywania ran oraz łagodzenia stanów zapalnych skóry. Krwawnik leczy przewód pokarmowy, skaleczenia i infekcje. Działa też wzmacniająco, przeciwkaszlowo, łagodzi zgagę. Bardzo skuteczna przy katarze siennym jest inhalacja z naparu wykonanego ze świeżych kwiatów.

Do celów zielarskich krwawnik zbiera się na stanowiskach naturalnych. Krwawnik lubi miejsca słoneczne, do prawidłowego wzrostu potrzebuje żyznej, próchniczej gleby. Można go znaleźć na skrajach lasów, suchych łąkach i pastwiskach. Wiosną najpierw tworzy rozetę pierzastych liści, z której następnie wyrasta ulistniona łodyga.

Do celów zielarskich ucinamy kwitnące szczyty łodyg krwawnika, około 10 cm nad ziemią. Jednak świeże, młode listki możemy wykorzystać jako dodatek do sałatek lub chleba z masłem. Po wysuszeniu listki zyskują korzenny, gorzkawy smak i są ciekawą przyprawą do zup.

Jak stosować krwawnik: 2 łyżki kwiatostanów zalej 250 ml wrzątku i zaparzaj 10 minut. Pij raz dziennie po posiłku. Naparem możesz też przemywać ranki.

Ziele potnij na kawałki zblenduj, przecedź i zalej 96% spirytusem w proporcji 4:1. Pij 3 razy dziennie po łyżce. 

Wiosenne rośliny lecznicze: mniszek lekarski

Mniszek lekarski zwany powszechnie (nieprawidłowo!) mleczem, gęsto porasta łąki i trawniki – zarówno w miastach, jak i poza nimi. Gdy go zbieramy, najlepiej odciąć nożem całą rozetę liściową od korzenia. Zbierając kwiaty powinno się unikać ich zielonych części, ponieważ są gorzkie.

Liście mniszka lekarskiego zbiera się w I połowie kwietnia, zanim mniszek zakwitnie (później liście robią się bardzo gorzkie), kwiaty od kwietnia do sierpnia, korzenie w jesieni.

Liście mniszka zawierają sporo błonnika, żelaza, wapnia, magnezu, fosforu oraz soli potasu, a także witamin z grup B i C. W korzeniu znajduje się obniżająca stężenie glukozy inulina. Ogólnie mniszek ma działanie przeciwcukrzycowe, moczopędne, wspomaga trawienie, odporność i odchudzanie, usprawnia działanie wątroby i dróg żółciowych, reguluje cykl menstruacyjny, a nawet wykazuje działanie przeciwnowotworowe.

Mniszek chroni przed infekcjami, łagodzi kaszel i stany zapalne. Spowalnia wchłanianie cukru, działa przeczyszczająco, niweluje zaparcia.

Z liści mniszka lekarskiego można przygotować sałatkę, a także używać ich jako dodatku warzywnego do dań na ciepło, tak jak szpinaku. Korzeń po ususzeniu jest bazą naparów i herbatek, zaś po uprażeniu może być substytutem kawy. Z kwiatów można przygotować syrop  (tzw. miodek majowy), napój lub wino.

Jak stosować mniszek lekarski? Łyżkę kwiatów mniszka zalej 250 ml wrzątku, pij raz dziennie.
Syrop: zerwij ok. litra kwiatów, oczyść je, przełóż do garnka i zalej litrem zimnej wody. Gotuj na małym ogniu ok. 15 minut, po czym odstaw garnek na dobę w chłodne miejsce. Przecedź, dodaj sok z 2 cytryn i 700 g cukru. Gotuj na małym ogniu, aż syrop zgęstnieje, i przelej do słoików. Stosuj 2 razy dziennie po łyżce. 

Wiosenne rośliny lecznicze: pokrzywa

Jeden z najpowszechniejszych chwastów, a zarazem dzikich roślin jadalnych. Chyba nie ma nikogo, kto by się nie poparzył pokrzywą! Za jej drażniące działanie odpowiedzialny jest kwas mrówkowy znajdujący się we włoskach pokrywających liście i łodygę. Wystarczy jednak pokrzywę sparzyć wrzątkiem lub wysuszyć, aby przestała... parzyć.

Zbieramy młode pędy i liście pokrzywy - tylko najświeższe listki ze szczytu rośliny. Stare liście i pędy zawierają cystolity, mogące podrażniać nerki.

Najlepszy czas na zbiory pokrzywy to przedwiośnie, później można zrywać pokrzywę dopóty, dopóki ciągle pojawiają się młode listki.

Pokrzywa zawiera dużo żelaza, potasu, wapnia i fosforu, witaminy A (konkretnie β-karoten), B2, C i K. Ma działanie moczopędne i antybakteryjne, poprawia kondycję skóry, włosów oraz paznokci, wspomaga funkcjonowanie wątroby, trzustki i żołądka. Obniża poziom cukru we krwi.

Pokrzywa działa przeciwzapalnie, wzmacnia cały organizm Dostarcza żelaza i witaminy C, oczyszcza z toksyn, wspiera pracę nerek i wątroby, chroni kości, a także poprawia stan włosów i skóry.

Pokrzywa świetnie nadaje się do sałatek, zup, dodatek do pieczywa (uduszona jak szpinak lub w postaci pasty/pesto) lub do jajecznicy. Można z niej także robić sok, napar napar lub syrop, płukankę do włosów, piwo, a nawet używać do produkcji serów jako zamiennik podpuszczki.

Napar z pokrzywy: garść świeżych liści zalej 250 ml wrzątku i zaparzaj pod przykryciem ok. 10 minut. Pij 2 razy dziennie po pół szklanki.

Sok z młodych liści pokrzywy: zerwij same czubki roślin z najmłodszymi liśćmi, następnie je umyj i wyciśnij z nich sok w wyciskarce lub sokowirówce (możesz też zemleć w maszynce i odcisnąć przez gazę). Pij po pół szklanki 2 razy dziennie. 

Wiosenne rośliny lecznicze: szczaw zwyczajny

Znaleźć można go na łąkach, polanach i przy drogach. Ma charakterystyczny kwaśny smak za sprawą zawartości kwasu szczawiowego. Szczaw zwyczajny od innych gatunków odróżnia się kształtem liści, przypominających wydłużony grot strzały lub włóczni.

Najczęściej zbiera się liście szczawiu w maju lub do momentu zakwitnięcia, jednak później także nadają się do jedzenia. Kwiaty pojawiają się od końca maja do czerwca.

Szczaw zwyczajny to źródło witamin C, B2 i A, wapnia, fosforu, żelaza i manganu. Poprawia apetyt i trawienie, hamuje biegunkę. Niewskazany przy kamicy nerkowej i dnie moczanowej.

Szczaw zwyczajny jest podstawowym składnikiem zupy szczawiowej, herbatek i naparów, pesto, ponadto nadaje się do sosów, omletów i sałatek. 

Wiosenne rośliny lecznicze: sosna i świerk

Działają odkażająco, wykrztuśnie, przeciwzapalnie i antybakteryjnie
Jak stosować? 1/2 łyżki suszonych pączków zalej szklanką wrzątku. Zaparzaj 15 minut. Pij po pół szklanki 2 razy dziennie.

Nalewka: szklankę świeżych igieł sosny lub świerku rozetrzyj w moździerzu i przełóż do słoika. Zalej spirytusem i odstaw w ciemne miejsce. Codziennie potrząsaj naczyniem, a po miesiącu odcedź i zlej do buteleczki. Pij raz dziennie po małym kieliszku. Nalewką możesz także smarować klatkę piersiową. 

Wiosenne rośliny lecznicze: stokrotka

Stokrotka obniża ciśnienie krwi, działa przeciwgorączkowo Jest polecana dla seniorów, ponieważ wykazuje działanie wzmacniające organizm. Działa też wykrztuśnie, przeciwzapalnie, antybakteryjnie i przeciwgrzybiczo.
Jak stosować stokrotki? 15 g kwiatów zalej 200 ml wrzątku i zaparzaj pod przykryciem ok. 10 minut. Pij 2 razy dziennie po filiżance. W przypadku problemów żołądkowych pij po każdym posiłku. Używaj także jako okładów na stłuczenia, oparzenia i trudno gojące się rany. Naparem możesz kilka razy dziennie płukać bolące gardło.

Wiosenne rośliny lecznicze: brzoza

Brzozy najczęściej można znaleźć na słabych, piaszczystych, skalistych i bagiennych glebach oraz na północnych skrajach lasów. Rzadko tworzą większe zgrupowania, częściej kolonizuje nowe tereny.

Z brzozy wiosną wczesną wiosną, do momentu wytworzenia liści, zbiera się sok zwany oskołą.

Sok z brzozy zawiera glukozę, fruktozę, kwas cytrynowy i jabłkowy, sole mineralne, aminokwasy, peptydy, flawanoidy, taniny, betuliny, witaminy C i B. Wskazany jest w przypadku chorób dróg moczowych, kamicy i zapalenia nerek, dny moczanowej i obrzęków sercowo-naczyniowych.

Sok brzozowy zbiera się nacinając korę (nie głębiej niż 4 cm) lub gałęzie drzewa. W nacięcia wsuwa się rurki lub patyczki i zebra ściekającą oskołę do pojemnika, można bezpośrednio do butelki. 

Sok z brzozy najlepiej przechowywać w szklanych lub emaliowanych naczyniach. Doskonale sprawdza się jako chłodzący i lekko sycący napój podczas. 

Oskołę można dłużej przechowywać w zamrażarce.