Trzustka to mały organ zlokalizowany w górnej części brzucha. Wytwarza substancje niezbędne do trawienia białek, tłuszczów i węglowodanów oraz reguluje poziom cukru we krwi, wydzielając insulinę. Co dzień produkuje do 3 litrów soku, bez którego nie mogłabyś prawidłowo przyswajać składników odżywczych. Bólu trzustki nigdy nie powinniśmy lekceważyć.
Dlaczego trzustka boli?
Ból trzustki jest objawem zapalenia tego organu: ostrego lub przewlekłego. Ostrego nie da się zbagatelizować, bo wywołuje silny ból w nadbrzuszu, gorączkę, nudności i wymioty. Zwykle konieczna jest hospitalizacja. Inaczej jest z przewlekłym zapaleniem trzustki. Może być wynikiem kamicy nerkowej, hiperlipidemii, bulimii, stosowania niektórych leków, nadużywania alkoholu. Za ich sprawą trzustka niszczeje. W miarę jak uszkodzenia postępują, narząd przestaje produkować wystarczającą ilość hormonów i enzymów. Skutkiem tego jest chudnięcie, brak apetytu, wzdęcia, biegunki, a także uporczywe bóle w nadbrzuszu promieniujące do pleców. W zależności od stopnia zaawansowania choroby i objawów lekarz może zaordynować leczniczą głodówkę, dietę lekkostrawną, kurację farmakologiczną albo operację chirurgiczną.
Gdzie boli trzustka?
Trzustka boli po lewej stronie pod żebrami lub w nadbrzuszu. Dolegliwości pojawiają się zwykle po obfitym, tłustym posiłku, zwłaszcza gdy „dla trawienia” piliśmy alkohol. Oprócz używek na stan trzustki mają wpływ choroby dróg żółciowych i zakażenia (bakteryjne, wirusowe).
Nie lekceważ problemu! Silny ból informuje, że układ trawienny źle pracuje i czas zacząć leczenie. Nie wolno ignorować bólów trzustki, nawet jeśli „same przechodzą”.
Ból trzustki - kiedy iść do lekarza
Kiedy bóle trzustki się powtarzają – idź do lekarza! Ewentualny stan zapalny można szybko wyleczyć farmakologicznie, ale konieczna jest wczesna diagnoza choroby. Podstawowym badaniem, które umożliwia rozpoznanie zapalenia trzustki, jest oznaczenie enzymów trzustki (amylazy i lipazy) w surowicy krwi i w moczu. Zwiększone stężenie oznacza chorobę.
Kolejnym badaniem jest prześwietlenie. Obraz uwidacznia zwapnienia trzustki, które jest charakterystyczne dla przewlekłego zapalenia. USG pozwala określić przyczyny zapalenia, np. kamicę pęcherzyka żółciowego i przewodów żółciowych. Autoimmunologiczne zapalenie może dawać objawy podobne do raka trzustki. Częstym objawem jest żółtaczka o zmiennym nasileniu. Ból brzucha zwykle pozostaje łagodny. Pomaga kortykoterapia, czyli zastosowanie syntetycznych hormonów kory nadnerczy. Ważne jest wykluczenie choroby nowotworowej.
Gdy boli trzustka: o czym trzeba powiedzieć podczas wizyty lekarskiej?
Oprócz opisu objawów (jakie są, od kiedy i kiedy występują), powiedzmy lekarzowi (nawet jeśli zapomni spytać):
- czy przyjmujemy steroidy, niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki moczopędne,
- czy cierpimy na choroby autoimmunologiczne (np. hashimoto, łuszczyca, RZS, toczeń rumieniowaty) lub wirusowe,
- czy w przeszłości miałyśmy pasożytnicze choroby przewodu pokarmowego (owsiki, glista ludzka itp.).
Co pomaga na ból trzustki?
Gdy czujemy, że ból się zbliża, trzeba działać jak najszybciej. Kiedy ból się nasili trudno będzie go załagodzić.
-
Weź 2 tabl. leku rozkurczowego, najlepiej w wersji „max” (koniecznie skonsultuj z lekarzem, jakie wolno ci brać!).
-
Do brzucha przyłóż na 15 min ciepły termofor. Powtórz po 2 godz. (nawet jeśli ból minął).
-
Zamiast leków możesz wypić napój z goryczki: łyżkę suszonego korzenia goryczki (kupisz w zielarni, 10 zł/50 g) zalej szkl. wody i zagotuj. Od zawrzenia gotuj 5 min na małym ogniu. Odcedź i pij ciepły (do 2 szkl. w ciągu dnia).
- Uwaga! Jeśli do bólu dochodzą inne objawy (gorączka, napięty brzuch) trzeba jechać do szpitala.
Kiedy mamy do czynienia z atakiem trzustki
Atak trzustki (ostre zapalenie trzustki) to stan, w którym trzustka – gruczoł trawienny znajdujący się w górnej części jamy brzusznej - ulega zapaleniu. Ostre zapalenie trzustki może wystąpić nagle i powodować ciężkie, nagłe bóle brzucha oraz wymagać natychmiastowej interwencji medycznej.
Atak trzustki to potoczne określenie ostrego zapalenia trzustki. Odczuwamy wtedy bardzo silny ból. Zapalenie może być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak nadmierne spożycie alkoholu, niektóre leki, infekcje, urazy brzucha oraz zaburzenia metaboliczne. Przyczyną ostrego zapalenia trzustki jest często również kamica woreczka (ma ją wiele pań z nadwagą nie wiedząc o tym!). Kamicę nie zawsze wykaże badanie USG (urządzenie nie „widzi” szlamu żółciowego). Jak rozpoznać atak trzustki?
Objawy ostrego zapalenia trzustki obejmują:
- silny ból brzucha, który może promieniować do pleców
- nudności i/lub wymioty
- gorączka
- przyspieszony oddech
- osłabienie
- wzdęcia brzucha
Atak trzustki: kiedy trzeba jechać do szpitala?
Gdy ból jest bardzo silny i nie pomagają leki przeciwbólowe, dokucza ci biegunka, spadek ciśnienia, krwawienie z przewodu pokarmowego (fusowate wymioty), dzwoń na pogotowie.
Dyspozytor podpowie, jak postępować do przyjazdu karetki (zależy to od stanu chorego, tego czy już wcześniej zdarzały się ataki itp.). Ratownikom powiedz jakie dokładnie leki (przeciwbólowe, rozkurczowe, ziołowe) brałaś zanim przyjechali. Od tego zależy poprawna diagnoza, unikniemy też ryzyka przedawkowania leków.
Zapalenie trzustki: na czym polega leczenie?
Sposób leczenia zależy od nasilenia choroby. Przy ostrym zapaleniu konieczna jest hospitalizacja. W trakcie pobytu w szpitalu podaje się choremu m.in. leki przeciwbólowe i środki hamujące funkcje wydzielnicze trzustki, czasem też antybiotyki. Szybkie podanie leków może zapobiec martwicy narządu, dlatego tak ważne jest, by nie zwlekać z konsultacją lekarską.
Przy zapaleniu łagodnym dostajemy leki na receptę i możemy leczyć się w domu, jednak niezbędna jest również dieta (piszemy o niej dalej).
Domowe sposoby na ból trzustki
W przypadku zapalenia trzustki leki bywają konieczne, ale nie zastąpią diety. Czasem trzeba ją stosować już zawsze. Warto się też wspomóc ziołami oraz zmianą nawyków. Zaraz po pierwszym ataku trzustki zmień dietę, inaczej prawie na pewno doprowadzisz do nawrotów. Dieta powinna trwać min. 2 miesiące – potem można robić od niej odstępstwa, jednak nie częściej niż 3-4 razy w miesiącu.
Mieszanka ojca Klimuszki na bóle trzustki
Mieszanka ojca Klimuszki sprzyja prawidłowej pracy trzustki i normuje poziom cukru we krwi. Pomaga też regenerować trzustkę, która w przeciwieństwie do wątroby sama nie potrafi się odnawiać.
Składniki mieszanki, która pomoże przy kłopotach z trzustką:
- 5 g szałwii (50 g/4 zł)
- 5 g pokrzywy (50 g/3,50 zł)
- 5 g liści brzozy (50 g/3,40 zł)
- 5 g korzeni mniszka lekarskiego (100 g/6,90 zł)
- 5 g korzeni kozłka lekarskiego (100 g/8,50 zł)
- 5 g liści borówki czarnej (25 g/4,60 zł)
- 5 g kwiatów czarnego bzu (50 g/6,50 zł)
- 5 g bratka polnego (100 g/5,50 zł)
- 5 g owoców jałowca (15 g/3,30 zł)
- 5 g rutwicy (50 g/4,50 zł).
Jak zrobić i stosować mieszankę?
Zioła wymieszaj. 1 łyżeczkę mieszanki zalej szklanką gorącej wody, przykryj, odstaw na 20 min i przecedź. Pij po 1 szklance naparu 2 razy dziennie przez 2-3 tygodnie.
Przyprawy wspomagające pracę trzustki
Nie tylko zioła, ale również przyprawy mają działanie przeciwzapalne – przyspieszają odbudowę trzustki i ułatwiają jej funkcjonowanie, bo usprawniają procesy trawienne. Wybrane spośród poniżyć przyprawy dodawaj do każdego posiłku, by cały czas wspierać procesy naprawcze:
- cynamon,
- koper włoski
- kurkuma
- wanilia
- kminek
- koperek
- tymianek
- majeranek
- ziele angielskie
- goździki
- kozieradka.
Sekretyna usprawni pracę trzustki
Istnieje sprytny pomysł, na usprawnienie pracy trzustki! Potrzebny jest jeden związek, który odrobinę podkręci trawienie... Tak działa sekretyna. Jest to hormon produkowany przez śluzówkę dwunastnicy i jelita cienkiego. Pobudza on trzustkę do wydzielania soku trzustkowego i wątrobę do produkcji żółci, a więc kieruje całym trawieniem. Niedobór sekretyny może prowadzić nawet do nowotworów trzustki. Na szczęście związek ten można organizmowi dostarczać... w jedzeniu: źródłem roślinnej sekretyny (ma bardzo podobne działanie do ludzkiego hormonu) jest szpinak.
Dlatego kiedy planujemy zjeść bardziej obfity posiłek (a więc będzie potrzeba większa ilość hormonu), podajmy go w towarzystwie sałatki ze szpinaku lub wyciśnijmy sok z jego liści (w trakcie posiłku wypijamy wówczas 2 łyżki soku). Uwaga! Unikaj szpinaku jeżeli masz kamicę nerkową.
Zasady diety przy zapaleniu trzustki
Zapalenia mocno osłabiają trzustkę, dlatego niskotłuszczowa i bezcukrowa dieta z wyłączeniem alkoholu odgrywa w leczeniu bardzo ważną rolę.
Przez pierwsze 2 tygodnie powinna dostarczać ok. 1600 kcal dziennie, po miesiącu 1800 kcal, a po 6 tyg. może osiągnąć 2000 kcal. Dietę stosuj minimum 2 miesiące.
Tuż po ataku (do czasu unormowania się wyników – decyduje lekarz) obowiązuje lekkkostrawna dieta płynna: możemy jeść zupy bez tłustych „zabielaczy”. Przez kolejne miesiące kontynuujemy lekką dietę (nie musi być płynna). Ma ona dwa zadania: „uspokojenie” trzustki i powolne chudnięcie (osoby z nadwagą są bardziej narażone na choroby trzustki).
Gdy będziesz w przychodni zapytaj o wskazania dietetyczne. Do tego czasu kierujmy się poniższą „ściągawką”:
- Ogranicz tłuszcz do 50 g/dobę (czytaj etykiety) – jedz chude wędliny, nabiał i mięsa.
- Unikaj produktów z dużą zawartością błonnika (razowego pieczywa, makaronu).
Wybieraj jasne lub mieszane pieczywo, ale upieczone dzień wcześniej.
- Warzywa gotuj, piecz albo duś – unikaj surowych. Obieraj je też ze skórki i pozbawiaj nasion (będą lżej strawne).
- Dziennie jedz 4-5 nieobfitych posiłków.
- Dania przyprawiaj ziołami: miętą, tymiankiem, macierzanką lub innymi, podanymi wyżej ziołami.
- Po 2 miesiącach stopniowo dodawaj do menu produkty bogate w błonnik, z większą zawartością białka i tłuszczy.
