Zapalenie płuc może mieć różne przyczyny. Jakie są objawy i sposoby leczenia w zależności od rodzaju choroby?

Przy podejrzeniu zapalenia płuc, bez względu na jego przyczynę, niezbędne jest wykonanie prześwietlenia klatki piersiowej. O terapii decyduje lekarz. My podjemy sposoby na poradzenie sobie w domu z niektórymi dolegliwościami. Przeczytaj, jakie objawy powinny skłonić na do wizyty u specjalisty, i jak możemy sobie pomóc. 

Wirusowe zapalenie płuc

Wywoływane jest przez drobnoustroje, najczęściej dostające się do płuc wraz z wdychanym powietrzem. Może być poprzedzone infekcją górnych dróg oddechowych.

Objawy wirusowego zapalenia płuc

Ten typ zapalenia płuc często nie daje charakterystycznych objawów, z tego powodu przez brak odpowiedniej diagnozy może dojść do powikłań, w tym nawet do zapalenia opon mózgowych. O chorobie mogą świadczyć następujące dolegliwości:

• ból gardła
• ból głowy
• ból mięśni
• dreszcze
• pocenie
• katar
• suchy kaszel
• osłabienie

Osoby w podeszłym wieku mogą przechodzić zapalenie płuc bezgorączkowo, mając inne, łagodniejsze objawy choroby, jak np.:

• pogorszenie się stanu psychicznego
• splątanie
• senność
• drażliwość
• odmawianie przyjmowania płynów czy posiłków

Cierpiący na przewlekłe schorzenia, np. astmę, cukrzycę, choroby serca, nowotwory, są bardziej podatni na wystąpienie zapaleń płuc.

Badania:

• osłuchanie klatki piersiowej
• badania krwi
• RTG płuc

O chorobie świadczą podwyższone białko CRP, wysoka liczba leukocytów i zacienienia na zdjęciu RTG płuc.

Przyczyny choroby

Wirusowe zapalenie płuc często jest powikłaniem po grypie. Chorobę mogą wywoływać wirusy grypy, RSV, adenowirusy, a także koronawirusy będące przyczyną COVID-19.

Choroba atakuje często w okresie infekcji  (jesień, wiosna), gdy jest najwięcej zachorowań na grypę. Ale to, czy schorzenie w ogóle się rozwinie, zależy od sprawności systemu odpornościowego pacjenta.

Leczenie

Stosuje się następujące sposoby łagodzenia dolegliwości:

• preparaty wykrztuśne, które usuną z oskrzeli wydzielinę;
• zwalczanie gorączki i bólu opłucnowego przy pomocy leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych (np. paracetamolu, ibuprofenu lub metamizolu);
• spożywanie dużej ilości płynów, w tym herbatek z babki i lebiodki pospolitej (mają działanie przeciwkaszlowe) oraz stulisza lekarskiego (usuwa wydzielinę z dróg oddechowych, a także łagodzi kaszel) i siemienia lnianego (ułatwia odkrztuszanie flegmy);
• wzmacnianie organizmu dzięki zjadaniu na czczo 2-3 łyżeczek miodu manuka wytwarzanego przez pszczoły z nektaru nowozelandzkich krzewów herbacianych manuka; naukowcy odkryli, że ma on najskuteczniejsze ze wszystkich miodów działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze i przeciwzapalne, z powodzeniem chroni m.in. przed grypą i przeziębieniem oraz podnosi odporność;
• w ciężkich przypadkach wirusowego zapalenia płuc konieczne jest podanie leków przeciwwirusowych;
• czasami stosuje się również antybiotyki, aby uniknąć nadkażenia bakteryjnego.

Jak zapobiegać?

Jednym ze sposobów zapobiegania chorobie są szczepienia przeciwko grypie i szczepienia przeciw COVID-19.

Niebezpieczne zapalenie płuc

Zapalenie płuc to inaczej stan zapalny ich miąższu. Powoduje wysięk, który utrudnia napowietrzanie płuc. Przez to oddech staje się płytki i przyspieszony.

Przyczyny

• Za powstanie schorzenia najczęściej odpowiedzialne są bakterie.
• Potrafi być też wywołane inwazją wirusów, głównie jako powikłanie po odrze, ospie wietrznej, różyczce, grypie.
• Ostatnio w tej grupie znalazł się koronawirus – wywołuje on chorobę COVID-19, która może prowadzić do ostrej niewydolności oddechowej, trwałego uszkodzenia płuc, a nawet śmierci.

Objawy 

• Zwykle choroba zaczyna się od grypopodobnych objawów, takich jak wysoka gorączka i świszczący oddech, co może być efektem rozwoju COVID-19.
• Charakterystyczne są dla niego męczący kaszel, wysoka gorączka i ból w klatce piersiowej.
• Pojawia się również odkrzuszanie wydzieliny ropnej oraz dreszcze i trudności w oddychaniu.

Tę poważną chorobę trzeba leczyć farmaceutykami. Istnieje jednak wiele naturalnych metod, które przyspieszą kurację, a także złagodzą objawy schorzenia.

Co ułatwi oddychanie?

• Ziele osha – poprawia krążenie krwi w płucach, co umożliwia głębokie oddychanie. Działa antybakteryjnie i przeciwwirusowo. Pomaga łagodzić kaszel i bóle w klatce piersiowej. Dwa razy dziennie wymieszaj pół łyżeczki zmielonego korzenia z 1/3 szklanki przegotowanej wody i wypij od razu.
• Oregano – obfituje w substancje, które obkurczają naczynia krwionośne układu oddechowego. Dzięki temu poprawia pracę płuc i hamuje napady kaszlu. Zioło możesz dodawać do potraw albo parzyć z niego herbatkę. Łyżeczkę suszu lub świeżych listków zalej 150 ml wrzątku i odstaw na 20 minut. Pij 2-3 razy dziennie. Możesz też garść ziela wsypać do miski, zalać litrem wrzątku i wdychać parówkę.

Co pomoże oczyścić i dotlenić płuca? 

• Eukaliptus – zawiera olejek eteryczny cyneol, który ułatwia pozbycie się wydzieliny bakteryjnej z dróg oddechowych. Dwie łyżeczki suszu zalej szklanką wrzątku i odstaw pod przykryciem na 10 minut. Pij małymi łykami 2 razy na dobę – na czczo i godzinę po kolacji.
• Ocet jabłkowy – rozpuszcza skrzepy śluzu i usuwa je z organizmu. Co rano pij miksturę sporządzoną ze szklanki ciepłej wody i łyżki octu.
• Raz dziennie spożywaj łyżeczkę oleju z czarnuszki. Oczyszcza płuca, usprawnia odkrztuszanie i przeciwdziała stanom zapalnym.
• Rano i wieczorem sięgaj po 3/4 szklanki ciepłej wody wymieszanej z 1/4 łyżeczki czerwonego pieprzu. Zawiera on kapsaicynę, która oczyszcza płuca z wydzieliny, poprawia ukrwienie dróg oddechowych, a tym samym je dotlenia.

By przyspieszyć leczenie, włącz do diety:

• Witaminę D – wpływa na reakcję obronną układu odpornościowego przeciw chorobotwórczym mikrobom. Uzupełniaj ją suplementami oraz dietą opartą na rybach morskich, gruboziarnistym pieczywie, kaszach czy ciemnym makaronie.
• Herbatkę z imbiru – ma silne właściwości przeciwbakteryjne i rozgrzewające, poprawia efektywność układu odpornościowego. Centymetrowy kawałek korzenia zetrzyj na drobnej tarce, zalej wrzątkiem i odstaw na 15 minut pod przykryciem. W razie choroby popijaj ciepły napar 2-3 razy dziennie.

Odoskrzelowe zapalenie płuc: objawy, badania leczenie 

Oskrzelowe zapalenie płuc najczęściej jest spowodowane przez infekcję, rzadziej przez podrażnienie czynnikami chemicznymi lub fizycznymi. Może też być konsekwencją zawału serca lub chorób tkanki łącznej. Tzw. pozaszpitalne zapalenie płuc jest najczęściej powikłaniem niedoleczonego przeziębienia. Banalna wirusowa infekcja górnych dróg oddechowych wtórnie ulega nadkażeniu bakteryjnemu i szerzy się do dolnych dróg oddechowych.

Objawy odoskrzelowego zapalenia płuc:

• kaszel zwykle z odkrztuszaniem dużej ilości gęstej wydzieliny; wyjątkiem jest atypowe zapalenie płuc, w którym kaszel zwykle jest suchy ból w klatce piersiowej związany z oddychaniem i kaszlem
• wysoka gorączka dochodząca do 40°C
• duszność oraz przyspieszony oddech
• ogólne osłabienie
• bóle mięśni
• dreszcze

Jeśli gorączka utrzymuje się dłużej niż trzy dni, kaszel zaostrza się i towarzyszy mu duszność i ból w klatce piersiowej, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza (można też poprosić lekarza pierwszego kontaktu o wizytę domową).

Zapalenie płuc u osób starszych może przebiegać nietypowo, np. bez gorączki. Może dojść do zaostrzenia innych chorób przewlekłych – cukrzycy, chorób serca czy chorób neurologicznych (jak padaczka, choroba Parkinsona czy otępienie).

Rozpoznanie odoskrzelowego zapalenia płuc

Diagnozę lekarz postawi w oparciu o objawy, badanie pacjenta oraz wyniki badań dodatkowych.

• Lekarz  dokładnie osłuchuje klatkę piersiową. Już w czasie tego badania może stwierdzić objawy infekcji dolnych dróg oddechowych.

• Dodatkowo specjalista może skierować na prześwietlenie (RTG) klatki piersiowej. Jednak jeśli objawy i wynik badania przedmiotowego nie budzą wątpliwości – nie będzie to konieczne.

• Lekarz może zlecić badania krwi – morfologię i CRP, aby potwierdzić infekcję, oraz posiew plwociny, żeby zidentyfikować bakterię.

Jak się leczy odoskrzelowe zapalenie płuc?

Większość zapaleń płuc można leczyć w domu. Początkowo lekarz przepisze  antybiotyk o szerokim spektrum działania (obejmujący bakterie najczęściej odpowiedzialne za zapalenie płuc), a wspomagająco lek wykrztuśny, zaś w przypadku gorączki – przeciwgorączkowy. Zaleci pozostanie w domu i leżenie w łóżku.

Skuteczność leczenia ocenia się po trzech dniach. Jeśli gorączka zacznie spadać, możemy się trzymać dotychczasowych zaleceń. W przeciwnym wypadku dostaniemy skierowanie na wykonanie posiewu plwociny (jeśli nie został zrobiony wcześniej). Na podstawie wyniku lekarz zmieni antybiotyk na lek drugiego rzutu. Kolejna ocena powinna być dokonana po trzech dniach.

Jeśli leczenie wciąż będzie nieskuteczne, prawdopodobnie dostaniemy skierowanie do szpitala. To konieczne, zwłaszcza w przypadku osób w podeszłym wieku, osłabionych, z obniżoną odpornością oraz małych dzieci.

Należy pamiętać, że objawów zapalenia płuc nie można lekceważyć. Oczywiście nie każde przeziębienie wymaga wizyty u lekarza – jeśli chorobie nie towarzyszy wysoka gorączka, a objawy nie są bardzo nasilone, wystarczą leki dostępne w aptece bez recepty i pozostanie przez kilka dni w łóżku.

Co zwiększa ryzyko zapalenia płuc

• podeszły wiek
• palenie papierosów
• choroby serca, szczególnie przewlekła niewydolność serca
• choroby płuc, np. przewlekła obturacyjna choroba płuc
• (POChP) czy astma oskrzelowa
• cukrzyca
• stosowanie leków immunosupresyjnych (obniżają odporność)
• nieprawidłowa higiena jamy ustnej
• próchnica
• stany zwiększające ryzyko zachłyśnięcia

Kiedy obniżać temperaturę przy zapaleniu płuc?

Temperaturę od 37 do 38ºC określa się jako stan podgorączkowy. Gorączka to stan, w którym temperatura ciała przekracza 38ºC. Pamiętajmy, że jej wzrost to naturalny mechanizm obronny w walce z infekcją. Unieszkodliwia drobnoustroje i mobilizuje układ odpornościowy do walki.

Jeśli temperatura nie przekracza 38,5ºC, nie należy jej obniżać. Jednak w przypadku małych dzieci, seniorów, osób z chorobami przewlekłymi i neurologicznymi jest to konieczne.

• Temperaturę można obniżać przy pomocy leków, na przykład paracetamolu, ibuprofenu, metamizolu czy kwasu acetylosalicylowego.
• Można też stosować chłodne okłady na czoło, klatkę piersiową, brzuch czy pod pachy. Nie poleca się zanurzania w wodzie.