Jak stosować zioła, żeby działały? Ważne zasady leczenia ziołami

Ziołolecznictwo (fitoterapia)  często uzupełnia tradycyjną farmakoterapię, a nawet zastępuje leki syntetyczne. I choć zwykle (ale nie zawsze!) zioła mają słabsze działanie, trzeba pamiętać, że każdy lek, nawet roślinny, może wywołać skutki uboczne, np. osłabiając lub wzmacniając działanie innych medykamentów. By mieć pewność, że zioła nam pomogą, powinniśmy stosować je po konsultacji z lekarzem.

Jak stosować zioła, żeby były skuteczne i bezpieczne?

Według specjalistów, preparaty ziołowe należą do  bezpiecznych i są dobrze przyswajane przez organizm. Nie oznacza to jednak, że można po nie sięgać bez ograniczeń lub w dużych ilościach. Przede wszystkim należy pamiętać, że zioła zawierają substancje czynne, które wchodzą w skład wielu leków, dlatego warto, a nawet trzeba, informować lekarza o tym, jakie ziołowe preparaty aktualnie przyjmujemy. Stosowanie kuracji ziołowych różni się od przyjmowania leków syntetycznych. Zwykle działanie ziół jest trochę słabsze.

Stosując zioła, warto pamiętać o kilku fundamentalnych zasadach:

1. Nalewki, intrakty, syropy czy odwary mogą działać mocniej niż leki syntetyczne i wchodzić z nimi w niepożądane interakcje. Dlatego preparatów ziołowych nie powinno się stosować razem z niektórymi medykamentami na to samo schorzenie (mogą się dublować lub neutralizować). Im więcej leków syntetycznych przyjmujesz, tym z większą uwagą podchodź do preparatów ziołowych. Ich stosowanie zawsze skonsultuj z lekarzem. 
2. Każdy lek (nawet ziołowy) może wywoływać skutki uboczne. Na przykład stosowanie dziurawca zmniejsza skuteczność antykoncepcji hormonalnej oraz osłabia działanie innych leków.
3. Z pozoru niegroźne mieszanki ziołowe mogą szkodzić osobom borykającym się z problemami zdrowotnymi. Dlatego każdy, kto regularnie przyjmuje leki, powinien skonsultować stosowanie ziół z lekarzem, który zna się na ziołolecznictwie.
4. Wszelkie mieszanki należy przygotowywać, pamiętając o interakcjach między składnikami. Zioła nie mogą wzajemnie osłabiać ani też przesadnie wzmagać swojego działania.
5. Większość ziołowych terapii należy stosować długotrwale. Nawet przez kilkanaście miesięcy. Nie jest to jednak reguła bez wyjątków. Niektóre rośliny (jak jemioła czy wilcze jagody) mają dużo silniejsze działanie niż specyfiki dostępne na receptę i wymagają precyzyjnego dawkowania, dlatego nie powinno się przyrządzać preparatów z nich samodzielnie. Koniecznie trzeba spożywać je zgodnie z przepisem lub wskazówkami lekarza lub zielarza.
6. Leki ziołowe i suplementy ziołowe to nie to samo. Jeśli chcesz, aby Twoja kuracja była bezpieczniejsza i zwykle też bardziej skuteczna – stawiaj preparaty ziołowe, które mają status leku (wyraźna informacja o tym powinna być zawarta na opakowaniu). Podlegają one ścisłej kontroli Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (UPRL). 
7. Szczególną ostrożność zaleca się młodym mamom i kobietom w ciąży. Niektóre preparaty (np. tymianek, cząber, chmiel) mogą wpływać na rozwój dziecka lub wywoływać krwawienia (glistnik, krwawnik).
8. Aby zioła pomagały, muszą być najwyższej jakości, dlatego osoby, które nie potrafią ich zbierać, powinny zaopatrzyć się sklepie zielarskim. Jeśli będziemy przestrzegać zasad bezpieczeństwa, a przy tym stosować się do zaleceń lekarza, możemy z pożytkiem dla zdrowia korzystać ze zdobyczy ziołolecznictwa.

Czy zioła działają leczniczo?

Zioła zawierają czynne substancje lecznicze, a leczenie ziołami ma wielowiekową tradycję. Historia medycyny to praktycznie historia ziołolecznictwa, które ma co najmniej 5 tysięcy lat. Z dobrodziejstw ziół korzystali na przykład mieszkańcy starożytnego Egiptu. Do dziś zachowały się papirusy przedstawiające opisy leczniczych właściwości różnych roślin. Na naszym kontynencie ziołami zajmowali się również starożytni Grecy. Wzmianki o leczniczych właściwościach roślin leczniczych pojawiają się nawet w mitach.

W średniowiecznej Europie tajniki zielarstwa zgłębiali zakonnicy. Wtedy też opracowano bogato ilustrowane zielniki, a zioła na stałe zagościły w przyzakonnych ogródkach. Około XIII wieku pojawiły się „sklepy korzenne”, które specjalizowały się w handlu ziołami.

Dawniej zioła stosowano do leczenia na zasadzie prób i błędów. Dlatego zdarzało się, że jakiś preparat mniej pomagał, a bardziej szkodził pacjentowi. Na szczęście wraz z rozwojem nauki stan wiedzy na temat roślin i ich stosowania bardzo się poszerzył. Dziś możemy je wykorzystywać zgodnie z ich leczniczymi właściwościami, a dzięki zdobyczom takich dziedzin wiedzy jak chemia – ekstrahować zawarte w nich substancje.