Jeśli po przeziębieniu kaszel się wzmaga, gorączka jest coraz wyższa i pojawia się ból w klatce piersiowej – możliwe, że w organizmie rozwija się zapalenie płuc. To niestety dość częste powikłanie źle leczonej, niewyleżanej infekcji. Jakie jeszcze objawy mogą świadczyć o zapaleniu płuc i jak je leczyć?
Zapalenie płuc może być powikłaniem po źle leczonym przeziębieniu. Objawy, które mogą o tym świadczyć to:
- wysoka gorączka dochodzącej do 40°C
- kaszel z towarzyszącym bólem w klatce piersiowej
Objawy mogą nasilać się stopniowo, np. początkowo temperatura może nie przekraczać 38°C, a kaszel nie być nasilony. Chorzy myślą wtedy, że to jest po prostu silniejsze przeziębienie. Niektórzy sięgają wtedy po dostępne bez recepty środki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe i idą do pracy. To tylko pogarsza sytuację: kaszel zaczyna się nasilać, gorączka staje się coraz wyższa, pojawia się ból w klatce piersiowej. Kiedy w końcu tacy pacjenci trafiają do lekarza, w czasie osłuchiwania okazuje się, że nad płucami są już zmiany sugerujące zapalenie płuc.
Skąd się bierze zapalenie płuc?
W zapaleniu płuc zajęte są dolne drogi oddechowe: oskrzeliki i miąższ płucny. Najczęstszą przyczyną choroby jest infekcja, bakteryjna lub wirusowa, rzadziej grzybicza. Zapalenie płuc może być: szpitalne – to ciężka, bakteryjna choroba nabyta w szpitalu u osoby przewlekle chorej, i pozaszpitalne – jest zwykle powikłaniem źle leczonego przeziębienia.
Pamiętajmy, że w większości przypadków pozaszpitalne zapalenie płuc jest powikłaniem źle leczonego przeziębienia. Nawet banalna infekcja dróg oddechowych powinna być „wyleżana” w domu, a tzw. leki na przeziębienie mają działanie wyłącznie objawowe i nie leczą choroby. Nawet „banalną” infekcję dróg oddechowych trzeba porządnie „wyleżeć” w domu
Banalna infekcja wirusowa osłabia naturalną barierę ochronną dróg oddechowych, sprzyjając wnikaniu do nich bakterii, co może pro-wadzić do rozwoju zapalenia płuc. Takie zapalenie płuc określa się jako odoskrzelowe, bo szerzy się do miąższu płuc z górnych dróg oddechowych.
Zapalenie płuc - kto jest najbardziej narażony na chorobę?
- Nie wszyscy są narażeni na rozwój zapalenia płuc tak samo. Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania to:
- palenie papierosów,
- choroby serca (np. przewlekła niewydolność krążenia),
- choroby płuc (POChP, astma oskrzelowa),
- cukrzyca,
- obniżenie odporności, np. w przypadku stosowania leków immunosupresyjnych,
- niewłaściwa higiena jamy ustnej, próchnica,
- narażenie na pyły, szczególnie metali ciężkich,
- stany zwiększające ryzyko zachłyśnięcia (np. przyjmowanie leków nasennych).
Zapalenie płuc - objawy
Większość pozaszpitalnych, bakteryjnych zapaleń płuc udaje się wyleczyć, jeśli antybiotykoterapia zostanie rozpoczęta odpowiednio wcześnie. Do objawów odoskrzelowego zapalenia płuc należą:
- gorączka przekraczająca 39°C,
- kaszel z odkrztuszaniem dużej ilości gęstej wydzieliny,
- ból w klatce piersiowej nasilający się w czasie wdechu i przy kaszlu,
- ogólne osłabienie, duszność.
Jak odróżnić zapalenie płuc od zwykłego przeziębienia?
Objawy w zapaleniu płuc są znacznie bardziej nasilone. Ponadto w zwykłym przeziębieniu zazwyczaj nie spotyka się bólu w klatce piersiowej ani duszności.
Jeśli podejrzewasz u siebie zapalenie płuc, jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem rodzinnym: zbierze dokładny wywiad dotyczący objawów i okoliczności zachorowania, zbada cię: osłucha klatkę piersiową, zmierzy saturację, obejrzy gardło, w razie wątpliwości zleci badanie rentgenowskie płuc i badania laboratoryjne, w celu oznaczenia CRP (białka stanu zapalnego) i morfologii, choć nie zawsze to konieczne.
Do postawienia rozpoznania wystarczą zwykle objawy kliniczne oraz zmiany osłuchowe nad płucami.
Jak się leczy zapalenie płuc po przeziębieniu
Jeśli objawy nie są bardzo nasilone, a ty nie jesteś obciążona poważnymi chorobami przewlekłymi, leczenie będzie przebiegać w domu. W przypadku bardziej nasilonych objawów, a także w zapaleniu płuc u małych dzieci i osób w podeszłym wieku, szczególnie z chorobami przewlekłymi, konieczna może być hospitalizacja.
Leczenie domowe zapalenia płuc rozpoczniesz od antybiotyku o szerokim spektrum działania, obejmującym bakterie wywołujące zapalenie płuc. Trzeba pamiętać, że większość antybiotyków powinna być przyjmowana przez 10-14 dni, nawet jeśli objawy ustąpią wcześniej.
Powinnaś bezwzględnie pozostać w łóżku. W przypadku wysokiej gorączki będziesz musiała przyjmować lek przeciwgorączkowy – paracetamol, ibuprofen, metamizol.
Aby ułatwić wydalanie wydzieliny z dróg oddechowych, konieczne będzie zażywanie leku o działaniu wykrztuśnym i rozrzedzającym wydzielinę: acetylocysteiny, ambrosolu, bromheksyny.
Będziesz też musiała się dobrze nawadniać, aby ułatwić rozrzedzanie wydzieliny. Pierwsze efekty leczenia ocenia się po trzech dniach. Jeżeli okaże się skuteczne, temperatura się obniży, a objawy złagodnieją.
Jeśli gorączka nie spada, konieczna może być zmiana antybiotyku. Lekarz powinien wówczas zlecić posiew wydzieliny z dróg oddechowych, aby określić, jaką bakterią jesteś zakażona, i włączyć nowy antybiotyk o szerokim spektrum.
Gdy objawy nie są bardzo nasilone, leczenie może być kontynuowane w domu. Jego skuteczność ponownie ocenia się po trzech dniach. Do tego czasu powinien być dostępny wynik posiewu – jeśli to konieczne, lekarz może zmodyfikować na jego podstawie antybiotykoterapię. W razie braku skuteczności leczenia domowego, pogarszania się stanu chorego oraz w przypadku małych dzieci i osób starszych wskazana jest hospitalizacja i leczenie antybiotykiem dożylnym.
Czy zapaleniem płuc można się zarazić?
Zapalenie płuc jest chorobą infekcyjną i w razie bezpośredniego narażenia na wydzielinę z dróg oddechowych możliwe jest przeniesienie bakterii na drugą osobę. Jednak w przypadku młodych i zdrowych osób ryzyko zarażenia się zapaleniem płuc nie jest duże, gdyż drobnoustroje wywołujące tego typu zapalenie płuc potrzebują osłabionej bariery ochronnej dróg oddechowych. Mimo to należy pamiętać o zachowaniu higieny i unikaniu zbyt częstego kontaktu z chorym.
Szczególną ostrożność powinni zachować seniorzy, małe dzieci i osoby z chorobami przewlekłymi – one mogą być bardziej podatne na zakażenie i powinny izolować się od osoby chorej.
A może jest to wirusowe zapalenie płuc?
Zapalenie płuc wywołane przez wirusy jest spotykane znacznie rzadziej niż bakteryjne. Niestety, jego przebieg jest zwykle cięższy. W przeciwieństwie do bakterii, wirusy atakują bowiem bezpośrednio miąższ płucny, tym samym utrudniając i ograniczając wymianę gazową.
- Objawy wirusowego zapalenia płuc to:
- gorączka zwykle przekraczająca 39°C,
- suchy kaszel z niewielką ilością wydzieliny,
- duszność, często o znacznym nasileniu,
- osłabienie, bóle mięśni.
Wirusowe zapalenie płuc najczęściej wywołują wirusy grypy, paragrypy, adenowirusy, RSV, koronawirusy (w tym SARS CoV2 odpowiedzialny za COVID- -19). Leczenie wirusowego zapalenie płuc jest bardzo trudne z dwóch powodów. Po pierwsze nie ma swoistych leków przeciwwirusowych działających na te wirusy (jak antybiotyki na bakterie), a po drugie, ze względu na uszkodzenie miąższu płuc, nawet leczenie respiratorem bywa w takich sytuacjach trudne. Dlatego tego typu zapalenie płuc powinno być leczone w warunkach szpitalnych. Jeśli gorączce towarzyszą duszności, jak najszybciej zgłoś się do lekarza.
