Wykorzystaj świeży szczaw z ogrodu do oczyszczania organizmu!

Wiosna to nie tylko pięknie kwitnące rośliny, ale także obfitość naturalnych skarbów, które mogą wspomóc nasze zdrowie. Jednym z takich darów natury jest młody szczaw, który o tej porze roku wyrasta w ogrodach i na łąkach.

Szczaw (Rumex acetosa) to roślina, która znajduje zastosowanie nie tylko w kuchni. Ma wiele leczniczych właściwości. Okazuje się, że może wspomagać procesy oczyszczania organizmu. Jakie właściwości ma szczaw i w jaki sposób wykorzystać go do detoksykacji organizmu?

Szczaw to źródło witamin, minerałów i substancji roślinnych, które mogą przysłużyć się naszemu zdrowiu. Bogactwo witaminy C, witaminy K oraz minerałów, takich jak magnez i żelazo, czynią go niezwykle cennym składnikiem naszej diety. Szczaw zawiera też flawonoidy i polifenole, znane z ich działania przeciwutleniającego, które mogą pomóc w zwalczaniu szkodliwych wolnych rodników.

Jednak to nie wszystko, co szczaw ma do zaoferowania. Szczawiowe liście zawierają glutation, naturalny związek detoksykacyjny, który wspiera pracę wątroby, wspomagając tym samym usuwanie toksyn z organizmu. Regularne spożywanie świeżego szczawiu może zatem usprawniać naturalne oczyszczanie i ułatwiać zachowanie dobrej formy. 

Szczaw – co z niego zrobić?

Możliwości wykorzystania młodego szczawiu są liczne. Można go dodawać do sałatek, zup, omletów czy soków. Świeży smak i chrupiąca konsystencja szczawiu sprawiają, że jest on doskonałym dodatkiem do wielu potraw, a jednocześnie pozwala cieszyć się korzyściami zdrowotnymi, jakie oferuje.

Dlatego też, gdy znajdziesz młody szczaw w swoim ogrodzie lub na pobliskiej łące, nie wahaj się go wykorzystać. Jego naturalna moc oczyszczająca i odżywcza sprawi, że twoje ciało będzie ci wdzięczne za tę wiosenną przyjemność.

Kwaśna zupa szczawiowa z jajkiem to jedna ze sztandarowych pozycji w polskiej tradycyjnej kuchni. Szczaw dodawany jest także do białego barszczu. Rzadziej szczaw wykorzystywany jest do zrobienia sałatek czy koktajli. 

Jaki gatunek szczawiu zbierać?

W Polsce rośnie wiele gatunków szczawiu. Są to m.in.:

• polny (dziko rosnący, głównie na łąkach, nad brzegami rzek, na polach),
• zwyczajny,
• tępolistny,
• kędzierzawy (zwany też końskim lub kobylakiem),
• żółty,
• ogrodowy,
• ozdobny,
• tarczolistny.

Szczaw zwyczajny, ogrodowy i tarczolistny znajdują zastosowanie przede wszystkim w kuchni, natomiast  szczaw kędzierzawy jest cennym surowcem zielarskim. Inne gatunki szczawiu są tylko chwastami, nie można ich jeść ani stosować do domowego leczenia.

Jakie właściwości lecznicze ma szczaw?

Szczaw zawiera garbniki, które mają właściwości ściągające. Dlatego napar z korzenia lub sok z liści może być wykorzystywany do hamowania biegunek towarzyszących niestrawności. Do leczenia problemów trawiennych zazwyczaj wykorzystuje się szczaw kędzierzawy (kobylak).

Garbniki pobudzają apetyt, wspomagają wydzielanie soków trawiennych, a przede wszystkim żółci – ta jego właściwość wykorzystywana jest do detoksykacji organizmu. To m.in. wątroba odpowiada bowiem za usuwanie toksycznych substancji z organizmu.

Szczaw. Składniki, które pomagają w detoksykacji organizmu

Szczaw obfituje w chlorofil - zielony barwnik, który jest jednocześnie silnym przeciwutleniaczem. To dzięki jego zawartości zielone rośliny dotleniają, odżywiają i wspomagają odtrucie (detoksykacje) wszystkich komórek organizmu. 

Oprócz chlorofilu szczaw zawiera także inne cenne polifenole, głównie flawonoidy i antocyjany. Te substancje również mają silny potencjał przeciwutleniający oraz wspierają detoksykację organizmu. 

Te same właściwości mają dwie witaminy, które znajdziemy w szczawiu. Są one również przeciwutleniaczami. Chodzi o wzmacniającą odporność witaminę C oraz ważną dla zdrowia oczu i skóry witaminie A. 

Szczaw ma wyjątkowo wysoką zawartość składników, które pomagają hamować toksyczne działanie wolnych rodników, dlatego może być pomocna w detoksykacji organizmu, a także w profilaktyce chorób nowotworowych.

Szczaw działa moczopędnie, co sprzyja detoksykacji organizmu – nerki, tak jak wątroba, służą do oczyszczania organizmu z toksyn.

Liście szczawiu zawierają również glutation. Jest to związek występujący naturalnie w roślinach. Jest to tripeptyd składający się z aminokwasów cysteiny, glicyny i kwasu glutaminowego. Glutation pełni wiele funkcji w organizmie, działa m.in. jako przeciwutleniacz, detoksykant i ważny czynnik w odporności. Szczaw jest jednym z wielu źródeł glutationu, ale warto zauważyć, że jego zawartość może się różnić w zależności od odmiany, warunków wzrostu i sposobu przygotowania szczawiu.

Szczaw. Przepis na herbatkę oczyszczającą

Garść umytych świeżych liści szczawiu i laskę cynamonu cejlońskiego wrzucamy do dzbanka. Zalewamy wrzącą wodą (1-1,5 l). Po 20 minutach przecedzamy i dodajemy miód (ilość wg uznania). Popijamy małe porcje herbatki przez cały dzień. Jeśli wolimy ciepłe napoje, herbatkę wlewamy do termosu.

Szczaw. Przepis na oczyszczający odwar 

Pół łyżeczki suszonego szczawiu (można kupić w zielarni) zalewamy szklanką zimnej wody. Doprowadzamy do wrzenia i gotujemy przez 5 minut na małym ogniu. Następnie zdejmujemy z ognia, przykrywamy i po 10 minutach przecedzamy. Pijemy szklankę odwaru dwa razy dziennie.

Odwar można też wykorzystać do okładów łagodzących siniaki i stłuczenia. Gazę lub płótno moczymy w odwarze, wyżymamy i przykładamy do bolącego miejsca na kwadrans.

Szczaw. Przepis na oczyszczający napar 

Łyżeczkę suszonych korzeni szczawiu końskiego (kędzierzawego) zalewamy szklanką (ok. 200 ml) wrzącej wody i zaparzamy 10 minut pod przykrycie. Przecedzamy. Pijemy dwa razy dziennie po pół szklanki (ok. 100 ml) naparu przez 2-3 tygodnie. Jeśli dolegliwości nie miną, trzeba zgłosić się do lekarza.

W szczawiu zwyczajnym, tępolistnym oraz kędzierzawym znajdują się substancje o właściwościach przeciwgrzybiczych. Wyciągi z liści i nasion szczawiu kędzierzawego działają przeciwbakteryjnie i niszczą gronkowca złocistego. Składniki fenolowe znajdujące się w szczawiu polnym hamują wzrost bakterii Chlamydia pneumoniae.

Odwar ze szczawiu lancetowatego może służyć do okładów, przemywań i płukań skóry – na owrzodzenia, oparzenia I i II stopnia, trudno gojące się rany.

Zdrowe dania ze szczawiem

Szczaw ma charakterystyczny kwaskowaty smak. Można go spożywać w formie sałatki lub zrobić z niego orzeźwiającą zupę. Oto przepisy na dania ze szczawiem.

Sałatka ze szczawiem, soczewicą i szparagami

Składniki:

• 2 szklanki świeżego szczawiu
• 1 szklanka zielonej soczewicy
• ⅔ szklanki pietruszki
• Mała garść (30 g) mięty
• ½ szklanki oliwy z oliwek
• 2 łyżki czerwonego octu winnego
• 1 goździk
• 3 ząbki czosnku
• Gruba sól i pieprz: według smaku
•  1 łyżka miodu
• 1 pęczek szparagów
• 1 szklanka pokruszonej fety (najlepiej koziej)

Przygotowanie:

1. Soczewicę myjemy w zimnej wodzie i gotujemy w rondlu. Zmniejsz ogień i gotuj przez 15 minut.
2. Podczas gdy soczewica się gotuje, przygotuj zielony dressing. Dodaj szczaw, zioła, czosnek, oliwę z oliwek, ocet z czerwonego wina, czosnek, sól, pieprz i miód do robota kuchennego. Miksuj, aż powstanie gładka masa.
3. Zagotuj wodę i dodaj do niej sól. Następnie gotuj szparagi przez kilka minut. Odcedź.
4. Ciepłą soczewicę polej pięknym zielonym dressingiem.
5. Dodaj ugotowane, pokrojone na mniejsze kawałki szparagi i wymieszaj.
6. Posyp fetą i podawaj na ciepło.

Przepis na zupę ze świeżego szczawiu

Zupę szczawiową można przygotować ze świeżych liści szczawiu. Jest orzeźwiająca i zdrowa!

Składniki:

• 1 pęczek (100 g) świeżych liści szczawiu
• 1 średnia cebula 
• 1 średni ziemniak
• 1 marchew
• 1 seler (ok. 50 g)
• por (20 g)
• 1 łyżka masła lub oliwy z oliwek
•  2 ½ szklanki wody
• ¼ łyżki pieprzu
• szczypta gałki muszkatołowej
• ½ łyżeczki mielonej kurkumy
• sól do smaku

Przygotowanie:

1. Opłucz świeże liście szczawiu, cebulę, czosnek, marchewkę i seler.
2. Cebulę pokrój w kostkę, czosnek posiekaj. Obierz ziemniaka, marchewkę, pora i selera.
3. Ziemniaka pokrój w kostkę, marchewkę i selera w plasterki, a pora i szczaw w cienkie paski.
4. Na patelni rozgrzej masło, zeszklij cebulę, dodaj czosnek. Smaż 3 min na średnim ogniu.
5. Dodać pozostałe warzywa, marchewkę, ziemniaki, seler i por, wymieszać i smażyć przez minutę.
6. Dodaj pokrojone liście szczawiu i smaż mieszając przez 2-3 minuty na średnim lub wolnym ogniu. Szczaw straci część swoich zielonych kolorów i zmieni kolor na brązowy.
7. Dopraw mieszankę warzywną solą, pieprzem, gałką muszkatołową i kurkumą.
8. Zalej wodą i gotuj przez 2 minuty.

Szczaw. Ważny jest umiar

W liściach szczawiu jest wysokie stężenie kwasu szczawiowego. Spożywany w dużych ilościach może przyczynić się  do zaburzenia pracy nerek (w tym odkładnia się kamieni nerkowych), odwapnienia kości i wystąpienia schorzeń reumatycznych (dny moczanowej), a także zaburzenia pracy serca. Kwas szczawiowy ogranicza bowiem wchłanianie wapnia i magnezu z pożywienia.

Ale nie znaczy to, że trzeba całkowicie rezygnować z jedzenia zupy szczawiowej czy dodawania szczawiu do zielonych sałatek. Po prostu trzeba zachować umiar i pamiętać, by jadłospis był jak najbardziej urozmaicony.

Ze stosowania kuracji szczawiowych powinny natomiast zrezygnować osoby z chorobami nerek, dną moczanową, osteoporozą oraz ze schorzeniami dróg żółciowych.