Tajemnice Pojezierza Iławskiego – to tutaj Pan Samochodzik szukał zrabowanych skarbów
Historię zabytków Pojezierza Iławskiego spowija gęsta mgła anegdot, mitów i legend. Przyroda zaś urzeka swoim pięknem na każdym kroku.
Fot. 123RF

Tajemnice Pojezierza Iławskiego – to tutaj Pan Samochodzik szukał zrabowanych skarbów

Czysta woda, świeże powietrze, dużo zieleni i spokój to wyróżniki Pojezierza Iławskiego. Najbardziej znanym jeziorem Pojezierza Iławskiego jest Jeziorak. Legendy o zrabowanych przez nazistów dziełach sztuki i porzuconych w okolicy Jezioraka wykorzystał Zbigniew Nienacki w książce „Nowe przygody Pana Samochodzika”. 

To na Pojezierzu Iławskim Pan Samochodzik szukał zrabowanych skarbów z czasów drugiej wojny światowej. Zresztą legendy o ukrytych skarbach nie są tak całkowicie „wyssane z palca”. Dla przykładu w 2017 r. Patryk z Iławy (14 l.), spędzając wakacje we wsi Gubławka, znalazł w pobliskim lesie dwie kanki na mleko. W jednej był ekwipunek oficera Wehrmachtu, a w drugiej – dokumenty, biżuteria, pieniądze oraz testament hrabiego Hansa Joachima von Finckensteina. Finckensteinowie byli ważną rodziną arystokratyczną w Prusach Książęcych. Ich przodkowie przybyli na ziemie iławskie w XIV wieku wraz z innymi rycerzami służącymi Zakonowi krzyżackiemu. Byli m.in. właścicielami zamku w Szymbarku i pałacu w Kamieńcu (dziś są to ruiny, ale tak ładne, że warto je zobaczyć).

 -
Zamek w Szymbarku znalazł się na liście miejsc, gdzie mogła zostać ukryta Bursztynowa Komnata.
123RF

Bursztynowa komnata w zamku w Szymbarku?

Bursztynowa komnata to zaginiony wystrój gabinetu w całości zrobiony z bursztynu, który znajdował się w Carskim Siole w Petersburgu. W czasie wojny Niemcy wywieźli go i w drodze do Berlina zaginął. Podejrzewa się, że jednym z miejsc, gdzie mógł zostać zakopany, są podziemia zamku w Szymbarku. Zamek ten jest jednym z największych zamków gotyckich w Polsce. Powstała w nim część scen do filmu „Król Olch” Volkera Schlöndorffa, w którym główną rolę zagrał John Malkovich. Zamek w Szymbarku zbudowano w XIV w. Miał aż 8 baszt i 2 wieże! Dziś pozostały z niego tylko ruiny, choć nadal są imponujące.

 -
Z pełnego przepychu zamku w Kamieńcu dziś pozostały tylko ruiny.
123RF

Napoleon i Maria w pałacu w Kamieńcu

Drugim miejscem, gdzie mieszkali Finckensteinowie, był pałac w Kamieńcu. Wybudowali go w XVIII w. w stylu barokowym. Nazywano go pruskim Wersalem, bo przepychem, wystrojem wnętrz i otaczającymi go ogrodami przypominał siedzibę królów Francji. W 1807 r. w pałacu miał swoją kwaterę Napoleon. Uznał, że to jeden z niewielu pałaców, który jest wystarczająco „porządny” i godny go gościć. Jak również jego ukochaną Marię Walewską. Podobno największą część apartamentu Napoleona zajmowało wielkie łoże z baldachimem z purpurowymi zasłonkami. Pałac zrujnowano podczas II wojny światowej, ale do dziś ostała się w jego południowej stronie grota, która udekorowana jest… muszlami ostryg. 

 
 
 
 
 
Wyświetl ten post na Instagramie
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Post udostępniony przez Zofia zawodowa turystka (@podrozepokulturze.pl)

Zaginiony kajak papieża Jana Pawła II nad Jeziorakiem

Pojezierze Iławskie było często odwiedzane przez Karola Wojtyłę. Jako biskup krakowski lubił odbywać tu wycieczki kajakowe z młodzieżą. Każdy dzień spływu biskup zaczynał mszą. Za ołtarz służyły kajaki ustawione w dołach (tak, żeby ich nie było widać, odprawianie mszy polowej było wówczas zabronione). Gdy Jan Paweł II został kardynałem, często sam pływał po Jezioraku i raz skradziono mu kajak, który zostawił na brzegu. Papież wspominał to przez lata, ale dopiero 3 dekady później kajak znalazł Henryk Plisa. Rozpytywał o niego i... otrzymał telefon, że kajak znajdzie przy przystani w Iławie. Czyżby złodziej poczuł wyrzuty sumienia?

 -
Największą wyspą Pojezierza Iławskiego jest Wielka Żuława.
123RF

Zjawa Wielkiej Żuławy

Wielka Żuława to największa wyspa śródlądowa Polski. Podobno wieki temu istniał na niej zamek. Mieszkał w nim rozrzutny książę, który uciskał poddanych i nie słuchał rad mądrego pustelnika. Dopiero gdy roztrwonił cały majątek, poszedł po radę do mędrca. Pustelnik zaczął robić wyrzuty księciu, a ten w ataku furii go zabił. Wtedy zamek zapadł się pod wyspę i zatonął w falach Jezioraka. Książę popadł w szaleństwo, a po śmierci jako duch zaczął krążyć nocą po wyspie. Żeby się nie natknąć na zjawę, Wielką Żuławę lepiej zwiedzać za dnia. 

 Jeden z siedmiu cudów przyrodniczych Polski, czyli jezioro Jeziorak

 -
Największym jeziorem Pojezierza Iławskiego jest Jeziorak.
To nad nim położone jest miasto Iława, które jest dobrą bazą noclegowo-wypadową.
123RF

 

Jezioro Jeziorak, na którym jest położona wyspa Wielka Żuława, to najdłuższe jezioro w Polsce, uznane też za jeden z siedmiu cudów przyrodniczych Polski. Nad brzegami Jezioraka położone jest miasto Iława. Warto wybrać się w godzinny rejs po Jezioraku. Podczas  rejsu statkiem po Jezioraku (cena 20 zł) zobaczymy Wielką Żuławę i inne wyspy, półwyspy oraz zatoczki. Rejs zaczyna się przy Galerii Handlowej Jeziorak.

Sielski odpoczynek w Pałacu Karnity?

 
 
 
 
 
Wyświetl ten post na Instagramie
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Post udostępniony przez Zamek Karnity Hotel (@zamek_karnity_hotel)

 

W pobliżu Iławy (30 km) warto zajrzeć do Pałacu Karnity. Wzniesiono go w stylu neogotyckim w miejscu spalonego folwarku z XIV w. Dziś jest to hotel z restauracją. We wnętrzach zachowały się np. oryginalny kominek czy gotyckie sklepienie krzyżowe. 

Jezioro Czyste, czyli najczystsze jezioro w Polsce

 -
Jezioro Czyste ma tak czystą wodę, że niebo odbija się w niej jak w lustrze.
123RF

Jezioro Czyste, nazywane też Jasnym, nazwę zawdzięcza przezroczystej wodzie. Znajduje się na terenie Rezerwatu Jasne w Parku Krajobrazowym Pojezierza Iławskiego. W jeziorze woda jest tak przezroczysta, że widać dno, a światło dociera tu nawet do 15 m! Uznawane jest za najczystsze jezioro w Polsce. Oczywiście nie wolno się w nim kąpać. Odczyn wody jest tak kwaśny (pH 4,3), że występuje w nim tylko kilka gatunków sinic i glonów, na tafli jeziora pływają gągoły, a żyją tu jedynie... kanibalistyczne okonie karłowate! Godzinę drogi od jeziora Jasnego natkniemy się na... jezioro Czarne.

Ostródzki zamek i diabeł 

 -
Zamek ostródzki do dziś częściowo zachował gotycki charakter.
123RF

Kolejnym tajemniczym zamkiem, który warto odwiedzić jest pokrzyżacki zamek w Ostródzie. Do Ostródy dojedziemy z Iławy w godzinę. Zamek zbudowali Krzyżacy w XIII w. Położony jest nad jeziorem Drwęckim. Podobno zakonnicy wykopali sieć piwnic połączonych tunelami pod jeziorem. Jeden z korytarzy wychodził na drugi zamek. Mieszkał w nim okrutny rycerz. Skazywał on na śmierć głodową pogan pruskich, którzy odmówili chrztu. Raz podczas wielkiej burzy zamek zniknął w powierzchni ziemi, a w jego miejscu powstało jezioro z wodą czarną jak smoła. Podobno to sam Lucyfer zabrał okrutnego pana do swojego podziemnego królestwa. Z czasem zakonnicy zasypali tunele i piwnice. Podobno nocą nad jeziorem, które zaczęto nazywać Czarnym, słychać szczęk łańcuchów i ludzki płacz, a nad taflą wody przy pełni widać unoszącą się postać czarnego rycerza. Podczas kampanii pruskiej na zamku rezydował Napoleon Bonaparte. Paryska mennica wydała nawet pamiątkowy medal z tej okazji podpisany "Napoleon w Ostródzie". Dziś znajduje się tu muzeum, centrum kultury, galeria i biblioteka. 

Na szlaku zamków Pojezierza Iławskiego

 -
Zamek w Kwidzyniu wyróżnia niezwykłe gdanisko,
czyli wieża ustępowa (latryna) połączona gankiem z zamkiem.
Wszystkie nieczystości z wieży wpadały bezpośrednio do fosy, dziś porośniętej trawą.
123RF

Jeśli jesteśmy pasjonatami zamków, w pobliżu Iławy (ok. godzina drogi), znajdziemy jeszcze kilku wspaniałych gotyckich zamków. Największy z nich znajduje się w Kwidzyniu. Warte uwagi są także zamki w Sztumie i Przezmarku.

Obronne spichlerze nadwiślańskie

 -
Spichlerze w Grudziądzu pełniły funkcję magazynów na zboże ale były też częścią murów obronnych. 
123RF

W Grudziądzu (godzinę drogi od Iławy) zobaczymy monumentalne spichlerze. Wybudowano je w XIV w. tuż nad brzegiem Wisły. Było ich 16. Trzymano w nich zboże ale zdarzało się, że pełniły i inne funkcje np. ewangelickiego kościoła czy schronienia podczas ataku. Podczas szwedzkiego potopu spłonęło ich 10. Odbudowano je w XVIII w. i podzielono na 30 mniejszych. Do dzisiejszych czasów przetrwało 20. Część z nich to nadal magazyny, część - budynki mieszkalne, a w części znajduje się muzeum. Nocą spichlerze są podświetlane co sprawia, ze wyglądają tajemniczo i nieziemsko.

Przysmaki Pojezierza Iławskiego

 -
Golce czyli kluseczki z ziemniaków to lokalny specjał.
123RF

Na pojezierzu Iławskim, w regionalnych karczmach, poza rybami popularne są pierogi. Mogą być to np. dzyndzałki czy dzybdzałki albo dzyndzarki, czyli małe pierożki nadziewane wieprzowiną z okrasą z cebulki lub pierożki z hreczką i skrzeczkami, czyli z nadzieniem z kaszy gryczanej i z okrasą ze skwarków. Pierożki przypominają kołduny czy uszka i bywają podawane w rosole lub barszczu. W menu często znajdziemy też golce, czyli kluseczki z gotowanych i surowych ziemniaków.

Pojezierze Iławskie - informacje praktyczne

  • Do Iławy dojedziemy PKP z większych miast w Polsce, jak Warszawa, Bydgoszcz czy Poznań. 
  • Do Ostródy, gdzie jest krzyżacki zamek, dojedziemy PKP z Iławy. Do ruin zamku w Szymbarku i pałacu w Kamieńcu dojedziemy PKS-em z Iławy, do pałacu Karnity  – PKS-em z Ostródy.
  • Szpitale z nocną opieką znajdziemy w Iławie i Ostródzie. W Iławie i Ostródzie jest też wiele aptek, ale nie ma apteki całodobowej. Aktualnie dyżurującą aptekę znajdziemy na www.ktomalek.pl
  • Noclegi w Iławie lub Ostródzie w pokoju 2-os. kosztują ok. 60 zł za osobę. Znajdziemy je na: www.noclegi.pl, www.nocowanie.pl
  • Więcej informacji w Informacji Turystycznej w Iławie w ratuszu, tel. 89 648 58 00.

Czytaj więcej