Kwiaty i zioła Matki Boskiej Zielnej. Co symbolizują i przed czym mają chronić?

Święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny obchodzone było już w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. W Polsce jest to dzień święcenia ziół i kwiatów polnych... Skąd się wziął ten zwyczaj i co oznaczają kwiaty i zioła, które znajdują się w bukietach?

Historia święta Matki Boskiej Zielnej

Święto, które obchodzimy 15 sierpnia, nosi nazwę Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, jednak „od zawsze” utarło się, że nazywamy je dniem Matki Boskiej Zielnej. To bardzo dawne święto – już w X w. opisano w kronikach zwyczaj przynoszenia do kościoła pod koniec lata płodów rolnych i kwiatów. W ten sposób dziękowano Matce Boskiej za dobry urodzaj, nadając jej też przydomek Zielna (w dawnych czasach mianem ziela określano większość roślin, także owoce i zboże).

Podobne zwyczajowe nazwy powiązane z roślinami nosi to święto również w innych krajach Europy: Estończycy obchodzą święto Matki Boskiej Żytniej, Czesi – Korzennej. Niemcy nazywają ją Kwietną, lecz prócz bukietów kwiatów i zbóż przynoszą do kościoła mleko, wino i olej, niekiedy mięso, a w miejscowościach nadmorskich także ryby. We wszystkich krajach to święto radości, połączone z kiermaszami i imprezami ludowymi.

Skąd się wziął zwyczaj święcenia płodów łąk i pól 15 sierpnia?

Zwyczaj święcenia płodów z łąk i pól wywodzi się z legendy o apostołach, którzy trzy dni po śmierci Najświętszej Marii Panny udali się do Jej grobu. Nie znaleźli tam jednak ciała Maryi, tylko same kwiaty i zioła. Na pamiątkę tego wydarzenia każdego roku 15 sierpnia święci się kwitnące zioła, kłosy zbóż, owoce, warzywa. Święci się niemal wszystko, co w tym czasie kwitnie i owocuje: „Każdy kwiatek woła, weź mnie do kościoła”.

Poświęcone wiązanki przechowuje się w domach: na parapetach, za obrazami świętych, nad drzwiami wejściowymi, na ścianach, przy oknie. Stary lub zniszczony bukiet należy spalić, podobnie jak zniszczone święte obrazy.

Co symbolizują kwiaty, zboża i zioła święcone w Święto Matki Boskiej Zielnej?

Święcone bukiety maryjne mają chronić przed wszelkimi nieszczęściami, pokusami piorunami i chorobami. Uschnięte bukiety były palone w ogniu. Do bukietów dawano kwiaty i zioła, które rosły w pobliżu i miały lecznicze właściwości.

Święto Matki Boskiej Zielnej – symbolika kłosów pszenicy

Kłosy pszenicy są jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Święta Matki Boskiej Zielnej w Polsce. Mają one głębokie znaczenie, które nawiązuje do różnych aspektów wiary i tradycji.

Święto Matki Boskiej Zielnej przypada w okresie żniw, więc kłosy pszenicy są bezpośrednim symbolem dziękczynienia Bogu za obfite plony oraz prośbą o dobre zbiory w przyszłym roku.

Kłosy pszenicy są symbolem Maryi, bo zawierają ziarna, które dają mąkę na hostię. W tym kontekście kłosy pszenicy symbolizują Ciało Chrystusa oraz centralną rolę Eucharystii w katolickiej wierze.

Kłosy pszenicy symbolizują również zmartwychwstanie. Tak jak ziarno pszenicy umiera w ziemi, by dać nowe życie w postaci kłosa, tak Chrystus umarł i zmartwychwstał dla naszego zbawienia. Jest to obraz używany przez samego Jezusa w Nowym Testamencie.

Pszenica jako podstawowe ziarno, z którego w Polsce wytwarza się chleb, jest symbolem życia. Jednak równocześnie jej cykl wzrostu przypomina o przemijalności życia ludzkiego i konieczności przygotowania się na życie wieczne.

Kłosy pszenicy, błogosławione podczas Święta Matki Boskiej Zielnej, są nie tylko wyrazem wdzięczności za materialne dary, ale także przypomnieniem o duchowych wartościach i tajemnicach wiary.

Święto Matki Boskiej Zielnej – co symbolizuje rumianek?

Rumianek w tradycji polskiej jest jednym z tych ziół, które często znajdują się w bukietach na święto Matki Boskiej Zielnej. Symbolizuje on niewinność i czystość, często kojarzony jest z Dziewicą Maryją. Poza tym rumianek jest znany z jego właściwości leczniczych, co może być dodatkowym nawiązaniem do Matki Boskiej jako uzdrowicielki ducha i ciała.

Błogosławione zioła, w tym rumianek, często są potem przechowywane w domach jako talizmany mające chronić dom i jego mieszkańców, a także jako przypomnienie o obecności Bożej i opiece Matki Boskiej.

Święto Matki Boskiej Zielnej - co symbolizuje hyzop?

Hyzop, choć mniej popularny niż kłosy pszenicy czy rumianek, także ma swoje miejsce w tradycji Święta Matki Boskiej Zielnej w Polsce.

Hyzop jest w chrześcijaństwie jest symbolem oczyszczenia. W Biblii, w Księdze Psalmów (Psalm 51,9), czytamy: "Oczyść mnie hyzopem, a będę czysty; obmyj mnie, a będę bielszy niż śnieg". Hyzop był używany w Starym Testamencie w rytuałach oczyszczania. W kontekście Święta Matki Boskiej Zielnej może symbolizować pragnienie oczyszczenia i uświęcenia.

Hyzop to roślina niska, rosnąca przy ziemi. W kontekście duchowym może on symbolizować pokorę, stan ducha, który jest niezbędny do zbliżenia się do Boga.

W Ewangelii według św. Jana (19,29) opisane jest, jak Jezusowi podano na krzyżu gąbkę nasączoną octem na gałązce hyzopu. W ten sposób hyzop stał się symbolem cierpienia i ofiary Chrystusa.

Hyzop w kulturze chrześcijańskiej kojarzony jest z czystością i pobożnością, dlatego często wkładany był do książeczek modlitewnych. 

W bukietach błogosławionych podczas Święta Matki Boskiej Zielnej, hyzop, obok innych ziół i kwiatów, przypomina o duchowym wymiarze życia, o potrzebie oczyszczenia, pokory i kontemplacji Męki Pańskiej.

Święto Matki Boskiej Zielnej – co symbolizuje szałwia

Szałwia, choć nie tak powszechnie kojarzona z chrześcijaństwem jak niektóre inne rośliny, także ma swoje miejsce w tradycji oraz symboliczne znaczenie w kontekście Święta Matki Boskiej Zielnej.

Szałwia jest znana z wielu właściwości leczniczych. W kontekście religijnym, jej obecność w bukietach może symbolizować uzdrawiającą moc Boga oraz Jego troskę o fizyczne i duchowe zdrowie ludzi.

Szałwia była często uważana za roślinę przedłużającą życie. Obecność szałwii w bukietach na Święto Matki Boskiej Zielnej może przypominać o wiecznym życiu w Bogu oraz o Bożej opiece, która chroni przed zepsuciem ducha.

Słowo "szałwia" pochodzi od łacińskiego "salvare", co oznacza "leczyć" lub "ratować", ale jest także związane z "sapere", co znaczy "być mądrym". W wielu kulturach szałwia była uważana za symbol mądrości. W kontekście Święta Matki Boskiej Zielnej może symbolizować duchową mądrość.

W bukietach błogosławionych podczas Święta Matki Boskiej Zielnej, szałwia, obok innych ziół, jest przypomnieniem o Bożej mądrości, opiece i pragnieniu, by człowiek osiągnął pełnię życia zarówno na ziemi, jak i w wieczności.

Święto Matki Boskiej Zielnej – co symbolizuje dziurawiec 

Dziurawiec, znany również zielem świętojańskim ze względu na to, że kwitnie w okresie święta św. Jana (24 czerwca), jest rośliną o głębokiej symbolice w polskiej tradycji, szczególnie w kontekście Święta Matki Boskiej Zielnej.

Dziurawiec od wieków był uważany w wielu kulturach za roślinę chroniącą przed złem. Wiszący nad drzwiami domostwa miał odpędzać złe duchy i chronić domowników. W kontekście Święta Matki Boskiej Zielnej jego obecność w bukietach może symbolizować prośbę o Bożą ochronę oraz wiarę w Jego opiekę.

Dziurawiec jest powszechnie znany ze swoich właściwości antydepresyjnych. W tradycji religijnej może to symbolizować uzdrawiającą moc wiary oraz pocieszenie i nadzieję płynącą z relacji z Bogiem.

Fakt, że dziurawiec kwitnie w okresie najdłuższego dnia w roku, może kojarzyć się z światłem i radością. Jako taki, dziurawiec przypomina o świetle Bożym w świecie i w życiu każdego człowieka, nawet w najciemniejszych chwilach.

Dziurawiec zwany jest też dzwonkami Panny Marii, jest jej atrybutem. W bukietach błogosławionych podczas Święta Matki Boskiej Zielnej, dziurawiec przypomina wiernym o Bożej ochronie, pocieszeniu i świetle nadziei w życiu codziennym.

Przed czym miała chronić dziewanna?

Podobnie jak dziurawiec, dziewanna tradycyjnie jest uważana za roślinę o właściwościach ochronnych. Wieszana w domach miała chronić przed złymi mocami. W bukietach na Święto Matki Boskiej Zielnej jej obecność może być prośbą o opiekę Matki Bożej nad domem i jego mieszkańcami.

Dziewanna była używana w tradycyjnej medycynie ludowej ze względu na swoje właściwości lecznicze. W kontekście religijnym może symbolizować duchowe i fizyczne zdrowie oraz opiekę Bożą nad ciałem i duszą.

Dziewanna bujnie rośnie i przyciąga wiele owadów, dlatego może być symbolem płodności i obfitości życia. W kontekście Święta Matki Boskiej Zielnej przypomina o bożej obfitości oraz o życiodajnej mocy natury.

W bukietach błogosławionych podczas Święta Matki Boskiej Zielnej, dziewanna, obok innych ziół, przypomina o ochronie, zdrowiu i obfitości życia, które są darem od Boga i pod Jego opieką.