Ból kostki, który nie jest związany z żadnym urazem, może być objawem zmiany zwyrodnieniowej stawu skokowego. To schorzenie, jeśli nie jest leczone, w wielu przypadkach prowadzi do ograniczenia sprawności ruchowej. Na jakie zabiegi może dać skierowanie ortopeda i jak zapobiegać zapaleniu stawu skokowego?
Zapalenie stawu skokowego jest schorzeniem, które sprawia ból i utrudnia poruszanie się. Zwyrodnienie stawu skokowego może dotyczyć zarówno stawu górnego jak i dolnego. Do zmian w stawie górnym dochodzi zwykle na skutek częstych urazów, np. skręceń, złamania. Zmiany w stawie dolnym są raczej konsekwencją wady stopy i złamania kości piętowej.
Budowa stawu skokowego
Staw skokowy górny utworzony jest z kości piszczelowej i strzałkowej (czyli kości podudzia) i kości skokowej. Kostka boczna jest częścią kości strzałkowej, a kostka przyśrodkowa kości piszczelowej. Staw skokowy górny pozwala na wykonywanie głównie ruchów do przodu i do tyłu, w znacznie mniejszym zakresie na boki.
Staw skokowy dolny utworzony jest przez kość skokową i znajdujące się pod nią kości piętową i łódkowatą. Ten staw z kolei umożliwia poruszanie stopy na boki.
Zapalenie stawu skokowego – przyczyny
Skomplikowana budowa stawu skokowego jest przystosowana do znacznych obciążeń, a jednocześnie zapewnia szeroki zakres ruchów umożliwiający chodzenie, bieganie, skakanie czy taniec. W ciągu całego życia staw jest narażony na znaczne przeciążenia i urazy, dlatego dość często dochodzi do jego zwyrodnienia i zapalenia. Predysponują do tego następujące czynniki:
-
wiek – do zmian zwyrodnieniowych dochodzi głównie u osób starszych, co jest związane z naturalnym procesem starzenia się powierzchni stawowych
-
płeć – zwyrodnienie stawów częściej występuje u kobiet
-
wiotkość więzadeł i mięśni otaczających staw – zwykle jest ona konsekwencją niewystarczającej aktywności fizycznej; staw pozbawiony naturalnej ochrony mięśni i więzadeł jest mniej stabilny, bardziej narażony na mikrourazy i przeciążenie
-
nadmierna eksploatacja narządu ruchu, dźwiganie ciężarów – są przyczyną licznych mikrourazów
-
choroby reumatyczne (np. RZS) – powodują zmiany zapalne w stawach, prowadzące do szybszego zużywania się powierzchni stawowych
- jałowa martwica kości
-
wady stopy (płaskostopie, stopa koślawa lub szpotawa) –powodują niewłaściwe ustawienie osi kończyny i stawu, co prowadzi do jego nierównomiernego obciążenia
Zapalenie stawu skokowego – objawy
- Ból początkowo pojawia się tylko w ruchu, gdy staw jest obciążony. Potem w czasie poruszania bez obciążenia, a w zaawansowanej chorobie zaczyna występować w spoczynku, a nawet w nocy.
- Zwyrodnienie powierzchni stawowych prowadzi do powstania na nich wyrośli kostnych, co może objawiać się wrażeniem przeskakiwania w stawie w czasie jego poruszania i powodować ograniczenie ruchomości stawu.
- W niektórych przypadkach zmiany są tak nasilone, że powodują zniekształcenie kostki.
Zapalenie stawu skokowego – badania lekarskie
Gdy wystąpią objawy, zgłoś się do ortopedy. Zbada staw, zleci jego USG i prześwietlenie. Zwykle to wystarcza do rozpoznania choroby.
W razie wątpliwości lekarz skieruje cię na rezonans magnetyczny stawu skokowego.
Zapalenie stawu skokowego – leczenie zachowawcze
Aby uśmierzyć ból zażywa się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne z grupy NLPZ lub paracetamol.
Dodatkowo lekarz da ci skierowanie na zabiegi fizykoterapeutyczne, np.:
- krioterapię
- pole magnetyczne
- prądy interferencyjne
- laser
- jonoforezę z zastosowaniem żelu przeciwzapalnego
Możesz też dostać skierowanie na rehabilitację, która poprawia ruchomość stawu i stymuluje chrząstkę do regeneracji.
Zapalenie stawu skokowego – operacja
Gdy leczenie zachowawcze nie przyniesie efektów, konieczna może być operacja:
- w mniej zaawansowanych przypadkach to zabieg artroskopowy, w czasie którego oczyszcza się powierzchnie stawowe i przywraca ich gładkie poruszanie względem siebie;
- w bardzo zaawansowanej chorobie, gdy uszkodzenie jest znaczne, wszczepia się protezę stawu.
Zapalenie stawu skokowego – jak zapobiegać?
Aby zapobiec lub spowolnić postęp zapalenia stawu skokowego:
- ćwicz regularnie, żeby poprawić ruchomość stawu, pozwoli to też utrzymać chrząstkę stawową w odpowiednim stanie; dobre są ćwiczenia w odciążeniu, np. w wodzie,
- zrezygnuj z butów na wysokim obcasie – obciążenie stawu skokowego w tak nienaturalnym ułożeniu powoduje jego przeciążenie i naraża go na szybsze zużycie,
- unikaj nadmiernego obciążenia stawów skokowych – nie dźwigaj ciężarów, nie biegaj (ta forma ruchu szczególnie obciąża stawy),
- utrzymuj prawidłową wagę ciała
- chodząc, unikaj nierównych powierzchni
- po domu staraj się jak najczęściej chodzić boso
