Tężyczkę łatwo pomylić z nerwicą. Jak rozpoznać i leczyć "chorobę zabieganych kobiet"?

Objawy tężyczki do złudzenia przypominają nerwicę. Mogą o niej świadczyć między innymi:

• ataki paniki,
• lęki,
• kłopoty ze snem,
• zaburzenia nastroju,
• kołatania serca,
• nadpobudliwość nerwowa
• obezwładniające zmęczenie.

Czasem dołączają do tego także wzdęcia i kolki oraz silny ból i skurcze mięśni (uczucie ich tężenia, zastygania). Jeśli 3-4 z powyższych objawów wydają ci się znajome, a żaden specjalista, do którego do tej pory zwracałaś się nie znajduje przyczyny, warto podpowiedzieć mu ten trop.

Oczywiście, jest możliwe, że takie „figle” płata ci twoja psychika, jednak koniecznie trzeba najpierw wykluczyć inne przyczyny dolegliwości. Między innymi właśnie tężyczkę, i to w postaci utajonej. Podpowiadamy, co zrobić, by ją wykryć, a potem skutecznie leczyć.

Dwie postacie choroby: tężyczka jawna i utajona

Choć tężyczka to dość częsta przypadłość, nie jest łatwo od razu wpaść na jej trop nawet doświadczonemu lekarzowi. Są bowiem dwie postaci tej choroby i tylko w przypadku jednej z nich wyniki badań są łatwe do zinterpretowania.

Przyczyny i objawy tężyczki jawnej

Tężyczka jawna związana jest z niedoborem wapnia, a jej przyczyna to najczęściej niedoczynność przytarczyc i związany z nią niedobór parathormonu, który jest niezbędny do regulacji poziomu tego składnika we krwi. Do rozwoju choroby może dojść także wówczas, gdy masz zaburzenia wchłaniania jelitowego, niedobór witaminy D lub niewydolność nerek. Sprzyja jej również stosowanie leków moczopędnych, przeciwpadaczkowych i inhibitorów pompy protonowej (preparaty stosowane przy zgadze czy refluksie).

Objawy są dość charakterystyczne. Napad zaczyna się od drętwienia (mrowienia) opuszków palców dłoni, a czasem też stóp oraz okolic ust. Następnie pojawiają się skurcze całych stóp i dłoni. Charakterystyczny dla tężyczki jest specyficzny przykurcz palców – tzw. ręka położnika – zgięcie wszystkich stawów 4. i 5. palca, przy jednoczesnym wyproście kciuka, palca wskazującego i środkowego. W dalszej kolejności skurcze mięśni mogą objąć także klatkę piersiową i twarz. Jeśli podczas ataku oddychasz zbyt intensywnie, może dojść to do hiperwentylacji, która jeszcze bardziej potęguje objawy.

Uwaga! Związany z tężyczką skurcz mięśni może objąć także krtań, co może doprowadzić do sytuacji zagrożenia życia. Dlatego jeśli poczujesz, że zaczynasz mieć problemy z nabraniem powietrza, nie zwlekaj z wezwaniem karetki pogotowia!

Tężyczka utajona (spazmofilia) - przyczyny i objawy

Tężyczka utajona ma zdecydowanie łagodniejszy przebieg, ale jest znacznie częstsza niż postać jawna i zdecydowanie trudniejsza do zdiagnozowania. Może ją wywołać np. silny lub długotrwały stres, który zwiększa zapotrzebowanie organizmu na magnez! W tej postaci choroby stężenie wapnia we krwi zwykle jest prawidłowe, obniżony za to może być poziom magnezu.

Objawy tej tężyczki są bardzo niespecyficzne (najczęściej takie, które wymienione zostały na początku tekstu). Są jednak bardzo dokuczliwe i utrzymują się miesiącami, dlatego pacjenci zwykle długo (i bezskutecznie) szukają pomocy u lekarzy różnych specjalności: kardiologów, gastroenterologów, czy endokrynologów, leczeni są między innymi na depresję, nerwicę, a czasem nawet padaczkę – zdarzają się bowiem ataki z drgawkami przypominającymi tę właśnie chorobę. Tymczasem właściwy adres w takiej sytuacji to gabinet neurologa.

Niezbędne badania, które pomogą zdiagnozować tężyczkę

Wstępne potwierdzenie diagnozy może się odbyć już podczas pierwszej wizyty u specjalisty, ale zwykle konieczne są szczegółowe badania, zwłaszcza, jeśli zachodzi podejrzenie, że jest to tężyczka utajona.

Badania krwi i moczu. W surowicy oznacza się poziom wapnia, magnezu i potasu. Dodatkowo trzeba sprawdzić stężenie witaminy D3 i wapnia zjonizowanego oraz wydalanie wapnia i magnezu z moczem.

Próba tężyczkowa – to test oceniający obecność nadpobudliwości nerwowo-mięśniowej. Jest dość nieprzyjemny i bolesny, dlatego wykonuje się go tylko wówczas, gdy potwierdzenie diagnozy w inny sposób jest trudne. Podczas badania na twoje ramię na 10 minut zostanie założona opaska uciskowa, która powoduje niedokrwienie kończyny. Możesz też zostać poproszona o szybkie oddychanie (by doprowadzić do hiperwentylacji). Wynik otrzymasz od razu – dodatni potwierdza diagnozę w 100 procentach. Uwaga! Przed wykonaniem testu trzeba na kilka dni odstawić suplementy (zwłaszcza magnez i wapń), gdyż może to zaburzyć jego wiarygodność.

EKG i EEG – zapis czynności elektrycznej mięśnia sercowego (co pozwala wykluczyć kardiologiczne przyczyny dolegliwości) oraz mózgu – aby upewnić się, że nie jest to padaczka.

Na czym polega leczenie tężyczki?

Tężyczkę jawną najczęściej początkowo trzeba leczyć w szpitalu, gdzie otrzymasz dożylnie sole wapnia. Potem terapia polega przede wszystkim na przyjmowaniu wapnia i witaminy D, aby nie dopuścić do obniżenia stężenia tych składników poniżej dolnej granicy normy.

W przypadku tężyczki utajonej najczęściej konieczna jest suplementacja magnezu oraz witaminy B6. Być może otrzymasz również zalecenie przyjmowania witaminy D. Zauważalne efekty tej terapii widać dopiero po kilku miesiącach systematycznego zażywania suplementów.

Dieta przy tężyczce: co jeść, a czego unikać?

Warto też wspomóc leczenie dietą bogatą w wapń i magnez. Najwięcej wapnia znajduje się w mleku i napojach mlecznych, żółtym serze oraz rybach (np. szprotkach) jedzonych wraz z ośćmi. Jeśli chodzi o produkty roślinne, polecany jest jarmuż, mak i tofu. Dobre źródła magnezu to kakao i czekolada oraz pestki dyni i orzechy, a także ciemne pieczywo, które dodatkowo zawiera witaminy z grupy B, ułatwiające przyswajanie tego składnika mineralnego.

Unikaj wypłukiwania! Staraj się nie nadużywać alkoholu, jedz możliwie naturalne produkty (nieprzetworzone), a także nie pij zbyt dużo kawy i mocnej herbaty.