Czy to grypa żołądkowa? Objawy choroby i leczenie domowymi sposobami

Grypa żołądkowa (albo jelitowa), to potoczne określenie ostrego stanu zapalnego żołądka (nie wywołuje go wirus grypy). Lekarze nazywają tę dolegliwość nieżytem żołądka. Grypa żołądkowa jest jedną z najczęściej występujących infekcji niebakteryjnych układu pokarmowego. Nie jest spowodowana zjedzeniem czegoś nieświeżego czy ciężkostrawnego. Objawy ostrego nieżytu żołądka to silny ból nadbrzusza, wymioty, biegunka, gorączka, dreszcze, bóle głowy i stawów.

Jak przetrwać grypę żołądkową? Chorobę przez pierwsze 2-3 dni możesz leczyć samodzielnie w domu, a głównym twoim zadaniem jest jak najszybsze pozbycie się zarazków z organizmu oraz niedopuszczenie do odwodnienia. Podpowiadamy, jak to zrobić i w jaki sposób możesz szybko wrócić do formy po chorobie.

Przyczyny grypy żołądkowej. Skąd się bierze?

Schorzenie wywołuje kilka gatunków wirusów. Najczęściej są to rotawirusy, norowirusy, adenowirusy czy astrowirusy. Do zarażenia dochodzi zazwyczaj przez bezpośredni kontakt z osobą już zakażoną. Najwięcej zachorowań w roku ma miejsce między październikiem a kwietniem. Grypę żołądkową można bardzo łatwo złapać – wystarczy zetknięcie ze śliną chorego, a także używanie tych samych sztućców czy kubków, a nawet toalety lub jednego ręcznika.

Przyczyną grypy żołądkowej są zwykle trzy rodzaje wirusów: 

• norowirusy (bardzo zakaźne, winne większości epidemii biegunek na świecie),
• rotawirusy (częściej atakują dzieci, więc możemy się zarazić, gdy mamy z nimi kontakt),
• adenowirusy (zwykle powodują infekcje dróg oddechowych).

Ile trwa grypa żołądkowa?

Wirusowy nieżyt żołądka zwykle mija sam drugiego lub trzeciego dnia od pojawienia się objawów, ale u osób osłabionych i starszych może się przeciągnąć do 7 dni. Jeśli masz ostrą biegunkę przez 2 dni, fusowate wymioty lub nasilone inne objawy, skonsultuj się z lekarzem.

Przebieg i objawy grypy żołądkowej

Pierwsze objawy u większości osób pojawiają się od 24 do 72 godzin od kontaktu z wirusem. Choroba zaczyna się gwałtownie – wymiotami, biegunką i wysoką gorączką oraz złym samopoczuciem, które pogarsza się z minuty na minutę. Tym objawom najczęściej towarzyszy silny ból brzucha, czasem też głowy, mdłości i wyraźne osłabienie.  Najczęstszymi symptomami grypy żołądkowej są:

• biegunka i wymioty – oba mogą być bardzo gwałtowne, często towarzyszą im intensywne, skurczowe bóle brzucha i nudności,
• bóle głowy, bóle stawów i mięśni,
• wzmożone pragnienie i ogólne osłabienie,
• zdarza się gorączka.

Objawy utrzymują się przez 2 do 5 dni. 

Grypa żołądkowa a zatrucie pokarmowe: jak je odróżnić?

Zatruć się możesz, jedząc niedogotowane lub surowe mięso, surowe jaja lub rybę, niesparzone kiełki, niepasteryzowany nabiał, niedomyte warzywa i owoce. Grypa żołądkowa natomiast nie ma żadnego związku ze spożywanym pokarmem. W przypadku zatrucia objawy pojawiają się szybciej niż w grypie żołądkowej – już w ciągu 2-6 godzin od spożycia skażonego pokarmu. Są zazwyczaj silniejsze niż te przy wirusowym nieżycie żołądka, ale też raczej krócej dają w kość. Obejmują (podobnie, jak wirusówka) bóle brzucha i głowy, wymioty, nudności i biegunkę. Podczas zatruć często pojawia się także gorączka, dreszcze, zlewne poty i duże osłabienie.

Symptomy zwykle ustępują same w ciągu 2 dni. Pomagają wypoczynek, nawadnianie i środki przeciwgorączkowe. Jeśli jednak choroba nie mija lub masz ponad 60 lat, zgłoś się do lekarza. Niektóre zatrucia, zwłaszcza bakteriami E. coli, mogą prowadzić do krwawienia wewnętrznego albo uszkodzenia nerek. 

Co pomaga na grypę żołądkową? Domowe leczenie dzień po dniu

Na "jelitówkę" nie ma konkretnego leku, ale można łagodzić objawy domowymi sposobami. Pomocy lekarza szukaj, jeśli dolegliwości nie ustąpią w ciągu tygodnia.

U osób dorosłych i ogólnie zdrowych wystarczy kilka niżej opisanych działań. Jeśli chodzi seniorów i małe dzieci (poniżej roku), takie postępowanie jest także jak najbardziej prawidłowe, warto jednak skonsultować się z lekarzem, jeśli objawy są silne lub nie słabną z upływem czasu.

• Przez pierwsze godziny (nawet całą dobę) nie zmuszaj się do jedzenia. Potem, gdy zacznie wracać ci apetyt, zjedz kawałek białej bułki lub sucharek. Jeśli wymioty się nie pojawią, możesz wdrożyć dietę lekkostrawną – polecane są zwłaszcza kleik ryżowy, marchew rozgotowana na papkę lub wywar z niej. Nie przedłużaj jednak zbytnio głodówki, bo pokarm działa korzystnie na przewód pokarmowy. Częste jedzenie małych porcji sprzyja bowiem regeneracji nabłonka jelit, który został najprawdopodobniej uszkodzony przez stan zapalny.
• Nie przyjmuj leków przeciwbiegunkowych, zwłaszcza w pierwszych 1-2 dniach infekcji – spowalniają one wydalanie toksyn i wirusa z organizmu, co przedłuża chorobę.
• Stosuj probiotyki. Skrócenie czasu trwania biegunki i złagodzenie jej przebiegu jest możliwe dzięki stosowaniu przebadanego klinicznie preparatu z bakteriami probiotycznymi. Pomaga on także w odbudowie zachwianej równowagi mikrobiomu układu pokarmowego, warto więc kontynuować taką terapię jeszcze przez tydzień po ustąpieniu objawów.
• Gdy temperatura wzrasta powyżej 38,5°C, stosuj lek przeciwgorączkowy (najlepiej z paracetamolem). Jeśli zostanie on zwymiotowany przed upływem kilkunastu minut, dawkę trzeba powtórzyć, po upływie tego czasu możesz założyć, że już się wchłonął.
• Zapobiegaj odwodnieniu. To jedna z najgroźniejszych komplikacji infekcji rotawirusowej. Powinnaś więc dużo pić – na każdy kilogram masy ciała około 50 ml płynów na dobę (jeśli ważysz np. 70 kg oznacza to ok. 3,5 l). Ważny jest też sposób przyjmowania płynów – pij po 2-3 łyżki płynu kilka razy w ciągu godziny – to nawadnia organizm skuteczniej niż wypicie jednorazowo dużej ilości. Jeśli wymioty i biegunka są bardzo nasilone, może dojść do wypłukania elektrolitów – stosuj wówczas specjalne doustne środki nawadniające, które kupisz w aptece.

Dopóki żołądek jest podrażniony, ważne, aby pić wodę bardzo powoli i często (na przykład 2 małe łyczki co 10 minut). Warto również popijać napar z rumianku, mięty lub bardzo słabą herbatę, a także ssać kostki lodu. Zażywaj elektrolity - koniecznie je uzupełniaj, bo przy ich dużej utracie możesz dostać np. skurczów mięśni. Kupuje się je w aptece, do rozpuszczania w wodzie lub przygotuj samemu (poniżej podajemy przepis).

Przez pierwsze 3 dni grypy żołądkowej:

• Po każdych wymiotach lub rzadszym stolcu wypij choćby kilka łyków wody ryżowej (w sumie ok. 0,7 l dziennie). Zmniejszy to stan zapalny, ból i ilość gazów. Aby przygotować wodę ryżową do 1,5 l wrzątku dodaj 2/3 szkl. ryżu. Gotuj przykryty, aż zmięknie. Odcedź ryż (możesz go podjadać, dokładnie gryź!), a wodę zostaw do picia.
• Na czczo pij przeciwzapalny napój (3 goździki zaparz w 1/2 szkl. wrzątku, pij letnie) albo kleik z siemienia (łyżkę nasion zalej szkl. wody i gotuj 5 min, aż uzyska konsystencję kisielu, odstaw na noc, a rano wypij sam kleik, bez nasion).
• Dopóki masz bóle brzucha raz dziennie (w ciągu dnia) pij napój cynamonowy: 1 łyżeczkę cynamonu na szklankę ciepłej wody, odstaw na kwadrans, a potem posłodź miodem i wypij małymi łykami.

Od początku choroby i 2-3 dni po niej: nawadniaj organizm izotonikiem. Do 1 litra wody dodaj łyżeczkę soli i 6 łyżeczek cukru, miodu lub soku owocowego (z cytryny, pomarańczy). Popijaj przez cały dzień.

Wspomagająco przez 2 tygodnie po grypie żołądkowej można włączyć do diety:

• pastę imbirową (zacznij 4-tego dnia choroby): 3 łyżeczki startego imbiru, wymieszaj z łyżeczką miodu (trzymaj w lodówce do 3 dni). Codziennie na czczo jedz pół łyżeczki.
• kefir (250 ml dziennie) albo apteczne probiotyki.

Co jeść w czasie grypy żołądkowej?

Część lekarzy uważa, że w czasie nieżytu można jeść to, co zawsze. Ale jeśli u ciebie przy tego typu dolegliwościach lepiej sprawdza się lekka dieta (gotowane warzywa, chude mięso i drobne kasze), to stosuj ją przez pierwsze 3 dni. Dieta lekkostrawna nie podrażni błon śluzowych żołądka ani nie spowoduje dłuższego zalegania pokarmu, dlatego warto jej przestrzegać.

Przy silnych objawach nieżytu możesz jeść sucharki i biszkopty. Jeśli poczujesz, że możesz jeść też inne produkty - jedz, ale lekko i niewiele naraz. Polecane pokarmy to: banany, gotowane ziemniaki, rozgotowane płatki ryżowe, jabłka (najlepiej utarte i podgotowane), delikatne tosty, gotowana marchewka, czysty chudy jogurt.