Co to są włókniaki? Dlaczego powstają i jak się ich pozbyć?

Zauważyłaś cos na skórze? Zastanawiasz się, co to za zmiana? Może to włókniak? Sprawdź, jakie są ich rodzaje, jak wyglądają i czy są powodem do niepokoju.

Włókniaki miękkie

Czym są włókniaki miękkie?

Włókniaki miękkie to zmiany określane jako nowotwory łagodne. Powstają wskutek nadmiernego namnożenia komórek tkanki łącznej – fibroblastów – w pewnym fragmencie skóry. 

• Bardzo rzadko dochodzi do ich zezłośliwienia i powstania raka podstawnokomórkowego lub kolczystokomórkowego.
• Są zbudowane z luźnej tkanki włóknistej. 
• Tworzą się najczęściej na skórze szyi, powiek, w okolicach pach i pachwin. Wyglądają jak miękkie guzki na szypułkach. Bywa, że włókniaki miękkie powstają w nietypowych miejscach, takich jak: błona śluzowa jamy ustnej, odbytu czy okolic intymnych.
• Włókniaki mają barwę skóry, u osób z ciemniejszą karnacją przybierają kolor jasno- lub ciemnobrązowy. 
• Nie są duże, zazwyczaj mają od 1 mm do 1 cm. 
• Istnieje prawdopodobnie genetyczna predyspozycja do występowania tych zmian.
• Włókniaki są bardzo powszechne, nawet co 4. osoba ma je na swoich ciele (20-25 proc. populacji), po 40. r.ż. 37, a nawet 46 proc. ludzi znajduje na swoim ciele włókniaki. 
• Najwięcej włókniaków mają osoby pomiędzy 40. a 49. rokiem życia, niezależnie od płci.

Jakie są rodzaje włókniaków miękkich 

Specjaliści wyróżniają trzy rodzaje włókniaków:

• małe pomarszczone grudki o średnicy 1–2 mm, występujące głównie na skórze szyi i pach,
• zmiany nitkowate o szerokości około 2 mm i długości 5 mm pojawiające się w różnych okolicach ciała,
• duże uszypułowane guzki, woreczkowate włókniaki miękkie, które powstają głównie w dolnych partiach tułowia.

Włókniaki miękkie – dlaczego powstają?

Najczęściej włókniaki związane są z zaburzeniami metabolicznymi, takimi jak: otyłość, insulinooporność, zespół metaboliczny (jego cechy to m.in. otyłość brzuszna, hiperglikemia, nadciśnienie tętnicze, prowadzące do miażdżycy wysokie stężenie trójglicerydów, cholesterolu frakcji LDL, niski poziom cholesterolu frakcji HDL – tzw. dobrego, wysoki poziom kwasu moczowego oraz zaburzenia krzepnięcia krwi – stan prozakrzepowy). Zdaniem niektórych naukowców obecność włókniaków może być objawem wskazującym na zwiększone ryzyko rozwoju miażdżycy. Z badań wynika, że średnie stężenie glukozy na czczo, cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów, wskaźnik masy ciała (BMI), a także oporność na insulinę są zazwyczaj wyższe u osób, które mają na skórze włókniaki. Osoby, które mają więcej niż 30 takich zmian stwierdza się większe ryzyko rozwoju cukrzycy. 

Także insulinooporność przyczynia się do powstawania włókniaków. 

Kolejna koncepcja mówi, że tworzenie się włókniaków jest spowodowane aktywnością komórek tucznych w miejscach, gdzie powstały urazy i uszkodzenia skóry.

Włókniaki tworzą się także pod wpływem hormonów płciowych. Zaobserwowano, że nie powstają one przed okresem dojrzewania, a rozwój włókniaków u kobiet zatrzymuje się po okresie menopauzy. 

Włókniaki miękkie – jak się ich pozbyć

Na pewno włókniaki nie znikną same. Nie stanowią zagrożenia dla zdrowia, ale można zdecydować się na ich usunięcie ze względów estetycznych. Istnieje kilka sposobów pozbycia się włókniaków miękkich. Są to:

• chirurgiczne wycięcie włókniaka za pomocą nożyczek, skalpela lub jednorazowej sztancy (ułatwia to gojenie się rany);
• zabieg kriochirurgii – zmianę wymraża się strumieniem ciekłego azotu o bardzo niskiej temperaturze. Włókniak sam odpada, ale zabieg powoduje miejscowe odbarwienie skóry, dlatego nie poleca się go osobom o ciemniejszej karnacji;
• elektrokoagulacja  – włókniaka wycina się za pomocą prądu o wysokiej częstotliwości. Zabieg nie pozostawia przebarwień na skórze;
• laser frakcyjny CO2 – zabieg sprawia, że woda śródkomórkowa zmienia się w parę wodną, dzięki czemu włókniak może „wyparować”. To najskuteczniejsza, ale i najdroższa metoda usunięcia włókniaków. Nie pozostawia blizn czy przebarwień.

Włókniaki twarde (podskórne)

Czym są włókniaki twarde

Są to pojedyncze, lekko uniesione, podskórne guzki - łagodne zmiany nowotworowe, które nie powinny budzić niepokoju. Gdy uciska się skórę, która je otacza, włókniaki twarde kurczą się lub nieznacznie przesuwają.

• Mają kulisty lub workowaty kształt. 
• Włókniaki twarde są zazwyczaj większe niż włókniaki miękkie, mają zwykle ma od 3 mm do 5 cm i pojawia się w postaci lekko uniesionego podskórnego guzka. 
• Mają barwę od jasnobrązowej po czerwonobrązową, zwykle są ciemniejsze w środku.
• Najczęściej włókniaki twarde pojawiają się na nogach (na kolanie lub na udzie) i rękach. Mogą również być zlokalizowane na tułowiu i twarzy. Niekiedy pojawiają się również na piersi - takiej zmianie powinien na wszelki wypadek przyjrzeć się lekarz. 
• Znacznie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn.
• Pojawiają się najczęściej między 20. a 50. rokiem życia.

Włókniaki twarde – dlaczego powstają

Tego rodzaju zmiany często pojawiają się w miejscach, gdzie toczył się stan zapalny, skóra została w jakiś sposób naruszona lub mocno podrażniona, np. po ukąszeniu czy użądleniu owada czy drobnych urazach, po zapaleniu mieszka włosowego. 

Włókniak twarde tworzą się długo, często przez kilka miesięcy lub nawet lat.

Włókniaki twarde – jak się ich pozbyć

Zmiany te nie są groźne dla zdrowia, ale mogą powodować dyskomfort lub nieładnie wyglądać. Można je usunąć na dwa sposoby:

• wycięcie chirurgiczne – za pomocą skalpela, w znieczuleniu miejscowym. Metoda zalecana jest zwykle wtedy, kiedy nie ma pewności, czy to włókniak twardy, zmiana jest podejrzana i trzeba pobrać wycinek do badania histopatologicznego;
• zastrzyki ze sterydów – dermatolodzy stosują tę metodę usuwania włókniaków twardych tylko wówczas, gdy są pewni, że taki typ leczenia okaże się skuteczny. Zwykle metodę jest wykorzystywana przy dużych włókniakach, które przeszkadzają w codziennym funkcjonowaniu lub wyglądają nieestetycznie.

Nie zaleca się stosowania innych metod usuwania włókniaków twardych. Okazują się one bowiem nieskuteczne, co gorsza – mogą powodować odrastanie jeszcze większych i bardziej bolesnych zmian.