Kiedy siać i sadzić lawendę w ogrodzie? Sprawdź co robić krok po kroku, by zachwycała zapachem i wyglądem

Lawenda ma piękny, jasnofioletowy – lawendowy – kolor. Oszałamiająco pachnie. Nie tylko ładnie wygląda, ale ma także działanie lecznicze. Wykorzystuje się ją także w kuchni. Lawendowe lody są przepyszne! 

Lawenda jest rośliną z rodziny jasnotowatych. Co ciekawe, spokrewniona jest między innymi z miętą i rozmarynem. Dlatego, jeśli doprawiamy jakąś potrawę tymi ziołami, to mamy pewność, że także lawenda będzie do niej pasowała. Uprawa lawendy nie jest trudna, dzięki czemu w wielu ogrodach i na balkonach cieszy nas swoim widokiem i zapachem. Warto wiedzieć, jak i kiedy siać i sadzić lawendę? Jaką ziemię najlepiej wybrać, by dobrze rosła i obficie kwitła.

Jaką odmianę lawendy wybrać do ogrodu?

Lawenda ma wiele odmian. Różnią się one od siebie kształtem liści, wielkością i kolorem kwiatów oraz ogólnym wyglądem. Do najpopularniejszych odmian lawendy należą: 

• lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia) – jest najbardziej powszechna, uprawia się ją zarówno w ogrodzie, jak i w doniczkach. Dorasta do około 50-60 cm i ma fioletowo-niebieskie kwiaty;
• lawenda francuska (Lavandula stoechas) –  jest delikatniejsza od lawendy wąskolistnej, dlatego rzadziej spotyka się ją w polskich ogrodach. Wyróżnia się większymi niż w przypadku lawendy wąskolistnej efektownymi, ciemnofioletowymi kwiatami; 
• lawenda wielodzielna (Lavandula multifida) – dorasta do około 50 cm i ma jasnoliliowe kwiaty o intensywnym zapachu. Jeśli szukamy lawendy do ogrodu to warto wiedzieć, że ta odmiana nie jest mrozoodporna, dlatego w polskim klimacie sprawdzi się tylko jako roślina doniczkowa do domu; 
• lawenda pośrednia (Lavandula x intermedia) –  zwana także lawendyną, jest odmianą mieszaną, o intensywnie zielonych liściach oraz mocno pachnących kwiatach. Jest łatwą w uprawie, mrozoodporną w polskim klimacie odmianą lawendy, idealna do uprawy w ogrodzie.

Na jakiej ziemi posadzić lawendę w ogrodzie?

Lawenda dobrze rośnie nawet na ubogich glebach. Sadzenie lawendy zaleca się w miejscach, w których gleba jest sucha i bardzo przepuszczalna – roślina ta nie wymaga częstego podlewania i zdecydowanie lepiej znosi przesuszenie niż przelanie. 

Możliwe jest sadzenie lawendy w słabo przepuszczalnej ziemi. Najpierw warto wykopać dołek głęboki na około 50 cm i częściowo wypełnić go drenażem z keramzytu, kamyków lub kawałków potłuczonych doniczek. Pomoże to odprowadzić wodę i wspomoże rozwój korzenia. Lawenda nie znosi gleb podmokłych oraz przeciągów. Nie lubi również kwaśnej gleby – jeśli ziemia ma niski poziom wapnia (co podnosi pH gleby), warto dodać do niej trochę kredy lub dolomitu.

Kiedy wysiać i przesadzić lawendę?

Niezależnie od sposobu uprawy – w doniczce czy w ogrodzie - warto wiedzieć, kiedy sadzić lawendę do gruntu lub na balkonie, by dobrze rosła i by nie zniszczyły jej mrozy. 

Lawendę można wysiewać z nasion. Optymalny czas siewu to okres od września do października. Nasiona trzeba wówczas umieścić bezpośrednio w gruncie lub rozsadniku. Zasiana jesienią lawenda lepiej wschodzi i jest silniejsza. Nasionka naturalnie się przechładzają w zimie i zaczynają się rozwijać wraz z nadejściem cieplejszych, wiosennych dni. Aby zabezpieczyć lawendę przed przymrozkami po wysianiu do gruntu, warto przykryć nasiona agrowłókniną.

Druga tura siewu to marzec-kwiecień. W tym okresie nasiona muszą trafić do skrzynek lub doniczek. Te używane do wiosennego siewu powinny być stratyfikowane (przechłodzone) – wysypujemy nasiona do niewielkiego plastikowego pojemnika i mieszamy je z odrobiną mokrego piachu lub ziemi. Następnie pojemnik należy włożyć do lodówki i przechowywać tam przez 2–3 tygodnie. Po tym czasie zawartość pojemnika można wysiać do skrzynek wypełnionych lekką, przepuszczalną ziemią.

Jeśli roślina wzejdzie zbyt gęsto, przerywamy siewki lub przepikowujemy je do osobnych donic. Lawenda kiełkuje w ciągu ok. 14 dni. W tym czasie gleba musi mieć przynajmniej 7⁰C i być lekko zraszana odstaną wodą ze spryskiwacza do kwiatów.

Kiedy sadzić lawendę w ogrodzie? Jakie stanowisko wybrać?

Sadzonki lawendy możemy wkopać do gruntu wczesną wiosną lub jesienią. Roślina ta lubi stanowiska słoneczne i przewiewne, ponieważ lawenda wymaga dobrej cyrkulacji powietrza. Roślin nie należy sadzić w zagłębieniach terenu - w takich warunkach jest za wilgotno i lawendzie grożą grzyby. W miejscach dobrze nasłonecznionych, lawenda kwitnie najbardziej obficie i lepiej się wybarwia. 

Gleba w miejscu sadzenia lawendy musi być żyzna i przepuszczalna, zasadowa, czyli musi mieć pH w granicach 6,5–7,0. 

Kiedy sadzić lawendę? Jak to zrobić krok po kroku?

Lawendę można sadzić wiosną (od początku kwietnia) oraz jesienią (we wrześniu i w pierwszych dniach października). Dzięki temu dobrze się przyjmuje i rośnie. Tak samo postępujemy, gdy roślinę trzeba przesadzić lub rozsadzić – te czynności należy wykonywać w podobnym terminie. Warto też pamiętać, jak gęsto sadzić lawendę – odstęp między roślinami powinien wynosić przynajmniej 40 cm. W początkowym okresie warto dostarczyć jej substancje odżywcze w postaci nawozów organicznych. 

1. Dokładnie usuwamy chwasty ze stanowiska, na którym mamy sadzić lawendę – można użyć opielacza lub chwastownika.
2. Wykopujemy dołki głębokie na około 30-50 cm i szerokie na około 30 cm. Ziemia powinna mieć dobry drenaż i być przewiewna – dzięki temu krzew dobrze się rozrośnie. Jeśli podłoże jest zbite i gęste, wykopujemy większy dołek i na jego dnie robimy warstwę drenującą, np. z mieszanki żwiru i piasku (o wysokości ok. 5–10 cm). 
3. Pamiętamy o zachowaniu odstępów – między jedną a drugą sadzonką powinno znajdować się około 30-50 cm przestrzeni. Jeśli chcemy mieć lawendowy żywopłot, zmniejszamy odstęp do około 20 cm.
4. Przed posadzeniem lawendy, umieszczamy ją w pojemniku z wodą. To pozwoli korzeniom dobrze nasiąknąć. Warto je również skrócić o około 1/3 długości. Pozbywamy się też suchych i uszkodzonych liści.  
5. Umieszczamy sadzonkę w dołku i podsypujemy jego dno świeżą ziemią.

Jak przycinać lawendę?

Rozrastanie się i kwitnienie lawendy zależy nie tylko od tego, gdzie ją posadzimy, lecz także od tego, jak będziemy ją pielęgnować. Półkrzewy lawendy wymagają bowiem specjalnego przycinania. 

• Pierwsze cięcie najlepiej wykonać w pierwszym roku uprawy, w chwili, gdy sadzonka jest młoda i nierozkrzewiona. Ścinamy ją w połowie wysokości. 
• Ważnym zabiegiem jest cięcie pielęgnacyjne, dzięki któremu rośliny są foremne i gęste. Optymalnym terminem na przycinanie lawendy jest wrzesień. Sprawi to, że krzew dobrze się rozrośnie i lepiej zniesie spadek temperatury zimą. 
• Następne cięcie wykonujemy wiosną. Ma ono nadać roślinie odpowiedni kształt i wygląd, dlatego skracamy młode pędy. Ten zabieg powtarzamy co roku. 
• Drugim zabiegiem jest ścinanie kwiatów na suche bukiety. Przeprowadzamy je, gdy rośliny są w początkowej fazie kwitnienia. Dzięki temu będziemy długo cieszyć się powoli uwalnianym aromatem lawendy. 
• Jeśli lawenda ma chore, uszkodzone lub połamane gałązki, trzeba je usunąć. Wzmocnimy w ten sposób krzew i zrobimy miejsce dla nowych przyrostów.

Jak dbać o lawendę w ogrodzie? Pielęgnacja

Pielęgnacja lawendy nie jest trudna. 

• Jesienią dobrze jest zabezpieczyć dolną część rośliny suchymi liśćmi lub słomą, a na zimę okryć ją stroiszem. 
• W marcu, w kwietniu lub po kwitnieniu, czyli w sierpniu, dobrze jest usunąć uszkodzone, chore lub wybujałe gałązki. 
• W pierwszym roku uprawy dobrze jest wykonać wiosenne przycinanie lawendy, skracając jej pędy połowę. Dzięki temu zabiegowi roślina będzie wypuszczać liczne nowe pędy, tworząc okazałą, gęstą koronę.
• Ścięte zdrowe gałązki mogą posłużyć jako przyprawa, dodatek do herbaty lub środek odstraszający owady.  

Czym nawozić lawendę w ogrodzie?

Lawenda dobrze radzi sobie na mało urodzajnych glebach i nie ma specjalnych wymagań pokarmowych. Regularne nawożenie nie jest więc konieczne, wystarczy, że wspomożemy roślinę wiosną, w okresie kwitnienia. Zarówno w przypadku lawendy w ogrodzie, jak i tej w doniczce, można zastosować niewielkie dawki nawozów bogatych w potas i fosfor, najlepiej w płynie lub w formie granulatu.

Jak uprawiać lawendę w doniczce?

Możemy się cieszyć lawendą, nawet jeśli mamy tylko balkon lub parapet. W takim wypadku po prostu uprawiamy lawendę w doniczce. 

• Pojemnik, w którym będzie rosła, powinien mieć pojemność przynajmniej 10 litrów – zapewni to dobry rozwój systemu korzeniowego.
• Na dnie doniczki należy umieścić warstwę drenażu.
• Lawenda najlepiej umieścić w lekkim, przepuszczalnym podłożu o obojętnym lub lekko zasadowym odczynie. Można zastosować gotową mieszankę do sukulentów lub wymieszać ziemię uniwersalną z piaskiem i perlitem lub wermikulitem (zapobiegnie jej zbijaniu się w twardą bryłę). Warto też dodać trochę kredy lub dolomitu dla podniesienia zawartości wapnia.
• Uprawiając lawendę w doniczce należy pamiętać o tym, by ją bardzo oszczędnie podlewać. Nadmiar wody, który spłynie do podstawki należy zawsze usunąć – to, jaka ziemia do lawendy będzie w doniczce, wpłynie na jej ogólny stan.

Lawendę w doniczce siejemy tak jak tę w ogrodzie: wiosną, od początku kwietnia oraz jesienią - we wrześniu i w pierwszych dniach października.