Łupież różowy Giberta – co pomaga na świąd skóry?

Łupież różowy Gilberta jest dość częstą chorobą skórną o podłożu wirusowym.  Jeśli podczas codziennej toalety ujrzysz na skórze tułowia (to typowa i najczęstsza lokalizacja) kilkucentymetrową różową plamę, przyjrzyj się jej dokładnie. Ma opalizującą powierzchnię i złuszcza się na obwodzie? To może być blaszka zwiastująca (zwana macierzystą), pierwszy objaw łupieżu różowego Giberta. Łupież różowy Gilberta zwykle ma łagodny przebieg i nie daje powikłań, ale może być niebezpieczny dla kobiet w ciąży. 

Łupież różowy Giberta – objawy

W przypadku łupieżu różowego Giberta zmiany skórne powstają najpierw na przedniej i tylnej części tułowia, później w graniczących z nim górnych partiach ramion i ud, rzadziej na kończynach dolnych i górnych, szyi i twarzy (rzadko pod pachami i w pachwinach). Mogą przybierać postać:

• owalnych plam różnej wielkości o kształcie medalionów,
• regularnie pojawiających się przez kilka tygodni,
• zwykle symetrycznie po obu stronach tułowia (wyjątkiem jest największa, zawsze tylko jedna blaszka macierzysta z charakterystycznymi srebrzystymi łuskami na obwodzie),
• małych różowych lub jasnoczerwonych plamek na skórze, zmian o charakterze grudkowo-plamistym o różowym zabarwieniu.

Zmiany skórne układają się często w charakterystyczny dla tego schorzenia obraz – na plecach zbliżony do choinki, zaś na klatce piersiowej i brzuchu do litery V. Ukazujące się co kilka dni nowe wykwity pozostają na skórze od kilku do kilkunastu dni, po czym znikają. Mogą powodować świąd, ale w odróżnieniu od dermatoz o podłożu alergicznym nie jest on silny, w większości przypadków zaś nie występuje.

Objawom skórnym mogą towarzyszyć:

• stan podgorączkowy (wysoka temperatura sięgająca 39-40° występuje rzadko),
• ból gardła, powiększone węzły chłonne,
• nudności,
• brak apetytu,
• bóle stawów,
• osłabienie,
• brak energii.

Rzadko łupież różowy Giberta ma niecharakterystyczny przebieg, kiedy zajęte są tylko błony śluzowe, przede wszystkim jamy ustnej, w postaci nadżerek bądź różowych grudek.

Przyczyny łupieżu różowego Giberta

Prawdopodobną przyczyną choroby jest infekcja wywołana przez wirusy z grupy Herpes – głównie HHV-7 i HHV-6, wirusy HHV-3 (wirus ospy wietrznej i półpaśca), HHV-4 (wirus Epsteina-Barr), HHV-5 (cytomegalowirus), a także parwowirus B19, pikornawirus, wirus grypy. Wiele osób jest ich bezobjawowymi nosicielami. Do reaktywacji zakażenia i pojawienia się objawów choroby dochodzi wskutek spadku odporności, która może mieć różnorodne podłoże – w tym stres, wyczerpanie fizyczne i psychiczne oraz współwystępowanie innych chorób. Wysiew zmian bywa związany z innymi czynnikami infekcyjnymi, jak bakterie, np. u zakażonych chlamydią, legionellą, mycoplasmą.

Za wystąpienie łupieżu różowego czasem odpowiadają niektóre leki:

• sole złota (stosowane, choć coraz rzadziej, głównie w reumatologii),
• metronidazol (chemioterapeutyk o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwpasożytniczym),
• niesteroidowe leki przeciwbólowe i przeciwzapalne z grupy NLPZ (ryzyko pojawienia się choroby wzrasta wraz z częstszym przyjmowaniem tych preparatów),
• leki używane w psychiatrii i neurologii – np. barbiturany, ketotifen – lek przeciwhistaminowy łagodzący objawy chorób o podłożu alergicznym.

Łupież różowy Gilberta może być niebezpieczny dla kobiet w ciąży i spowodować poronienie bądź wady rozwojowe u płodu (związek z infekcjami wirusowymi Herpes – grupa TORCH). Kobiety w pierwszym i drugim trymestrze powinny ograniczyć kontakty z osobami, które mają niezdiagnozowane zmiany na skórze. 

Łupież różowy Giberta – jakie badania zrobić?

Wizyta u lekarza rodzinnego rzadko skutkuje właściwą diagnozą, ze względu na niecharakterystyczny obraz choroby. Zmiany skórne są często błędnie rozpoznawane jako objawy najczęstszych dermatoz, z jakimi ma styczność lekarz pierwszego kontaktu, czyli grzybicy skóry gładkiej, łuszczycy czy też wyprysku. A błędna diagnoza, i w konsekwencji jej niewłaściwe leczenie, może wydłużyć ustępowanie zmian skórnych.

Dlatego najlepiej umów się na wizytę do dermatologa, który mając doświadczenie w rozpoznawaniu dermatoz, wdroży odpowiednie postępowanie:

• dokładnie obejrzy zmiany skórne makroskopowo oraz w powiększeniu w badaniu dermoskopowym,
• w razie niecharakterystycznych zmian wykona biopsję ze zmian z badaniem histopatologicznym wycinków,
• zleci badania laboratoryjne, w tym badania serologiczne w celu wykluczenia kiły czy zakażenia wirusem HIV, badania mikrobiologiczne pod kątem infekcji grzybiczej.

Leczenie łupieżu różowego Giberta – co pomaga na świąd skóry?

Łupież różowy Giberta jest dermatozą, która może osłabiać organizm, ale zwykle ma łagodny przebieg i nie wywołuje powikłań. W większości przypadków choroba ustępuje samoistnie i nie wymaga leczenia. Gdy lekarz dermatolog zdiagnozuje u ciebie łupież różowy Giberta, warto stosować się do zaleceń, które złagodzą objawy choroby, takie jak świąd skóry, i przyspieszą powrót do zdrowia. 

Co robić, a czego unikać, gdy masz łupież różowy Giberta?

• Prowadź oszczędzający tryb życia i unikaj większego wysiłku fizycznego, długich podróży, dużych zmian temperatury oraz nadmiernego stresu,
• unikaj picia alkoholu oraz ziół rozgrzewających – ponieważ ciepło zwiększa pocenie i znacznie nasila świąd skóry,
• unikaj gorących kąpieli czy smarowania skóry żelem rozgrzewającym (z tego samego względu co powyżej).

• wyklucz z jadłospisu ostre przyprawy, które mogą nasilać świąd skóry: ostrą paprykę, chili, kurkumę, curry, anyż gwiaździsty, imbir, goździki, 
• ogranicz mocną kawę i herbatę, nie pij alkoholu, 
• oszczędzaj siły, wysypiaj się, wychodź na spacery, 
• ogranicz wykonywanie czynności sprzyjających poceniu się, 
• noś ubrania z przewiewnych materiałów, np. bawełny, wiskozy, lnu; śpij w przewiewnej pościeli z delikatnych tkanin naturalnych,
• swędzące zmiany skórne smaruj preparatami zawierającymi tlenek cynku bądź kalaminę (kupisz w aptece bez recepty), 
• stosuj kosmetyki przeznaczone do skóry wrażliwej lub alergicznej o jak najkrótszych składach bez substancji zapachowych czy drażniących,
• w razie dokuczliwego świądu zastosuj leki przeciwhistaminowe dostępne w aptece bez recepty, np. cetyryzynę, loratadynę (opakowania po 7 tabl.).
• przy kłopotach dermatologicznych wyłącz z jadłospisu ostre przyprawy
• stosuj naświetlania  - według zaleceń lekarza

Łupież różowy Giberta – jakie leki na świąd skóry?

• miejscowe preparaty – glikokortykosteroidy o działaniu przeciwzapalnym i przeciwświądowym (lepiej wybrać te o słabej i średniej mocy, np. hydrokortyzon, oraz głównie w postaci lotionów i kremów),
• leki przeciwhistaminowe, zwłaszcza II generacji o działaniu przeciwświądowym (np. loratadyna, feksofenadyna, bilastyna),

Łupież różowy Giberta nie u wszystkich chorych powoduje trwałą odporność; u około jednej czwartej pacjentów w ciągu 4 lat dochodzi do nawrotu choroby.