Zaburzenia snu, takie jak bezsenność, płytki sen, a nawet koszmary mogą mieć wiele przyczyn. Jedną z nich, na którą rzadko zwraca się uwagę, są leki. Niektóre farmaceutyki wśród skutków ubocznych mają wyszczególnione problemy z zasypianiem. Niestety, nie wszystkie można odstawić, by pozbyć się problemu. Sprawdź, które leki mogą wywołać problemy ze snem.
Większość kobiet 50+ mających kłopoty z zasypianiem i płytki sen, przypisuje to menopauzie, nadmiernej wrażliwości i nerwowości lub przepracowaniu. Gdy zgłaszają te problem lekarzowi, zazwyczaj zaleca on zmianę codziennych nawyków. Doradza się więcej codziennej aktywności fizycznej, jedzenie lekkostrawnej kolacji na trzy godziny przez snem. Do tego herbatka z melisy oraz wyłączenie urządzeń ekranowych na parę godzin przed udaniem się do sypialni.
W wielu przypadkach to wystarczy, by znowu sypiać dobrze. Jednak u części kobiet to się nie sprawdza. Nieskuteczne okazują się też ziołowe preparaty nasenne. Ciągle niewyspanej osobie rzadko przychodzi do głowy, by zapytać lekarza lub przeczytać w ulotkach, czy problemy ze snem nie są działaniem niepożądanym stale przyjmowanych leków. Które ich grupy mogą być przyczyną bezsenności?
Leki za alergię i stany zapalne wywołują problemy z zasypianiem
Farmaceutyki z tej grupy zawierają kortykosteroidy. To nic innego jak produkowane przez nadnercza hormony stresu! Trudno wyciszyć się i zasnąć po dawce związku chemicznego, który działa pobudzająco. Specyfiki o takim składzie są stosowane w leczeniu chorób autoimmunologicznych, np. RZS, tocznia układowego, zespołu Sjögrena, a także alergii i astmy, oraz innych schorzeń chorób o podłożu zapalnym, np. dny moczanowej, stanów zapalnych mięśni i naczyń krwionośnych. Długotrwałe zażywanie doustnych leków z tej grupy może powodować problemy z zasypianiem częste wybudzanie się z powodu koszmarów sennych.
Uwaga: stosowanie miejscowe maści, sprayu donosowego, czy kropli zawierających steroidy nie daje wpływa na jakość snu.
Preparaty na nadciśnienie powodują płytki sen i koszmary
Takie działania niepożądane miewają leki z grupy beta-blokerów, czyli blokerów kanału wapniowego. Sytuację pogarsza fakt, że przedłużająca się bezsenność powoduje wzrost ciśnienia tętniczego krwi. Wtedy, widząc nieskuteczność terapii, lekarz może zwiększyć dawkę leku, co spotęguje problemy ze snem. Tak powstaje błędne koło.
Ten sam mechanizm dotyczy osób, które przyjmują beta-blokery z powodu zaburzeń rytmu serca, jego niewydolności, przy ciężkiej migrenie oraz niektórych rodzajach jaskry. Leki te wprawdzie niwelują działanie pobudzającej adrenaliny towarzyszące tym chorobom. Jednak hamują również wydzielanie melatoniny – hormonu, który reguluje nasz zegar dobowy, czyli rytm snu i czuwania. Konsekwencją niedoboru melatoniny są kłopoty z zasypianiem wieczorem, zmęczenie i senność w ciągu dnia oraz trudności z koncentracją.
Statyny a bezsenność i bóle głowy
Są stosowane u pacjentów ze zbyt wysokim poziomem złego cholesterolu HDL i trójglicerydów oraz z chorobą wieńcową i po zawałach serca. Leki te przyjmuje się latami, tzn. do końca życia, a ich nagłe odstawienie jest niebezpieczne. Nigdy nie można tego robić na własną rękę, na przykład z powodu pogorszenia jakości snu.
Terapii statynami nierzadko towarzyszą bóle mięśni i głowy, co może nasilać zaburzenia snu. Takie objawy trzeba szybko zgłaszać lekarzowi.
Uwaga: podczas przyjmowania farmaceutyków z tej grupy należy unikać soku grejpfrutowego. Może on zwiększać stężenie statyn we krwi, co naraża pacjenta na bardziej intensywne skutki uboczne, również w postaci zaburzeń snu.
Niektóre antydepresanty powodują bezsenność
Takie niepożądane efekty mają leki z grupy SSRI, czyli selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny. Są skuteczne w terapii umiarkowanej i ciężkiej depresji, ale u 10 – 20 procent pacjentów działają pobudzająco, a to utrudnia zasypianie. W razie pojawienia się takich problemów należy skonsultować się z lekarzem, który może podjąć decyzję o zamianie leków z tej grupy na inne antydepresanty, które nie będą powodowały zaburzeń snu.
Jak sprawdzić, czy cierpisz na zaburzenia snu?
Czy rzeczywiście masz problem, czy to tylko przejściowe, drobne zaburzenia snu? Wykorzystaj kwestionariusz samooceny bezsenności odpowiedz na następujące pytania:
- Jak często masz trudności z zasypianiem (ile razy w tygodniu, miesiącu)?
- Czy w razie przebudzenia w nocy trudno ci ponownie zasnąć?
- Czy budzisz się bardzo rano, dużo przed dzwonkiem budzika lub znacznie wcześniej niż zamierzałaś?
- Czy tuż po wstaniu z łóżka czujesz się zmęczona, niewyspana?
- Czy niedobór snu pogarsza twój nastrój w ciągu dnia (jesteś rozdrażniona lub przygnębiona)?
- Czy niewyspanie wyraźnie utrudnia ci pracę (jest mniej wydajna, masz kłopoty ze skupieniem się)?
Jeśli na co najmniej na trzy pytania odpowiedziałaś twierdząco, a domowe sposoby na bezsenność nie pomagają, idź do lekarza.
