Osoby wysoko wrażliwe, często określane jako HSP (Highly Sensitive People), to jednostki charakteryzujące się nadmierną wrażliwością na bodźce zewnętrzne i emocjonalne. Termin ten został wprowadzony przez psycholog Elaine Aron w latach 90. XX wieku. Aron i jej zespół przeprowadzili badania naukowe w celu zrozumienia tego, co odróżnia pewne jednostki jako osoby wysoko wrażliwe od innych.
Kim są osoby wysoko wrażliwe?
„Nie zachowuj się tak!” - to często słyszą ludzie, którzy silnie reagują, okazują ogromne emocje lub łatwo ich doprowadzić do łez (mówi się o nich, że mają oczy w mokrym miejscu). Często nie zdajemy sobie sprawy, że za zachowaniem, które nam wydaje się dziwne, przesadne lub nieadekwatne do sytuacji stoi szczególna wrażliwość na bodźce zewnętrzne. To wysoka wrażliwość, zwana również nadwrażliwością. I nie jest ona żadną chorobą, ale cechą osobowości. Szacuje się, że ok. 15-20 procent ludzi charakteryzuje się wysoka wrażliwością.
Osoby wysoko wrażliwe mają tendencję do doświadczania bodźców z większą intensywnością niż przeciętna osoba. Mogą być bardziej podatne na stres, emocje i bodźce sensoryczne, takie jak dźwięki, światło czy zapachy. Mogą również bardziej angażować się emocjonalnie w sytuacje społeczne i dostrzegać subtelne niuanse w otoczeniu.
Warto zaznaczyć, że być osobą wysoko wrażliwą nie jest traktowane jako zaburzenie psychiczne ani jako coś negatywnego. To po prostu inny sposób przetwarzania bodźców i doświadczania świata. Osoby wysoko wrażliwe mają swoje unikalne zalety, takie jak empatia, zdolność do kreatywności i głębokie zrozumienie innych.
Jak rozpoznać osoby wysoko wrażliwe? Cechy charakterystyczne
Osoby o wysokiej wrażliwości przechodzą przez życie z „wysuniętymi czułkami” - bardzo delikatnymi emocjonalnymi „antenami”, które są bardzo wrażliwe i reagują znacznie silniej na bodźce z otoczenia niż inni. Osoby te są prawdopodobnie bardziej wrażliwe z powodu pewnych szczególnych cech ich układu nerwowego. Ich wyjątkowa, wysoka wrażliwość oznacza, że postrzegają swoje otoczenie znacznie silniej, są bardziej empatyczni i wyczuwają nastroje innych ludzi. Czasami potrzebują więcej czasu na przetworzenie tej różnorodności wrażeń, które do nich docierają. Osoby o wysokiej wrażliwości mogą zatem czuć się bardziej przytłoczone lub wyczerpane w niektórych sytuacjach niż inni ludzie.
Ze względu na tę psychiczna i emocjonalną specyfikę, niektóre rzeczy w życiu codziennym, które są normalne lub przynajmniej akceptowalne dla innych ludzi, osobom o wysokiej wrażliwości wydają się zniechęcające lub całkowicie bezcelowe.
Osoby wysoko wrażliwe: tego nie lubią w codziennym życiu
Ponieważ osoby o wysokiej wrażliwości zazwyczaj odbierają bodźce zewnętrzne inaczej i bardziej intensywnie niż ich otoczenie, bardzo często stają w obliczu szczególnych wyzwań w życiu codziennym. Tego szczególnie nie lubią osoby wysoko wrażliwe.
1. Osoby wysoko wrażliwe nie lubią picia zbyt dużej ilości kawy
Osoby o wysokiej wrażliwości, które wszystkiego doświadczają w wyjątkowym natężeniu, mogą czuć jeszcze większy stres i niepokój, gdy piją dużo kawy. Kofeina zawarta w tym napoju powoduje, że zdolność koncentracji i uwagi wzrasta jeszcze bardziej, co może prowadzić do przeciążenia sensorycznego i nadmiernej stymulacji u osób wysoko wrażliwych. W rezultacie osoby o wysokiej wrażliwości czasami czują się roztrzęsione i nerwowe po wypiciu mocnej kawy.
2. Osoby wysoko wrażliwe nie lubią czuć głodu
Bycie naprawdę głodnym męczy każdego z nas. Ale u osób wysoko wrażliwych już uczucie niewielkiego niedosytu powoduje znacznie pogorszenie nastroju, wpływa niekorzystnie na koncentrację i ogólne samopoczucie. Dlatego osoby wysoko wrażliwe zazwyczaj zawsze mają przy sobie zdrowe przekąski lub awaryjny baton musli. Starają się też nigdy nie opuszczać posiłków i jadać je zawsze o tej samej porze, regularnie. Aby tylko nie czuć najmniejszych oznak głodu.
3. Osoby wysoko wrażliwe nie lubią podejmować szybkich decyzji
Niezależnie od tego, czy chodzi o wybór restauracji, najlepszego szamponu w drogerii czy zmiany pracy. Podejmowanie decyzji może być trudne dla osób o wysokiej wrażliwości, ponieważ zawsze chcą najpierw przemyśleć wszystkie aspekty problemu. Konieczność spontanicznego dokonania wyboru nie jest czasem łatwa dla osób wysoko wrażliwych, ponieważ doznają wielu silnych emocji. z powodu wielu podobnie intensywnych wrażeń. Długo zastanawiają się i rozmyślają, ponieważ chcą jak najdokładniej rozważyć różne opcje. A to ich męczy.
4. Osoby wysoko wrażliwe nie lubią, gdy ktoś nie zauważa u nich zmian, np. nowej fryzury
A to dlatego, że same często zauważają zmiany szybciej niż inni. Osoby wysoko wrażliwe zwracają uwagę na wszystko, co jest związane z osobami, z którymi są blisko. Nikt nie musi im zwracać uwagi na to, że przyjaciółka była u fryzjera lub czy przesunęła fotel w swoim pokoju. Wysoko wrażliwi ludzie zwykle zauważają takie rzeczy natychmiast. I oczekują, że inni będą tak samo spostrzegawczy. Choć czasami wysoko wrażliwe osoby nie analizują swojego otoczenia tak dokładnie jak wcześniej, ale raczej zajmują się się sobą. Dzieje się tak, gdy są w tzw. fazie rozmyślania.
5. Osoby wysoko wrażliwe nie lubią pracy w tzw. open space
Niektóre osoby o wysokiej wrażliwości chłoną emocje i nastroje w swoim otoczeniu jak gąbka. Ponieważ są bardzo empatyczne i mają „cienką skórę”. Szczególnie podczas pracy w otwartej przestrzeni (open space) może to być niezwykle wyczerpujące, a w niektórych przypadkach nawet prowadzić do wypalenia zawodowego. Im więcej osób wchodzi ze sobą w interakcje w pomieszczeniu lub daje upust swoim uczuciom, tym więcej bodźców i wibracji muszą przetwarzać w swoich mózgach wysoko wrażliwe osoby . Dlatego wolą pracować w małych pokojach albo nawet w dom.
6. Osoby wysoko wrażliwe nie lubią rozmów o niczym
Rozmowa o pogodzie lub wymiana beztreściowych, uprzejmych zwrotów, tzw. small talk. Tego wysoko wrażliwe osoby naprawdę nie lubią. Irytują je, a nawet krępują takie bezwartościowe pogawędki. Nudzą się prowadząc small talk, zamiast tego wolą prowadzić szczere i znaczące rozmowy lub omawiać naprawdę ważne rzeczy w życiu. W ten sposób wrażliwi ludzie rozpoznają, kto naprawdę im odpowiada, a następnie budują z nimi głębokie więzi.
7. Osoby wysoko wrażliwe nie lubią tłumić uczuć
Wrażliwi ludzie czasami bardzo otwarcie okazują swoje intensywne uczucia, niezależnie od tego, czy są szczęśliwi, smutni czy źli. Dzieje się tak głównie dlatego, że ich uczucia mogą stać się tak silne, że muszą znaleźć ujście. Jednocześnie wrażliwość pozwala im dobrze wczuć się w stan emocjonalny innych ludzi. Dlatego przyjaciele lub członkowie rodziny często przychodzą do nich z problemami, zwierzają się, wylewają swoje żale i dzielą się szczęściem.
8. Osoby wysoko wrażliwe nie lubią horrorów
Jeśli mamy przyjaciółkę, która jest wysoko wrażliwą osobą, lepiej nie proponować jej wspólnego obejrzenia horroru lub thrillera. Dlaczego? Wysoko wrażliwe osoby często mają trudności z oddzieleniem własnych uczuć od emocji innych ludzi ze względu na ich silną empatię. Nie ma znaczenia, czy chodzi o prawdziwych ludzi, czy fikcyjne postaci w filmach lub książkach. Z tego powodu najprawdopodobniej nie spodobałby im się przerażający horror, w którym ludzie cierpią. To samo dotyczy filmów wojennych i innych brutalnych filmów wszelkiego rodzaju.
9. Osoby wysoko wrażliwe nie lubią oglądać swoich ulubionych filmów tylko raz
Wiele osób o wysokiej wrażliwości może nie tylko bardzo współczuć ofiarom filmach. Tak samo silnie odczuwają pozytywne uczucia, takie jak radość, szczęście, miłość lub przynależność. Dlatego też wiele wysoko wrażliwych osób lubi oglądać swoje ulubione filmy i seriale kilka razy. Po prostu wiedzą dokładnie, czego mogą się spodziewać i że historia zakończy się dobrze. W ten sposób mogą się zrelaksować i cieszyć pięknymi momentami filmowymi, wypełnić swój „magazyn energii” pozytywnymi uczuciami.
10. Osoby wysoko wrażliwe nie lubią, gdy ktoś mówi, że robienie tatuażu w ogóle nie boli
Osoby wysoko wrażliwe zazwyczaj szczególnie intensywnie odczuwają ból fizyczny. Wykonanie tatuażu jest więc dla nich szczególnie nieprzyjemne. A jednocześnie często chcą ozdabiać swoje ciało w ten sposób, by dać wyraz swoim emocjom. Dlatego mogą spróbować dać sobie wytatuować coś małego (np. serduszko), np. na łydce (tu nakłucie mniej boli).W ten sposób mogą sprawdzić, jak bardzo ich komórki nerwowe skóry reagują na ukłucie.
11. Osoby wysoko wrażliwe nie lubią popularnych koncertów
Tłum może często powodować dyskomfort i przytłoczenie u wysoko wrażliwych osób. Dlatego zamiast chodzić do parków rozrywki lub na festiwale, osoby o wysokiej wrażliwości wolą spędzać wolny czas na łonie natury lub na kameralnej imprezie domowej w małej grupie
12. Osoby wysoko wrażliwe nie lubią klikania długopisem
Klik, klik, klik! Gorączkowe klikanie długopisem może być czystym horrorem i to nie tylko dla osób o wysokiej wrażliwości. Ale osoby o podwyższonej wrażliwości szczególnie wyraźnie odbierają głośne lub powtarzające się dźwięki, takie jak „strzelanie” długopisem, klikanie myszką lub tłuczenie w klawiaturę i czasami trudno im je zablokować. Na dłuższą metę może to prowadzić do wyczerpania i drażliwości.
13. Osoby wysoko wrażliwe nie lubią ignorowania zmian klimatycznych
Nie tylko uczucia przyjaciół i znajomych mogą być szczególnie intensywnie odczuwane przez osoby o wysokiej wrażliwości. Niesprawiedliwość, niszczenie przyrody i cierpienie zwierząt oraz ludzi na całym świecie są im bardzo bliskie. Dlatego też zmiany klimatyczne nie pozostawiają ich obojętnymi i często osoby wysoko wrażliwe prowadzą kampanie na rzecz lepszego świata. Ale uwaga: czasami bardzo wrażliwi ludzie składają cierpienie całego świata na własne barki. Może to na dłuższą metę doprowadzić do nastrojów depresyjnych.
14. Osoby wysoko wrażliwe nie lubią wielozadaniowości
Robienie kilku rzeczy jednocześnie może być szczególnie wyczerpujące dla wysoko wrażliwych osób. Często osoby o wrażliwej percepcji wkładają wiele serca i duszy w wykonanie poszczególnych zadań i chcą zrobić wszystko jak najlepiej, a na pewno poprawnie i dokładnie. Ta cecha może być ich mocną stroną, ale prowadzi również do tego, że osoby o wysokiej wrażliwości mają trudności z przeskakiwaniem między różnymi obszarami, gdy wymaga się od nich wielozadaniowości. Może to prowadzić do stresu, a nawet ataków paniki. Dlatego ważne jest, aby osoby wysoko wrażliwe pozwalały sobie na przerwy, odpoczynek i układały swoje zadania tak, jak chcą, wykonywały je po kolei. W ten sposób nie tracą głowy i mogą działać dłużej bez stresu.
15. Osoby wysoko wrażliwe nie lubią komunikacji publicznej
Brak wolnego miejsca, dziecko biegające między fotelami tam i z powrotem, ktoś z tyłu głośno rozmawiający przez telefon - wiele wysoko wrażliwych osób czuje się bardzo niekomfortowo w transporcie publicznym. Powód: autobusy, pociągi itp. mogą być bardzo zatłoczone, hałaśliwe, ciasne i duszne. Jest to nieprzyjemne i stresujące dla wielu wrażliwych osób, które reagują szczególnie silnie na wszystkie te bodźce zewnętrzne. Dlatego też wysoko wrażliwe osoby zazwyczaj chodzą pieszo, jeżdżą rowerem lub samochodem.
