Grzybica jamy ustnej – jak ją pokonać domowymi sposobami i właściwą dietą?

Grzybicę jamy ustnej powoduje Candida albicans – grzyb, który naturalnie bytuje m.in. we florze bakteryjnej układu pokarmowego – i to u większości ludzi. W normalnych warunkach nie powoduje problemów zdrowotnych. Zdarza się jednak, że dochodzi do jego zbytniego namnażania – głównie wskutek obniżenia odporności, ale też złej diety, długotrwałego zażywania antybiotyków, leków sterydowych i antykoncepcyjnych, stosowania używek (np. papierosów, kawy) czy nadmiernego stresu. Prowadzi to do infekcji grzybiczej, zwanej kandydoza.

Grzybica jamy ustnej – objawy

Ilość grzybów w jamie ustnej rośnie wraz z wiekiem. Grzyby wykrywa się u ok. 30 proc. młodych zdrowych osób. W wieku od 26 do 59 lat ryzyko „zagrzybienia” jamy ustnej wzrasta – dodatni wynik obserwuje się nawet u połowy badanych. Po 60. roku życia ten odsetek rośnie jeszcze bardziej, stąd znacznie większe ryzyko pleśniawek. Wszystko przez zmiany zachodzące w składzie śliny i spadek zawartości białek zwalczających drobnoustroje.

Objawy grzybicy zależą od miejsca, które zaatakowały drożdżaki. O tym, że mamy do czynienia z grzybicą jamy ustnej, mogą świadczyć następujące symptomy:

• biały nalot na języku
• pleśniawki, czyli białe bolesne zmiany m.in. na wargach i wewnętrznej stronie policzków
• nieprzyjemny zapach z ust
• suchość w ustach

Dodatkowe objawy, takie jak ból żołądka, zgaga, wzdęcia, biegunki lub zaparcia, a nawet huśtawki nastrojów, zaburzenia pamięci, przewlekłe zmęczenie – mogą świadczyć o tym, że grzybica obejmuje również przewód pokarmowy. 

W zaawansowanych przepadkach kandydozy chorobę leczy się farmakologicznie. Objawy niezbyt nasilonej grzybicy jamy ustnej, np. pleśniawki, złagodzą naturalne sposoby odgrzybiania organizmu. 

Jak wyleczyć grzybicę jamy ustnej?

Grzybicę jamy ustnej, zwłaszcza nasiloną, trudno skutecznie wyleczyć bez wsparcia farmakologicznego. Dlatego dobrze jest zgłosić się po specjalistyczne leki przeciwgrzybicze do lekarza (najlepiej dermatologa).

Jeśli zakażenie grzybicze dotyczy samej jamy ustnej i nie jest zbyt nasilone, wystarczą leki miejscowe np. nystatyna w płynie. W przypadku, gdy zajęty jest przełyk, stosuje się flukonazol doustnie, natomiast leczenie zmian w obrębie żołądka polega na stosowaniu nystatyny, ketokonazolu, flukonazolu lub itrakonazolu.

Można zastosować miejscowo żel Sachol lub pastę Solcoseryl. Warto też uzupełnić niedobory witaminy B12, żelaza i kwasu foliowego. Warto też wspomóc odporność, bo gdy jest osłabiona, częściej łapiemy infekcje grzybicze.

Pomocne jest również zażywanie wyciągu z pestek grejpfruta, który skutecznie niszczy grzyby zasiedlające jelita – w tym szczepy Candida albicans. Co rano rozpuść 20 kropli ekstraktu w 1/2 szklanki soku albo ciepłej wody. Wypij na czczo.

W trakcie leczenia powinniśmy unikać używania tych samych sztućców, czy szklanek, co pozostali domownicy, aby ich nie zarazić. 

Jeśli pleśniawki pojawiają się częściej niż 2 razy w roku, należy wykonać badania dodatkowe, aby wykluczyć towarzyszące im schorzenia.

Grzybica jamy ustnej: domowe sposoby na pleśniawki

Pleśniawki powstają na skutek zakażeń grzybiczych. Do ich rozwoju często dochodzi wskutek spadku odporności. Pleśniawki mogą pojawić się także w trakcie lub w niedługim czasie po leczeniu antybiotykiem, gdy organizm jest osłabiony walką z bakteriami. Jak wyglądają pleśniawki? Są to bolesne białe plamy (nalot) na języku, dziąsłach, podniebieniu, wewnętrznej stronie policzków, a także w gardle. Z powodu tych bolesnych zmian trudno jest gryźć, przełykać jedzenie, pić.

Ból i pieczenie z powodu pleśniawek możemy złagodzić domowymi sposobami. Wypróbuj:

• Olejek z drzewa herbacianego na pleśniawki. Rozpuść 10 kropli olejku w połowie szklanki wody. Płucz usta 3-4 razy dziennie. 
• Czosnek. Wystarczy rozgnieść ząbek, włożyć powstałą miazgę do ust i przesuwać ją językiem przez 10 minut.
• Szałwię. To zioło regeneruje śluzówkę, przyspiesza leczenie białych nalotów, owrzodzeń i ranek. Weź 7 listków świeżego zioła lub 2 łyżeczki suszu i zalej szklanką wrzątku. Zaparzaj 15 minut, po czym przecedź. Płucz usta przez ok. 3 minuty. Stosuj zabieg 3 razy na dobę.
• Olej kokosowy i miód. Oba te składniki działają przeciwzapalnie, przeciwgrzybiczo, antybiotycznie. Pokrywają śluzówkę ochronnym filmem. Przygotuj z nich pastę: wymieszaj łyżeczkę oleju i pół łyżeczki płynnego miodu. Czystymi dłońmi wysmaruj miksturą wnętrze jamy ustnej oraz język. Staraj się przez jakiś czas rzadziej połykać ślinę, by nie za szybko „zmyć” okład. Powtarzaj zabieg 5 razy dziennie.
• Olejek z oregano powstrzymuje rozwój grzybów Candida. Do 100 ml ciepłej wody dodaj 1-5 kropli. Pij 3 razy na dzień.
• Olejki eukaliptusowy i miętowy również wykazują właściwości przeciwgrzybiczne. Po 8 kropli każdego z nich wymieszaj z 2 łyżkami oliwy z oliwek oraz łyżką przegotowanej wody. Przelej do butelki z atomizerem. Wstrząśnij, po czym spryskaj płynem wnętrze jamy ustnej. Powtarzaj zabieg 5 razy na dobę.
• Olejek herbaciany ma działanie antyseptyczne i nie pozwala grzybicy rozprzestrzeniać się w organizmie. 6 kropli olejku wymieszaj w 1 szklance wody i używaj do płukania ust 3 razy dziennie.

Płukanka ziołowa na pleśniawki

Składniki: 

• 5 łyżek liści orzecha włoskiego 
• 2 łyżki kwiatów nagietka 
• 2 łyżki liści szałwii 

Przygotowanie i stosowanie:

1. Zioła wsyp do miski, dokładnie wymieszaj i przesyp do czystego słoiczka. Łyżkę suszu wrzuć do rondelka, zalej szklanką ciepłej wody i podgrzej do wrzenia.
2. Zmniejsz ogień i gotuj pod przykryciem przez 5 minut.
3. Zdejmij z palnika i odstaw na 10 minut do naciągnięcia.
4. Przecedź. Ciepłym odwarem płucz jamę ustną 3-4 razy dziennie przez 3-5 dni.

Sposoby na pleśniawki u dziecka

Pleśniawki u niemowląt i małych dzieci są bolesne, utrudniają ssanie i zawsze wymagają leczenia. Przy niewielkim nasileniu zmian można spróbować domowych sposobów, ale jeśli zawiodą, należy skonsultować się z pediatrą. Lekarz przepisze działającą przeciwgrzybicznie nystatynę. Smarujemy nią śluzówki dziecka po karmieniu. Przed karmieniem zaś myjemy pierś, a jeśli żywimy dziecko sztucznie mieszankami mlecznymi – sterylizujemy butelki i smoczki. Można to zrobić wrzątkiem lub w specjalnym sterylizatorze.

Właściwa dieta antygrzybiczna

• Podczas domowego leczenia grzybicy należy unikać w diecie cukrów i produktów, które go zawierają (czekolada, cukierki, dżemy, słodkie owoce i soki owocowe). Wystrzegaj się cukrów prostych, białego pieczywa (jedz razowe na zakwasie) i serów pleśniowych. Są one idealną pożywką dla grzybów. 
• Odstaw produkty pszenne – badania naukowe udowodniły, że gluten może przyczyniać się do stanu zapalnego i sprzyjać rozwojowi grzybów, warto go czasowo wykluczyć z diety. Odstaw produkty z drożdżami (ciasta, piwo, zupy w proszku), bo pobudzają rozwój grzybów.
• W codziennym jadłospisie nie powinno zabraknąć warzyw. Najlepiej kilka razy dziennie sięgać po świeże, sezonowe warzywa w różnych kolorach. W ten sposób dostarczymy organizmowi potrzebnej dawki witamin i minerałów. Koniecznie jedzmy produkty, które są źródłem witaminy C, np. czerwona papryka, natka pietruszki, brukselka, biała kapusta, borówki, kiwi, maliny, herbata i przetwory z dzikiej róży.
• Ważnym składnikiem diety antygrzybicznej są również probiotyki, czyli produkty zawierające tzw. dobre bakterie kwasu mlekowego. Najwięcej zawierają ich: maślanka, naturalny jogurt, kiszonki i sok z kiszonek. Aby poprawiły skład flory bakteryjnej, sięgaj po nie każdego dnia.
• Zadbaj o białko w diecie – jest ono niezbędne do regeneracji komórek, w tym komórek układu odpornościowego, więc pomaga w obronie organizmu przed infekcjami grzybiczymi. Jedz drób, wołowinę, cielęcinę, królika, jagnięcinę, jaja, ryby i owoce morza – gotowane, przygotowywane na parze lub pieczone, niepanierowane. Zawierają zdrowe tłuszcze i składniki odżywcze, które regulują mikrobiom układu pokarmowego.
• Pij co dzień 2,5 litra wody mineralnej oraz zielonej herbaty – oczyszczają ciało, usuwają toksyny wytwarzane przez grzyby. 
• Ogranicz mleko i produkty mleczne ze względu na to, że zawierają laktozę, czyli cukier mleczny będący pożywką dla grzybów.
• Nie łącz w jednym posiłku białek i węglowodanów – kotlet jedz z surówką, a pieczywo z warzywami, to wspiera procesy trawienne i ogranicza możliwość rozwoju grzybów.
• Dokładnie gryź każdy kęs – żuj go co najmniej 30 razy. Dzięki temu łatwiej będzie strawić posiłek, resztki nie będą zalegać w układzie pokarmowym i nie będą pożywką dla grzybów. 
• Nie pij w trakcie jedzenia, by nie osłabiać działania kwasów trawiennych. Nie zapominaj jednak o odpowiednim nawodnieniu – każdego dnia wypijaj minimum 2 litry płynów.