Ciśnienie krwi: czy mierzysz je prawidłowo? Normy ciśnienia i pulsu

Ciśnienie tętnicze to siła z jaką krew naciska na ścianki naczyń. Podczas skurczu serca napór ten jest większy, rejestrujemy więc wtedy wyższe wyniki, niż gdy serce się rozkurcza. Stąd 2 wartości – ciśnienie skurczowe i rozkurczowe (górne i dolne). Jeżeli nie wiesz, jakie są w twoim przypadku, najwyższa pora to sprawdzić. Najpierw jednak przeczytaj poniższe pytania i odpowiedzi.

Jaka jest norma i prawidłowe ciśnienie krwi?

Dla ciśnienia krwi (tętniczego) normy przedstawiają się następująco:

• 120/80 mm Hg – optymalne ciśnienie
• 120-129/80-84 mm Hg –  normalne ciśnienie
• 130-139/85-89 mm Hg – prawidłowe wysokie ciśnienie
• 140-159/90-99 mm Hg – nadciśnienie 1. stopnia
• 160-179/100-109 mm Hg – nadciśnienie 2. stopnia
• 180/110 mm Hg – nadciśnienie 3. stopnia
• ponad 140 i poniżej 90 – izolowane nadciśnienie skurczowe

Jaki powinien być prawidłowy puls?

Właściwa wysokość pulsu zależy od wieku pacjenta. Normy przedstawi poniższa tabela:

Wiek pacjenta	Wartość pulsu (tętna)
Puls u niemowląt	ok. 130 uderzeń na minutę
Puls u dzieci starszych	ok. 100 uderzeń na minutę
Młodzież	ok. 85 uderzeń na minutę
Dorośli	ok. 70 uderzeń na minutę
Osoby starsze	ok. 60 uderzeń na minutę

Jak często mierzyć sobie ciśnienie w domu?

Jeżeli nic ci nie dolega, możesz to robić nawet raz na pół roku. Przy już zdiagnozowanym nadciśnieniu, szczególnie, gdy dopiero masz dobieraną skuteczną dawkę leków, pomiary prowadź najlepiej 2 razy w ciągu dnia – przed śniadaniem (zanim przyjmiesz poranną dawkę leków na nadciśnienie) i przed kolacją.

Jak prawidłowo zmierzyć ciśnienie?

Na pół godziny przed pomiarem nie ćwicz, nie pij kawy i nie pal papierosów. Tuż przed badaniem skorzystaj z toalety (przy pełnym pęcherzu ciśneinie jest wyższe). Potem usiądź i załóż mankiet ciśnieniomierza na przedramię, na tyle luźno, byś mogła wsunąć pod spód 2 palce. Rękę oprzyj np. na stole, tak, by rękaw aparatu znalazł się na wysokości serca. Włącz urządzenie i poczekaj na wynik.

Jakie mogą być objawy nagłej zmiany ciśnienia?

Przy znacznym wzroście ciśnienia zwykle występuje któryś z poniższych symptomów lub kilka z nich jednocześnie: 

• silny ból głowy, któremu mogą towarzyszyć zawroty;
• nudności, mdłości;
• ból w klatce piersiowej;
• zaczerwienienie twarzy;
• ból oczu.

Jeżeli zaś ciśnienie się nadmiernie obniża możesz mieć zawroty głowy i mroczki przed oczami, czuć nagłe osłabienie. W obydwu przypadkach warto sprawdzić, co pokazuje ciśnieniomierz. Sięgnij po niego, nawet jeżeli już tego dnia się badałaś. Jeżeli wynik będzie odbiegał od normy, zanotuj go

Co może powodować skoki ciśnienia?

Najczęściej skoki ciśnienia bywają np. efektem:

• silnych emocji, wysiłku fizycznego,
• wypicia alkoholu,
• zażycia jakiegoś leku,
• zmiany pogody,
• zaburzeń hormonalnych (np. podczas menopauzy),
• nagłej zmiany pozycji ciała.

W tych sytuacjach skok ciśnienia pojawia się nawet u osób zdrowych. Jeżeli jednak masz już nadciśnienie – jest on znacznie silniejszy i bardziej odczuwalny. Podobnie dzieje się, gdy choroba dopiero się zaczyna, ale jeszcze jej nie zdiagnozowano. Może mieć wtedy postać chwiejną – pojawiają się skoki, po których ciśnienie samoistnie się obniża do normalnego pułapu. Z czasem jednak skoki są coraz częstsze i w końcu utrwalają się wartości powyżej granicy normy.

Czym jest syndrom białego fartucha?

Syndrom białego fartucha dotyka wiele osób, a wynika ze stresu związanego z lekarską wizytą. Pod wpływem emocji ciśnienie może się znacząco podwyższyć, co utrudnia ocenę sytuacji. Stąd zalecenie, by w miarę możliwości badać się także w domu. Najłatwiej zrobić to przy pomocy aparatu oscylometrycznego, który dokonuje pomiaru automatycznie.

Ceny tych dobrych zaczynają się już od ok. 100 zł. Najlepiej wybierz model naramienny. Sprawdź przy tym, czy ma odpowiedniej długości mankiet (będzie podany zakres na obwód ramienia). To istotne, bo jeżeli pomiary mają być robione u kogoś z otyłością, może być konieczny wybór modelu z mankietem umożliwiającym większą regulację lub trzeba będzie dokupić drugi mankiet w rozmiarze XL.

Jak prowadzić dzienniczek pomiarów?

Dzienniczek pomiarów ciśnienia możesz dostać od lekarza, ściągnąć z Internetu i wydrukować lub skorzystać z bezpłatnej aplikacji (wpisz w wyszukiwarce telefonu ,,Dziennik ciśnienia krwi"). Możesz też sięgnąć po zwykły notatnik. Zapisuj w nim przez minimum tydzień wyniki robionych w domu pomiarów – ciśnienie skurczowe (wyższe), rozkurczowe (niższe) oraz tętno. Podczas wizyty kontrolnej (albo wcześniej, gdy coś cię zaniepokoi) pokaż wyniki lekarzowi.

Dlaczego u osób z cukrzycą próg normalnego ciśnienia jest niższy?

Długotrwale podwyższony poziom glukozy we krwi szkodzi nerwom, ale też układowi krążenia. Powoduje m.in. osłabienie naczyń krwionośnych. Aby ich dodatkowo nie nadwerężać przez duży napór krwi na ścianki, zaleca się utrzymywanie ciśnienia niższego niż u osób bez cukrzycy.