Gdy przechodzisz COVID-19 w domu... Jak złagodzić objawy choroby, ochronić bliskich i szybciej wrócić do pełni sił

Większość osób przechodzi zakażenie koronawirusem łagodnie lub ma objawy przypominające grypę. Pobyt w szpitalu nie jest wówczas konieczny, możemy leczyć się w domu, korzystając ze wskazówek lekarza i naszych porad. Covid –19 to infekcja wirusowa, którą leczymy głównie objawowo – czyli łagodzimy aktualnie występujące dolegliwości i staramy się wesprzeć układ odporności.

Covid-19 nawet w lekkich przypadkach wymaga izolacji, lepiej wcześniej sprawdzić, czy mamy w apteczce medykamenty, które mogą nam się przydać.  Pamiętajmy, że COVID-19 jest chorobą nieprzewidywalną i w każdym momencie nasz stan może się pogorszyć. Eksperci podkreślają, że jeśli podejrzewamy zakażenie, powinniśmy mieć wykonany test na koronawirusa. W przypadku pozytywnego wyniku, szybciej otrzymamy fachową pomoc, kiedy okaże się ona niezbędna. Nie zwlekajmy też w razie pogorszenia objawów z wezwaniem pomocy. Podpowiadamy, w jaki sposób samemu łagodzić objawy zakażenia koronawirusem, a kiedy powinniśmy dzwonić  po pogotowie. 

Leczenie Covid-19 w domu – apteczka

Ze sprzętów najbardziej potrzebny jest dokładny termometr, bo gorączka, to jeden z głównych problemów przy Covid-19. Ale dobrze mieć także nebulizator do robienia inhalacji, ciśnieniomierz naramienny oraz pulsoksymetr. Ten ostatni pomaga określić puls ale i saturację, czyli stopień natlenienia krwi (piszemy o tym też dalej). Inwestowanie w bardziej zaawansowane sprzęty jest niepotrzebne. Może nawet być groźne, bo wspomaganie się np. koncentratorem tlenu potrafi doraźnie poprawić samopoczucie, ale samo w sobie nie hamuje infekcji. Jeśli zaś przeoczymy moment, gdy powinniśmy trafić do szpitala, może się to skończyć źle. Jeżeli chcesz lepiej się zabezpieczyć, kup sobie raczej (albo zrób) trenażer oddechowy. Przyda się w trakcie Covid-19, jak i po nim.

Z farmaceutyków dostępnych bez recepty z pewnością warto mieć: środki przeciwgorączkowe (w pierwszej kolejności stosujemy te z paracetamolem, a w przypadku temperatury opornej na zbijanie – zamiennie z ibuprofenem).

Reszta to klasyczny zestaw przeciw infekcjom dróg oddechowych, czyli:

• sól fizjologiczna w ampułkach (wykorzystujemy ja do nebulizacji),
• tabletki lub syrop o działaniu przeciwkaszlowym,
• tabletki lub syrop wykrztuśny,
• woda morska w sprayu i krople z ksylometazoliną na katar, 
• tabletki do ssania lub spray na ból gardła,
• witamina C i D – dla wsparcia odporności.

Nie zaniedbuj leczenia chorób przewlekłych

Jeżeli wcześniej już na coś chorowałaś koniecznie miej w domu też zapas leków przepisanych ci z powodu chorób przewlekłych (takich jak np. cukrzyca, nadciśnienie, problemy z cholesterolem) i nie przerywaj leczenia w razie wystąpienia Covid-19. Pamiętaj, że dobre kontrolowanie schorzeń przewlekłych zmniejsza ryzyko ciężkiego przebiegu infekcji koronawirusowej.

Badania pokazują np., że prowadzone wcześniej leczenie przeciwzakrzepowe kardiologicznymi dawkami kwasu acetylosalicylowego może redukować konieczność wdrożenia mechanicznego podtrzymywania funkcji krążeniowo-oddechowych. Dlaczego? Bo Covid-19 nie ogranicza się tylko do objawów ze strony płuc, ale też prowokuje powikłania zakrzepowe, które mogą kończyć się zawałem serca czy udarem mózgu. Profilaktyka przeciwzakrzepowa może zaś to zagrożenie obniżyć.

Covid-19 w domu – jak się leczyć?

Już przy pierwszych symptomach i infekcji skontaktuj się telefonicznie z lekarzem i postępuj zgodnie z jego zaleceniami. O ile twój stan będzie dość dobry, zaleci ci on leczenie w domu.

Najważniejsze zalecenia domowego leczenia covid-19

• Odpoczywaj, by ułatwić organizmowi walkę z infekcją i regenerację, staraj się wysypiać. Jeżeli masz siłę, możesz oczywiście chodzić po mieszkaniu, ale nie forsuj się domowymi pracami. W razie potrzeby poleguj w wywietrzonym pokoju.
• Zbijaj gorączkę – taka dochodząca nawet do 40 st. C to jeden z typowych objawów Covid-19. Może utrzymywać się dzień czy trzy, ale niektórych męczy i 2 tygodnie. Ważne, by ją zbijać dopiero, gdy przekracza 38,5 st. (38 st – jeżeli przy wyższej czujesz się bardzo źle). Stan podgorączkowy i umiarkowana gorączka sprzyjają bowiem produkowaniu komórek odporności i pomagają szybciej uporać się z infekcją. Ważne! Jeżeli gorączka ustępuje, ale po kilku dniach wraca, może być to sygnałem nadkażenia bakteryjnego i konieczne jest wdrożenie antybiotyku. Skontaktuj się pilnie z lekarzem, by zdecydował, co dalej. Sama jednak nie sięgaj po antybiotyk, jeśli jakiś został ci np. po poprzedniej infekcji.
• Nawadniaj organizm – pij codziennie ok. 2 litrów płynów, a jeżeli masz gorączkę lub biegunkę (też się przy Covid-19 zdarza!) – ok. 3 l wody. To ważne, bo woda jest potrzebna do wszystkich procesów w organizmie – w tym także do lepszej termoregulacji czy utrzymania odpowiedniej gęstości wydzielin, które odkrztuszamy czy wysmarkujemy.
• Udrażniaj nos – w zachowaniu jej pomogą ci nebulizacje z soli fizjologicznej (o ile lekarz nie zaleci inaczej, rób je 2 razu dziennie) i oczyszczanie nosa wodą morską. W razie potrzeby przez kilka dni stosuj też udrożniające krople z ksylometazoliną.
• Oczyszczaj drogi oddechowe – przy zbyt intensywnym suchym kaszlu bierz leki przeciwkaszlowe, a po konsultacji z lekarzem (i wystawieniu przez niego recepty) także rozszerzające oskrzela – zwykle aplikuje się je w formie nebulizacji. Gdy kaszel zamieni się w mokry, stosuj leki o działaniu wykrztuśnym. Dobrze by było, gdyby pół godziny po ich zażyciu ktoś mógł ci oklepać plecy dłońmi złożonymi w łódeczki. Na czas zabiegu połóż się na brzuchu – tak byś miała głowę nieco niżej niż biodra.

Koronawirus: jak zbić gorączkę?

Gorączka w przypadku COVID-19 występuje często, aczkolwiek nie zawsze. Jeśli chory ma podwyższoną temperaturę ciała, najczęściej ten objaw jest na początku infekcji COVID-19. Gdy czujesz się źle i temperatura ciała przekracza 38ºC, możesz obniżać gorączkę lekiem z ibuprofenem lub paracetamolem. Ibuprofen działa silniej niż paracetamol i ma też właściwości przeciwzapalne. Z kolei jeśli cierpisz na chorobę wrzodową żołądka lub zaburzenia krzepnięcia, bezpieczniejszy będzie paracetamol – jest też lepszym wyborem w przypadku dzieci. Pół godziny po zażyciu leku zmierz temperaturę, by sprawdzić, czy gorączka spada.

Jeśli przechodzisz COVID-19 w domu, mierz gorączkę co 6-8 godzin i w takim samym odstępie czasu przyjmuj leki przeciwgorączkowe. Przy COVID-19 gorączka może utrzymywać się przez 7 dni lub dłużej. Jeśli przekracza 40ºC, zadzwoń na pogotowie. Jeśli mierzysz gorączkę termometrem bezdotykowym, pamiętaj, że łatwo zafałszować wynik. Aby tego uniknąć, kwadrans przed pomiarem przebywaj w jednym pomieszczeniu, które ma stałą temperaturę, a jeśli masz silne poty – wytrzyj skórę.

Jak zapanować nad dusznością?

Pojawienie się lekkiej duszności z powodu COVID-19 nie powinno skłaniać do natychmiastowego szukania pomocy medycznej. Być może duszność wynika ze stresu i minie po kilku minutach. Zamiast wpadać w panikę, lepiej wziąć 15-20 głębokich wdechów. Pomoże podparta pozycja ciała, która zmniejszy wysiłek oddechowy. Jeśli stoisz, pochyl się delikatnie do przodu i podeprzyj łokcie na oparciu krzesła. Jeśli siedzisz, oprzyj łokcie na kolanach. Leżąc, przyjmij pozycję na boku z podparciem na poduszce, nigdy na płasko. 

COVID-19: czym złagodzić kaszel i ból gardła?

Kaszel to odruch obronny organizmu. Kaszel suchy (bezproduktywny) jest niekorzystny i osłabia pacjenta. Ulgę przyniosą syropy/tabletki z dekstrometorfanem (bez recepty), np. Dexapini, Acodin. Kaszel wilgotny (produktywny) oczyszcza drogi oddechowe z nadmiaru wydzieliny. Aby złagodzić kaszel, należy przyjmować leki rozrzedzające wydzielinę (najpóźniej do godz. 17.00), zawierające, np. acetylocysteinę, karbocysteinę, bromheksynę. Ulgę może przynieść herbata z miodem, rosół. Pomocne są: inhalacje, nacieranie pleców i klatki piersiowej olejkami eterycznymi.

Bolące gardło trzeba 1-2 razy dziennie płukać roztworem soli kuchennej (1/2 łyżeczki soli na 1 szkl. wody). Ból gardła złagodzi ssanie tabletek odkażających (dostępne bez recepty) lub spray znieczulający.

Jak usprawnić oddychanie?

W przypadku choroby staraj się oddychać przez nos, co zwiększa pobór tlenu i poprawia funkcję płuc. Nos filtruje powietrze z zanieczyszczeń, drobnoustrojów, alergenów i mikroorganizmów, nawilża i ogrzewa. Gdy oddychasz przez usta, zwiększa się liczba drobnoustrojów docierających do płuc. Aby nos spełniał swoją funkcję, powinien być dobrze nawilżony. 5-6 razy dziennie stosuj wodę morską do nosa.

Jeśli masz katar i stosujesz krople obkurczające z pochodnymi ksylometazoliny, odstaw je po 3-5 dniach, bo nadużywanie może prowadzić do polekowego nieżytu nosa. Można też nacierać plecy i klatkę piersiową maściami rozgrzewającymi z olejkami eterycznymi, stosować nawilżające nebulizacje z soli fizjologicznej/kwasu hialuronowego oraz inhalacje parowe. Do tych ostatnich można używać olejków udrażniających nos. Nawilżaj powietrze w pomieszczeniach – często wietrz mieszkanie i kładź ręczniki na kaloryfery.

Oprócz gorączki, duszności i kaszlu objawem COVID-19 jest utrata węchu i smaku, ale nie ma na to recepty. Trzeba być cierpliwym, bo zdolności te wracają po kilku tygodniach od wyzdrowienia. Gdy doskwiera biegunka, sięgnij po probiotyki i nawadniaj się. Pij dziennie 2,5-3 litry wysokozmineralizowanej wody mineralnej lub płynów bez cukru. Nie pij alkoholu, bo odwadnia i podnosi ciśnienie.

Domowe leczenie covid-19 – jak kontrolować swój stan??

Swój stan zdrowia powinniśmy monitorować na bieżąco – nie tylko sprawdzając temperaturę. W razie pogorszenia samopoczucia zawsze warto:

• zmierzyć ciśnienie krwi (nie powinno być niższe niż 90/60 mmHg i znacznie przekraczać progu uznawanego za nadciśnienie czyli 140/90 mmHg), puls (norma mieści się w zakresie 60–100)
• zmierzyć saturację (prawidłowo pulsoksymetr wskazuje 95–100%, u seniorów może być nieco mniej – do 93 %, ale już poniżej 92 % mamy sytuację alarmową, orgnizmowi brakuje tlenu.
• policzyć oddechy – norma to 16–20 na minutę. Jeżeli częstotliwość wzrasta do 30 lub więcej – mamy duszności, które mogą być niebezpieczne (patrz ramka). Ważne! W razie przekroczenia powyższych norm, pilnie skontaktuj sie z lekarzem. W przypadku wystąpienia utraty zaburzeń świadomości, zasłabnięcia czy silnych duszności – trzeba wezwać pogotowie. 

Jak przygotować się do e-wizyty?

Teleporada pozwala lekarzowi wstępnie ocenić stan zdrowia pacjenta, a od jej przebiegu zależy dalsze postępowanie. Ważne, by dobrze się do niej przygotować, by umieć odpowiedzieć na pytania lekarza. Przed rozmową z lekarzem:

• Przygotuj listę objawów. Zwróć uwagę na wszystkie dolegliwości, nawet pozornie nieistotne.
• Przygotuj nr PESEL, listę pytań do lekarza, listę chorób, na które cierpisz i leków, które zażywasz.

W trakcie rozmowy:

• Udzielaj jak najrzetelniej informacji na temat swojego stanu zdrowia. Zapisuj wskazówki lekarza.
• Jeśli lekarz stwierdzi, że objawy wskazują na zakażenie COVID-19, skieruje cię na test i doradzi, gdzie możesz go wykonać. Wynik sprawdzisz po zalogowaniu się na Internetowym Koncie Pacjenta.
• Jeśli masz wynik pozytywny, lekarz zadzwoni do ciebie i podejmie decyzję o tym, czy pozostaniesz w izolacji domowej, wyśle cię do izolatorium lub skieruje do oddziału zakaźnego w szpitalu.

Chorujesz na COVID-19? Ochroń przed zakażeniem bliskich

COVID-19: jak długo pozostać w izolacji?

Okres inkubacji koronawirusa wynosi 1-14 dni, najczęściej ok. 5 dni. Badania wykazały, że osoby z lekkimi objawami infekcji zarażają nie dłużej niż 10-14 dni, a pacjenci przechodzący chorobę ciężko – nawet do 20 dni. Izolacja w warunkach domowych zaczyna się w dniu otrzymania pozytywnego wyniku testu. Czas trwania izolacji zależy od stanu zdrowia.

Jeśli nie mamy objawów, między 8. a 10. dniem infekcji, powinniśmy skonsultować się telefonicznie z lekarzem, by ocenił nasz stan i pozwolił zakończyć izolację. Natomiast osoba, u której wystąpiły objawy infekcji, może zakończyć izolację, najwcześniej 3 dni po ich ustąpieniu, ale nie wcześniej niż 13 dni od ich wystąpienia. Kwarantanna osoby, która mieszka z osobą chorą i przebywającą na izolacji domowej, trwa tyle, ile wynosi izolacja osoby zakażonej plus 7 dni.

Jak izolować się od bliskich?

Jeśli to możliwe, osoba chora powinna przebywać w pokoju, w którym nie przebywają pozostali domownicy. Bliscy powinni zachować dystans ok. 2 metry. Jeśli domownicy wchodzą do pokoju, w którym przebywa chory, wszyscy muszą założyć maseczkę na usta i nos.

• Chory nie powinien mieć kontaktu z domowymi zwierzętami, które mogą przenieść wirusa, np. na sierści.
• Nie powinien wchodzić do części wspólnej: łazienki, kuchni, gdy przebywają w nich pozostali domownicy.
• Chory powinien korzystać z łazienki jako ostatni. Powinien trzymać ręczniki i przybory toaletowe w innym miejscu niż pozostali domownicy, najlepiej u siebie w pokoju i używać oddzielnych naczyń.
• Posiłki, wodę, leki lepiej podawać przez drzwi. Mieszkanie trzeba jak najczęściej wietrzyć, pościel prać co 2-3 dni, a ręczniki codziennie.
• Osoba, która zmywa naczynia i pierze ubrania/pościel chorego, powinna to robić w maseczce i rękawiczkach.
• Dezynfekcję mieszkania trzeba wykonywać w gumowych rękawiczkach, najlepiej 2 razy dziennie.

W całym kraju powstaje coraz więcej izolatoriów dla chorych na COVID-19, którzy nie wymagają leczenia szpitalnego. Kieruje do nich lekarz lub inspektor sanitarny. Koszt pobytu pokrywa NFZ.

Rekonwalescencja po przebyciu koronawirusa

O czym pamiętać w codziennym jadłospisie?

Przebyta choroba SARS-CoV-2 jest dużym obciążeniem dla organizmu. W czasie infekcji, jak też tuż po niej, specjaliści zalecają lekkostrawną dietę bogatą w białko, szczególnie aminokwasy, które organizm wykorzystuje do odbudowy tkanek i komórek odpornościowych. Znajdziesz je w białku zwierzęcym: drobiu, jajach, mleku i jego przetworach. Jadłospis powinien też obfitować w gotowane warzywa, w postaci zup i przecierów (mogą być dania dla niemowląt) oraz owoce, np. banany.

Jedz posiłki regularnie, 4-6 razy na dobę, w tym ostatni posiłek 3 godziny przed snem, by nie obciążać przewodu pokarmowego.

Odporność wzmocnią sprawdzone specyfiki: ciepłe mleko z miodem i czosnkiem, syrop z cebuli, napój z imbirem i kurkumą (1 szkl. mleka, 1 łyżeczka kurkumy, 1/2 łyżeczki startego imbiru, po szczypcie: cynamonu, anyżu, goździków, kardamonu, chili. Wymieszaj, podgrzej, nie gotuj. Pij ciepłą mieszankę raz dziennie).

Które leki i suplementy przyjmować?

Pacjenci, którzy cierpią na choroby przewlekłe i zażywają leki, nie powinni ich samodzielnie odstawiać bez konsultacji ze specjalistą. Osoby, które w trakcie terapii przyjmowały antybiotyki, powinny zadbać o osłonę probiotykową i przeciwgrzybiczą. Samo przyjmowanie probiotyków w postaci kiszonek i jogurtów naturalnych nie wystarczy, gdy została zachwiana równowaga flory bakteryjnej. Warto również sięgnąć po sprawdzony probiotyk w postaci leku, który można kupić bez recepty.

Naukowcy znajdują też dowody na to, że witamina D i olej ze świeżej wątroby dorsza (tran) nieswoiście wzmacniają odporność. Dlatego również warto je codziennie zażywać, szczególnie w okresie jesienno-zimowym.

Jak się zregenerować po przebyciu koronawirusa?

Zdaniem lekarzy okres rekonwalescencji po przejściu COVID-19 zależy od przebiegu infekcji i od stanu zdrowia chorego. Trwa od miesiąca do nawet kilku miesięcy. Po wyzdrowieniu może pozostać kaszel, ból gardła, kłopoty z przełykaniem. Warto zadzwonić do lekarza, by doradził, jakie leki złagodzą dolegliwości.

Można stosować domowy syrop z cebuli lub napar z siemienia lnianego. Pij więcej wody niż zwykle – nawet 3-3,5 l dziennie. Organizm najszybciej regeneruje się podczas snu, dlatego śpij 8-9 godzin na dobę. Ale nie zapominaj o ruchu.

Nawet gdy czujesz się słaba, powinnaś co kilka godzin wstać z łóżka, by się przejść. Gdy poczujesz się silniejsza, zacznij ćwiczyć (w tym ćwiczenia oddechowe). Staraj się codziennie wychodzić z domu na spacer, nawet jeśli jest kiepska pogoda. Ruch pozwoli ci się rozruszać, poprawi kondycję, złagodzi duszność, wzmocni siłę mięśni, zredukuje stres i pomoże odzyskać energię. Po ciężkiej infekcji możesz odczuwać spadek energii, więc się nie przemęczaj, oszczędzaj siły, pozwól sobie pomóc w codziennych czynnościach.

Co trzeba wiedzieć o testach na COVID-19?

Przybywa miejsc, gdzie można zrobić test na koronawirusa. Aby wykonać test bezpłatnie, potrzebne jest zlecenie lekarza (POZ lub specjalisty, jeśli wykonujesz test przed operacją/badaniem w szpitalu). Jeśli masz taką możliwość, wybierz punkt pobrań, do którego należy przyjechać własnym samochodem. Są 3 rodzaje testów w kierunku zakażenia SARS-CoV-2.

• Metoda o RT-PCR. Jest to badanie genetyczne. Pobiera się wymaz z nosogardzieli. Ma wysoką czułość zarówno we wcześniejszej, jak i późniejszej fazie zakażenia. Test wykonany prywatnie kosztuje ok. 500 zł. Na wynik czeka się do 72 godzin.
• Test antygenowy. Metodą badania jest test kasetkowy. Pobiera się wymaz z nosogardzieli. Ma niższą czułość. Powinien być wykonany w pierwszych 5-7 dniach od pojawienia się objawów. Nie potwierdza ani nie wyklucza zakażenia, a jedynie daje informację o tym, czy mieliśmy kontakt z wirusem.
• Badanie serologiczne. Oznaczane są przeciwciała przeciw SARS-CoV-2. Pobierana jest krew. Wynik dodatni świadczy o przebyciu zakażenia w przeszłości lub toczącej się infekcji; ujemny, że organizm nie wytworzył przeciwciał, ale nie wyklucza to infekcji! Prywatnie kosztuje ok. 250 zł. Na wynik czeka się do 7 dni.