Kiedyś adwent był czasem pokuty, dziś to okres radosnego oczekiwania na Boże Narodzenie. Po zmianie przykazań kościelnych godne obchodzenie adwentu budzi wątpliwości wielu katolików. Czy w adwencie można się bawić? Czy wieniec adwentowy powinien się znaleźć w katolickim domu? Jaki jest kolor szat liturgicznych w adwencie i dlaczego? Jak przeżywać adwent z dziećmi? Co to są roraty? Odpowiadamy!
Czekając na przyjście Pana, który wcielił się w człowieka i urodził się jak każdy z nas, powinniśmy przystroić pięknie nie tylko domy, ale przede wszystkim nasze dusze. Po to właśnie w Kościele Katolickim obchodzimy adwent.
Czym jest adwent dla chrześcijan?
Jego nazwa pochodzi od łacińskiego słowa „adventus” – „przyjście”. Dla chrześcijan ma ono podwójne znaczenie. To przybycie Chrystusa na końcu czasów (Paruzja), ale też pamiątka Jego przyjścia na świat jako człowieka – tajemnica Wcielenia. Adwent ma być dla nas czasem oczekiwania i przygotowania na oba te wydarzenia. W pierwszym jego okresie (do 16 grudnia) liturgia skupia się na przygotowaniu do wieczności, a Słowo przypomina o tym, że Chrystus przyjdzie na końcu czasów. W drugim okresie (od 17 do 24 grudnia) wierzący przygotowują się do samego przyjęcia Boga w tajemnicy Bożego Narodzenia.
W jaki sposób liczymy długość adwentu?
Boże Narodzenie jest świętem stałym, przypadającym zawsze 25 grudnia. Adwent natomiast to okres, który zawsze obejmuje cztery niedziele poprzedzające Boże Narodzenie. W 2024 roku jest on dość krótki, ponieważ trwa od 1 grudnia do 24 grudnia – 24 dni. Pierwsza niedziela adwentu wyznacza początek nowego roku liturgicznego w Kościele.
Co to są roraty?
To pierwsze poranne msze święte ku czci Najświętszej Maryi Panny, odprawiane podczas Adwentu. Ich nazwa pochodzi od słów łacińskiej pieśni, którą śpiewano na wejście: „Rorate caeli desuper” (Niebiosa, spuśćcie rosę). Na prezbiterium obok ołtarza lub przy ołtarzu Matki Bożej zapalana jest dodatkowa świeca (roratka, dawniej roratnica), przybrana białą lub błękitną wstążką, oznaczającą Niepokalane Poczęcie NMP. Przypomina ona, że to Matka Boska przyniosła światu prawdziwą światłość – Jezusa Chrystusa.
Symbolem tej światłości są także zapalone świece lub lampiony, z którymi wierni przychodzą na roraty. Rozświetlają one mrok świątyni aż do hymnu: „Chwała na wysokości”, podczas którego zapala się wszystkie światła. Symbol ten pokazuje, że przed Chrystusem na świecie panowała ciemność. On, przychodząc na świat, wlał w ludzkie serca nową nadzieję. Lampion nawiązuje również do przypowieści o pannach roztropnych, gotowych na przyjście swego pana.
Jaki jest kolor szat liturgicznych w adwencie i dlaczego?
Choć Adwent nie jest tak jak Wielki Post czasem pokuty, a radosnego oczekiwania, kapłani przywdziewają w tym okresie szaty w kolorze fioletowym. Dlaczego? Barwa ta powstaje z pomieszania błękitu i czerwieni, kolorów, które oznaczają to, co duchowe i to, co ziemskie. Fiolet to walka pomiędzy duchem a ciałem. Wyjątek stanowi III niedziela Adwentu, zwana „Gaudete” (Radujcie się), kiedy to kapłan ubiera szatę w kolorze różowym, akcentując, że światło stopniowo zwycięża nad ciemnością.
Czy wieniec adwentowy powinien się znaleźć w katolickim domu?
Ta XIX-wieczna tradycja rzeczywiście nie ma korzeni katolickich, a ewangelickie. Jednak od wielu lat również w kościołach umieszcza się wieńce adwentowe, a często także święci się te przyniesione przez wiernych. Robi się je ze świeżych gałązek drzew iglastych, które symbolizują krąg życia. Światło świec odwołuje się zaś do bliskości przyjścia Pana.
Czy w adwencie można się bawić?
Według nowych przykazań kościelnych post obowiązuje nas tylko we wszystkie piątki roku i w czasie Wielkiego Postu. Wtedy należy też powstrzymać się od hucznych zabaw. Zatem udział w przedświątecznej imprezie firmowej czy w przyjęciu u znajomych nie jest grzechem. Jednak Adwent jest okresem szczególnego przygotowania serca do przyjścia Jezusa i szalone zabawy temu nie służą. Dlatego lepiej odłożyć je na czas bliskiego karnawału.
Jak przeżywać adwent z dziećmi?
Można wprowadzić kalendarz adwentowy albo sianko dobrych uczynków. Każdego dnia Adwentu dzieci dokładają do pustego żłóbka Jezusa po jednym źdźble siana za zrobione przez siebie dobre uczynki. Tzw. drzewko Jessego to gałązka owocowego drzewa, którą ozdabiamy wykonanymi wspólnie zabawkami, nawiązującymi do Pisma. Zaczynamy od dołu, by na górze umieścić symbol Narodzonego Jezusa.
Natomiast historia kalendarza adwentowego zaczyna się w XIX wieku, gdy mały chłopiec, Gerhard Lang, nie może doczekać się Bożego Narodzenia i codziennie wypytuje mamę: „Ile jeszcze do świąt?”. Zniecierpliwiona rodzicielka, by uniknąć dalszych pytań, przygotowała naprędce 24 pudełeczka, w których ukryła po jednym biszkopcie i ponumerowała je. Każdego dnia pozwalała chłopcu otwierać jedno z nich. Gdy Gerhard Lang dorósł i został drukarzem, w 1904 roku stworzył pierwszy kalendarz, w którym na kolejne dni Adwentu naklejało się aniołka. W 1930 roku uzupełnił swój wynalazek o łakocie. Można je było znaleźć pod otwieranym okienkiem.
