Refluksu nie da się pozbyć z dnia na dzień, ale można zmniejszyć dolegliwości zmieniając dietę i styl życia. Co jeść, a czego unikać? Jak często spożywać posiłki i co wykluczyć z diety? Jakie zioła pomagają na refluks? Jak aktywność fizyczna, wygodny ubiór i sen wpływają na refluks? Sprawdź, jak złagodzić objawy refluksu domowymi sposobami. Jeśli to nie pomoże, udaj się do lekarza.
Choroba naszych czasów - tak coraz częściej określa się refluks, bo dotyka wielu osób szczególnie w krajach wysoko rozwiniętych. Szacuje się, że w Polsce cierpi z jego powodu ok. 1/3 społeczeństwa. Mechanizm zachorowania jest złożony, ale prawdopodobnie przyczynia się do tego wysoko przetworzona żywność, powszechna otyłość, brak ruchu, nadużywanie alkoholu i palenie papierosów. Gdy skutkiem refluksu są zmiany zapalne przełyku, choroba wymaga przyjmowania leków.
Objawy refluksu
Zgaga – pieczenie w przełyku i za mostkiem, gorycz i niesmak w ustach, kwaśne odbijanie, cofanie się treści pokarmowej – któż z nas nie doświadczył tego typu objawów np. po zbyt obfitej kolacji z dużą ilością alkoholu. W takich okolicznościach reakcja organizmu jest zrozumiała i na ogół szybko ustępuje. Ale zdarza się też, że dolegliwości dokuczają nam na co dzień, niezależnie od jakości posiłku. Pojawiają się wieczorem, po położeniu się do łóżka i nie pozwalają zasnąć. To sygnał, że prawdopodobnie mamy początki choroby refluksowej.
Na czym polega refluks?
Pomiędzy przełykiem a wejściem do żołądka znajduje się dolny zwieracz przełyku. Gdy nie działa prawidłowo, dochodzi do nieszczelności, a do przełyku o obojętnym pH dostaje się kwaśna treść z żołądka, podrażniająca jego śluzówkę.
Mówiąc precyzyjniej, mięsień dolnego zwieracza przełyku, który powinien działać jak zastawka i rozluźniać się tylko po to, by „wpuścić” do żołądka kęs pożywienia, staje się niewydolny i nie stanowi żadnej bariery dla cofającego się nadtrawionego jedzenia. Skutkiem są nie tylko przykre odczucia, ale z czasem także nadżerki przełyku, powstałe pod wpływem kwaśnych soków żołądkowych.
Jak złagodzić refluks? 7 sposobów
Refluks jest chorobą nieuleczalną, więc nie możemy się go całkowicie pozbyć. Ale z refluksem można żyć nie odczuwając jego objawów lub je minimalizując. Jak to zrobić? Wprowadzając kilka zmian w codziennym życiu powstrzymamy jego rozwój i złagodzimy dolegliwości.
1. Zmiany w odżywianiu złagodzą refluks
Zaburzenia pracy dolnego zwieracza przełyku mają różne przyczyny. Może to być przepuklina rozworu przełykowego (stan, w którym górna część żołądka znajduje się w niewłaściwym położeniu). Często też towarzyszą chorobom przewlekłym (np. cukrzycy czy astmie). Najczęściej jednak dotykają osoby otyłe, bo nadmiar tkanki tłuszczowej sprzyja niewydolności zwieracza przełyku.
Pierwszą rzeczą, jaką możesz zrobić, jest pozbycie się nadwagi. Ale równie ważne jest właściwe spożywanie posiłków. Nie obciążaj żołądka dużymi porcjami jedzenia: jedz w ciągu dnia 5 niewielkich, lekkich posiłków zamiast np. 3 dużych.
Nigdy nie jedz w pośpiechu – szybkie spożywanie posiłków sprzyja połykaniu większych ilości powietrza w czasie jedzenia, co może wpływać na wzrost ciśnienia wewnątrzbrzusznego i wzmagać objawy refluksu. Starannie przeżuwaj jedzenie, mieszając każdy kęs ze śliną: poprawisz funkcje trawienne.
Nie jedz późnym wieczorem. Nocą żołądek nie pracuje tak jak w dzień, to, co zjemy zalega w nim aż do rana. Bez względu na to, o której się kładziesz, ostatni posiłek zjedz najpóźniej o 19. Nie pij wieczorem mleka. Co prawda wielu osobom właśnie mleko pomaga w złagodzeniu dolegliwości, bo ma odczyn zasadowy, jednak zwiększa także wydzielanie soków żołądkowych.
2. Spokojny zdrowy sen pomaga na refluks
Pozycja leżąca sprzyja cofaniu się treści pokarmowych, by temu skutecznie zapobiegać:
- Nigdy nie kładź się do łóżka bezpośrednio po jedzeniu, najlepiej odczekaj 2 godziny.
- Śpij na niezbyt twardym materacu, w pozycji lekko uniesionej, np. na wysokiej poduszce. Uniesienie wezgłowia o ok. 20 cm sprzyja oczyszczaniu przełyku w czasie snu, co ma wpływ na zmniejszenie objawów.
- Zaleca się spanie na lewym boku, pozycja prawoboczna sprzyja powstawaniu refluksu.
3. Wygodny ubiór złagodzi refluks
Gdy mamy problem z nadwagą, często staramy się zamaskować strojem niedoskonałości figury. Nie popełniaj tych błędów, by nie narażać żołądka na zbędny ucisk. Nie noś rzeczy zbyt obcisłych, zrezygnuj z ciasnych pasków podkreślających talię. Bieliznę wyszczuplającą zakładaj tylko na krótko, nie na co dzień.
4. Aktywność fizyczna pomaga na refluks
Regularna aktywność fizyczna jest bardzo ważna, szczególnie, gdy staramy się schudnąć. Jednak w przypadku refluksu:
- Unikaj większego wysiłku, a także ćwiczeń związanych z częstym schylaniem się, skłonów, brzuszków.
- Zalecane formy ruchu to rekreacyjna jazda na rowerze, pływanie, spacery – umiarkowany wysiłek usprawnia i wzmacnia mięśnie przepony.
- Nie ćwicz po posiłku!
5. Ograniczenie lub rezygnacja z używek pomaga złagodzić objawy refluksu
Jedną z poważnych przyczyn nasilenia się choroby refluksowej jest częste picie alkoholu (nawet niewielkich ilości). Etanol rozluźnia mięśnie zwieracza przełyku i upośledza jego pracę. Dodatkowo alkohol powoduje zwiększoną produkcję kwasów żołądkowych. Podobne działanie ma też kofeina w napojach.
Najlepiej całkowicie zrezygnuj z picia alkoholu, ogranicz też picie kawy i mocnej herbaty. Jeżeli palisz papierosy, zrób wszystko, by rozstać się z nałogiem. Palenie powoduje obniżenie ciśnienia w dolnym zwieraczu przełyku. Dym papierosowy podrażnia też śluzówkę przełyku, ogranicza wydzielanie śliny i sprawia, że traci ona swoje właściwości neutralizujące kwasy.
Zrezygnuj z picia napojów gazowanych, rozciągają ściany żołądka.
6. Dieta przy refluksie. Co jeść, a czego unikać?
Pewne ograniczenia w codziennej diecie są ważne nie tylko dla przywrócenia prawidłowej wagi. Przy refluksie trzeba wyeliminować z niej produkty, które sprzyjają drażnieniu śluzówki żołądka i przełyku.
Zrezygnuj z potraw ciężkostrawnych: tłustych mięs i wędlin, szczególnie tych wysokoprzetworzonych – kupnych pasztetów, konserw, kostek bulionowych. Wyeliminuj z diety fast foody! Tłusty nabiał, żółte i topione sery zastąp chudym twarogiem. Ale nie rezygnuj z tłuszczy: hamują wydzielanie kwasu solnego. Staraj się te pochodzenia zwierzęcego zastąpić roślinnymi, np. oliwą z oliwek.
Ostre przyprawy (pieprz, papryka, curry) zastąp świeżymi ziołami (np. koperek, bazylia, majeranek). Ale nie wszystkie są korzystne: mięta nie jest wskazana! Ogranicz w diecie cebulę, czosnek, pomidory oraz cytrusy i soki z nich wyciskane. Uwaga! Sok z cytryn ma działanie zasadowe, więc można go bezpiecznie dodawać do potraw.
Zupy gotuj na wywarach warzywnych, unikaj mocnych bulionów mięsnych i wywarów sporządzanych na kościach.
7. Zioła, które pomogą na refluks
Ziołowe i roślinne napary to środek od wieków stosowany skutecznie przy dolegliwościach gastrycznych. Złagodzą skutki refluksu:
- rumianek (zmniejsza stany zapalne);
- lukrecja (wzmaga produkcję śluzu w przewodzie pokarmowym, regenerując błonę śluzową żołądka i przełyku);
- imbir (łagodzi podrażnienia jelit);
- siemię lniane i korzeń prawoślazu (działają ochronnie na ściany przełyku i żołądka).
