Owsiki u dzieci i dorosłych. Jakie dają objawy i jak im zapobiegać? Domowe sposoby na owsicę

Owsik (Enterobius vermicularis) to najpowszechniejszy pasożyt ludzki. Szacuje się, że nawet 90 proc. osób miało z nim styczność. Choć zakażenie owsikami jest częste, nie zawsze ma łagodny przebieg. Może wywoływać przykre objawy (swędzenie, bóle brzucha itp.), a w niektórych przypadkach powodować groźne dla zdrowia powikłania. Na szczęście medycyna nie jest wobec owsików bezradna. Istnieją leki, także bez recepty, które świetnie radzą sobie z infekcją. Warto ich działanie wspomóc domowymi sposobami (szczególnie ziołowymi) i dietą. Ogromne znaczenie w walce z owsikami ma także odpowiednia higiena. Połączenie tych wszystkich metod daje największe szanse na szybkie i skuteczne pozbycie się pasożytów.

Czym są owsiki?

Owsiki to nicienie o wielkości około 1 cm. Są pasożytami jelita grubego. Najczęściej występują u dzieci w wieku 3-14 lat, choć infekcja nimi nie omija również dorosłych. Owsiki żywią się ludzką treścią jelitową. 

Do zakażenia dochodzi w wyniku połknięcia zapłodnionych jaj, z których wylegają się larwy owsika. Te wędrują układem pokarmowym aż do jelita grubego, gdzie kopulują i przyczepione do ścianki jelitowej  żyją  4-12 tygodni. Bardziej aktywne są samice, które w godzinach wieczornych przechodzą do odbytu i tam składają jaja. Podrażnienia, które powodują wywołują swędzenie. Dlatego osoba zakażona owsicą drapie się i jest niespokojna (ma przerywany sen). A ponieważ jaja powleczone są  kleistą substancją, z łatwością  przylepiają się do rąk i są przenoszone dalej – do ust lub w inne miejsca – na pościel, ubranie, bieliznę. 

Co ciekawe, jaja owsika pozostają aktywne, nawet gdy przyschną np. na pościeli. Oznacza to, że można je potem zainhalować razem np. z drobinkami kurzu. Powtórnie zakazić może się osoba już chora oraz inni domownicy. Poza organizmem ludzkim jajo owsika zachowuje zdolność zarażania przez 3 tygodnie, skażając bieliznę osobistą i pościelową, ręczniki, w kurz domowy, zabawki itd.

Dlaczego dzieci częściej łapią owsiki?

Ma to związek z tym, że maluchy zwykle dość swobodnie podchodzą do tematów związanych z higieną – wszystkiego dotykają i rzadziej myją ręce. Dlatego owsica najczęściej rozwija się w żłobkach, szkołach, przedszkolach. Owsikami łatwo można zarazić się też na placu zabaw, na basenie, a nawet w sklepie. Zakażeniu sprzyja jedzenie brudnymi rękami. Ponieważ choroba jest bardzo zaraźliwa, zwykle niemal jednocześnie zapada na nią rodzeństwo. Infekcja owsikami może przenieść się także na rodziców, dziadków czy innych domowników. 

Objawy zakażenia owsikami  

Objawem owsicy, który nie pozostawia wątpliwości, jest dostrzegalna gołym okiem obecność owsików w stolcu. Może być w nim widać cienkie białe nicienie o długości nawet do 1,2 cm długości. Gdy choroba jest mocno zaawansowana, w kale zauważyć można nawet kilka owsików. O zakażeniu pasożytniczym owsikami świadczą ponadto:

• świąd okolicy odbytu nasilający się nocą,
• bóle brzucha,
• nudności,
• utrata apetytu i związany z tym spadek masy ciała,
• zgrzytanie zębami,
• pobudzenie nerwowe,
• moczenie nocne,
• zaburzenia snu (spowodowane świądem)

Niekiedy infekcja powoduje znacznie poważniejsze komplikacje. Ciągła obecność owsików w jelitach może doprowadzić do zapalenia wyrostka robaczkowego, zapalenia jelit, przewlekłych infekcji układu rozrodczego (u kobiet – zapalenia pochwy, jajników i macicy, u mężczyzn – zapalenie cewki moczowej, gruczołu krokowego). 

Diagnostyka owsicy - badania  

Diagnostyka w kierunku owsicy polega na pobraniu wymazu z okolic odbytu. Wykonuje się to specjalną szpatułką (to tzw. wymaz parazytologiczny). Należy to zrobić 2 godziny po położeniu się do łóżka lub rano, przed wypróżnieniem się. Taki wymaz powtarza się trzy dni z rzędu. Skierowanie na badanie w kierunku owsików może wydać lekarz POZ. 

Leczenie owsików

W przypadku zakażenia owsikami konieczne jest zastosowanie leku przeciwpasożytniczego zawierającego mebendazol, albendazol lub pyrantel. Dwa pierwsze dostępne są wyłącznie na receptę. Preparat zawierający pyrantel można od niedawna kupić bez recepty. Środek ten ma postać tabletek lub zawiesiny doustnej. Można go podawać dzieciom od 2. roku życia. Substancja czynna, którą zawiera, poraża układ nerwowy owsików, które potem, dzięki ruchom jelit, są łatwiej usuwane z organizmu. Kuracji powinni poddać się wszyscy domownicy. Konieczne jest powtórzenie jej po trzech tygodniach. Warto dodać, ze pyrantel jest bezpiecznym środkiem, który w niewielkim stopniu wchłania się z przewodu pokarmowego. Jest szybko metabolizowany w wątrobie i szybko wydalany z moczem i kałem. 

Jak zapobiegać owsicy?

 

Aby leczenie farmakologiczne było faktycznie skuteczne, absolutnie konieczne jest przestrzeganie kilku prostych zasad higienicznych. Jeśli np. nie wysprzątamy domu, jaja owsików, które mogą być dosłownie w całym mieszkaniu, na powrót trafią do organizmu dziecka. Co zatem trzeba zrobić?

1. Konieczne jest wypranie całej bielizny pościelowej, koców, firanek, ręczników i pluszaków. Trzeba to zrobić w co najmniej 60 st. C. i jeśli jest to możliwe, później wyprasować. 
2. Ważne jest także przetarcie na mokro wszystkich powierzchni w mieszkaniu. Po takim sprzątaniu ściereczki i mopy pierzemy w temperaturze co najmniej 60 st. C. Pozostałe powierzchnie (kanapy, fotele, dywany) należy dokładnie odkurzyć. 
3. Przez co najmniej 3 tygodnie dziecko powinno spać w ciasno przylegających do ciała majteczkach, które uniemożliwią dotykanie okolic odbytu w nocy.
4. Najlepiej wprowadzić w domu zwyczaj korzystania z innych ręczników do twarzy i reszty ciała. 
5. Warto zwracać uwagę dziecku, by nie wkładało paluszków do buzi i bardzo często myło rączki. Paznokcie u dłoni musi mieć króciutko przycięte. 
6. Rano i wieczorem należy podmywać dziecko ciepłą wodą z dodatkiem płynu do higieny intymnej. 

Domowe sposoby na owsiki u dzieci i ciężarnych

Leczenie farmakologiczne owsików warto wspomóc domowymi metodami. Pomogą one usunąć z jelit nicienie i ułatwią pozbycie się jaj. Nie zaleca się jednak stosowania wyłącznie domowych sposobów, bo może to znacznie wydłużyć czas leczenia. Przedstawione naturalne sposoby stosować mogą także dorośli, chociaż najbardziej poleca się je u dzieci i kobiet w ciąży. Oto, po co warto sięgać, by wspomóc leczenie owsicy.

Czosnek 

Pomaga usunąć owsiki bezpośrednio z jelit i niszczy jaja owsików. Warto każdego dnia zjeść 1-2 ząbki utarte z solą i oliwą z oliwek. Taką pastę czosnkową można dodawać do sałatek i kanapek. Przy owsikach można również spróbować posmarować odbyt  rozgniecionymi ząbkami czosnku. Ale uwaga! Może to spowodować podrażnienie delikatnej skóry dziecka. Lepiej więc robić to bardzo ostrożnie. 

Cebula 

Zawiera naturalne związki siarki, które wspomagają usuwanie owsików. Możesz doprawiać nią dania lub pić syrop z cebuli: pokrój drobno dwie cebule, zasyp je 3 łyżkami cukru lub miody. Odstaw na dobę, a potem odlej sok. Warto jednak pamiętać, że najlepiej działa po prostu surowa cebula – dodawaj ją do kanapek, sałatek, pogryzaj w ciągu dnia.  

Pestki dyni

To jeden z najlepszych naturalnych sposobów na owsiki. Zawarta w pestkach dyni kukurbitacyna uszkadza układ nerwowy pasożytów przewodu pokarmowego. Najlepiej działają domowe świeże pestki dyni. Kuracja polega na spożywaniu na czczo 2 łyżek pestek pozbawionych łupinek. Można je połączyć z tartą marchewką, która także ma działanie antypasożytnicze, i niewielką ilością oliwy. Ważne jest, by po dwóch godzinach od zjedzenia takiej papki zażyć środek przeczyszczający (np. olej rycynowy). Kurację należy powtórzyć po dwóch dniach. Zmiksowane pestki dyni można podać nawet dwulatkowi. Należy je połączyć z miodem lub mlekiem ryżowym. 

Tymianek

Pomaga oczyścić układ pokarmowy z pasożytów, działa odkażająco – łyżkę tymianku zalej szklanką gorącej wody. Parz 15 min. Przecedź. Pij 3 razy dziennie, dziecku podawaj 3 razy dziennie po pół szklanki. 

Olej z czarnuszki 

Ma działanie przeczyszczające i odkażające układ pokarmowy. W walce z pasożytami stosuje się dawkę 2 łyżek oleju podzieloną na dwa razy. Pierwszą łyżkę najlepiej zażyć na czczo.

Co pomaga na owsiki u dorosłych?

Te sposoby na owsiki są odpowiednie wyłącznie dla osób dorosłych. Nie można ich stosować u dzieci i kobiet w ciąży (to może być dla nich niebezpieczne!). Aby pozbyć się owsików, warto wypróbować m.in.:

Piołun 

Zawiera tujon, izotujon, związki, które zwalczają owsiki. Łyżkę piołunu zagotuj w szklance wody. Pij chłodny napar na czczo. Powtarzaj zabieg przez kilka kolejnych dni.

Ocet jabłkowy 

Sprawia, że w jelicie cienkim rozwija się kwaśne środowisko niesprzyjające rozwojowi owsików. Każdego dnia wypijaj szklankę wody z 2 łyżeczkami octu winnego.

Olejek z oregano 

Zawiera karwakrol oraz tymol, związki o działaniu przeciwpasożytniczym. Stosuj 1-5 kropli rozcieńczone w 100 ml wody z odrobiną cytryny. Taki napój wypijamy 3 razy dziennie.  

Ziołowe nasiadówki 

Ograniczą swędzenie w okolicy odbytu. Zaparz więc rumianek (5 łyżek lub torebek na litr wody), przestudź go i przelej do miski. Posiedź w niej kilka minut.

Wrotycz 

Pomaga usunąć owsiki z jelit, usprawnia działanie układu pokarmowego. Łyżkę suszonego ziela zalej szklanką wrzątku. Parz 10 min, przecedź. Pij ciepły napar 3 razy dziennie.

Kuracja oczyszczająca Siemionowej 

Autorka tej metody Nadieżda Siemionowa jest członkinią Rosyjskiej Akademii Nauk Przyrodniczych i prowadzi w  Soczi ośrodek oczyszczania organizmu. Jej kuracja jest całkowicie naturalna. Zdaniem autorki kuracja ta usuwa z układu trawiennego złogi i pasożyty, w tym owsiki. Kuracja polega na piciu 3 razy dziennie przed posiłkami przez miesiąc tzw. mikstury Siemionowej, czyli napoju oczyszczającego: obierz i pokrój drobno po pół kilograma buraków i marchwi. Wrzuć do garnka, zalej wrzątkiem (woda ma sięgać 3 cm nad warzywa). Dodaj po półtorej łyżki suszonych moreli i rodzynek. Zagotuj, przestudź. Dodaj łyżkę miodu, wymieszaj. Odstaw na 12 godzin. Przecedź. Gotowe! Taka porcja wystarcza na jeden dzień. 

Pamiętajmy, że domowe sposoby mogą jedynie działać wspomagająco. W przypadku wykrycia owsików powinniśmy zgłosić się najpierw do lekarza. 

Dieta wspomagająca leczenie owsików

Odpowiednie menu może pomóc wyleczyć owsicę i przyspieszyć pozbycie się pasożytów z okładu pokarmowego. Co powinno znaleźć się takim leczniczym jadłospisie?

• Kwaśne produkty, czyli kiszona kapusta, kiszone ogórki, maślanka, kwaśne mleko czy jogurty naturalne. Zawierają one bakterie kwasu mlekowego, które pobudzają układ trawienny i ułatwiają wypróżnianie, a więc oczyszczanie jelit z owsików. Poza tym zakwaszają środowisko w układzie pokarmowym. A owsiki nie lubią kwaśnego środowiska.
• Produkty bogate w błonnik - kasze, chleb razowy, warzywa strączkowe, surowe warzywa i owoce. Poprawiają one perystaltykę jelit i ułatwiają oczyszczenie się układu pokarmowego z pasożytów. 

Ograniczyć natomiast warto cukier i słodycze. W środowisku słodkim owsiki szybciej i łatwiej się namnażają.