Na co pomaga nalewka z jeżyn i jak ją zrobić? Wypróbuj dwa sprawdzone przepisy

Jeżyny często rosną dziko, mają aromatyczny, lekko kwaśny posmak. Świetnie smakują wprost z krzaka, ale zbiera się je także dla przetworów. Znakomicie nadają się do wytwarzania z nich dżemów, galaretek. Niektórzy robią z nich wino, ale częściej wykorzystuje się je do przygotowania nalewek. A wszystko to nie tylko dla smaku tych owoców, ale także dla ich niesamowitych właściwości prozdrowotnych.

Owoce jeżyn zbiera się zazwyczaj pod koniec lata i na początku jesieni, kiedy dojrzeją. Sezon rozpoczyna się pod koniec lipca i trwa aż do końca września. 

Po czasach, kiedy jeżyny były nieco zapomniane, widać, że owoce te przeżywają teraz wyraźny renesans. Kupimy je na targach owocowych, w sklepach, także w supermarketach. Sezon jeżynowy minie, ale możemy ich smak zatrzymać sobie na dłużej, przygotowując przetwory. Warto pomyśleć o nalewce z jeżyn, bo jest to prawdziwy eliksir zdrowia, a przy tym nieźle smakuje. 

Nalewka z jeżyn. Jaka odmiana jeżyn na nalewkę?

Uprawiane w ogródkach i sprzedawane na straganach są odmiany bezkolcowe jeżyn. 

• Najbardziej popularną odmianą są Navaho oraz Loch Ness - bardzo odporne na mróz,  idealne do uprawy w naszych warunkach klimatycznych. Obie te odmiany owocują w sierpniu.
• Navaho jest bardzo plenna, doskonała więc na przetwory. 
• Loch Ness ma duże, ciemno wybarwione soczyste owoce. 
• Owoce odmiany Merton Thornless dojrzewają od początku sierpnia do września, przyjmując barwy od czerwonej do czarnej - są duże i słodkie. Jest bardzo plenna, jej owoce są soczyste, z wyraźnie wyczuwalnym jagodowym smakiem. 
• Późna odmiana Thornfree ma owoce czerwono-czarne i świetnie sprawdza się w przetworach.
• Jeżyna Black Satin jest bardzo plenna, także dobra na przetwory. 

Dziko w Polsce rośnie ponad 100 gatunków jeżyn. Wszystkie krzaki dziko rosnących jeżyn mają kolce. Niektóre dziko rosnące jeżyny mają błyszczące i niewielkie owoce (te są kwaśne), inne matowe, szarawe i bardzo słodkie (tzw. dziady na wschodzie Polski). 

Jeżyny noszą różne nazwy, w zależności od regionu Polski. Na południu dominują nazwy czernica, ostrężyna, ożyna, a miejscami też dziady i drapaki. Natomiast na północy używa się głównie nazwy jeżyna lub jażyna. Najwięcej różnych gatunków jeżyn (nawet kilkanaście w jednej okolicy!) można spotkać na zachodzie Polski, na Śląsku i Pogórzu Karpackim. Na północnym wchodzie Polski jeżyny są rzadkie i występując tam tylko dwa gatunki: jeżyna popielica i jeżyna wzniesiona.

Właściwości zdrowotne owoców jeżyn. Na co pomagają?

• Najcenniejsze w jeżynach są antocyjany - przeciwutleniacze, które niszczą wolne rodniki, chronią organizm przed chorobami i świetnie wpływają na pracę serca. 
• Jeżyny są bogatym źródłem witaminy C, a także C, E, B6, K.  
• Zawierają mangan, żelazo, wapń, magnez, potas, fosfor, sód i cynk. 
• W jednej szklance tych owoców znajduje się aż 8 g błonnika.
• Dzięki tym składnikom jeżyny wspomagają pracę mózgu, zapobiegają utratom pamięci. Mają właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. 

Na co pomaga nalewka z jeżyn?

W polskiej tradycji leczniczej i kulinarnej poczesne miejsce ma nalewka z jeżyn. Dawniej stosowano ją głównie na przeziębienie i grypę. Ma ona bowiem działanie antybakteryjne, przeciwzapalne i napotne. Od dawna uważano (i słusznie), że chorobę trzeba wypocić, a tym samym szybko uporać się gorączką, bólem gardła, katarem. W takim wypadku warto wypić dwie łyżeczki nalewki, najlepiej z gorącą herbatą i od razu położyć się do łóżka. 

Nie tylko przeziębienie i grypę zwalcza nalewka z jeżyn. Z czasem odkrywano kolejne jej właściwości prozdrowotne. 

Nalewka z jeżyn na nadciśnienie i anemię

Nalewka z jeżyn zawiera kwas askorbinowy, który pomaga zwalczać nadciśnienie. Ponadto zwiększa wchłanianie żelaza,  bierze udział w procesie wytwarzania czerwonych krwinek, przeciwdziałając tym samym niedokrwistości i anemii.  

Nalewka z jeżyn na układ krążenia

Nalewka z owoców jeżyn  jest zalecana osobom, które zmagają się z problemami z układem krążenia. Ponieważ zawiera substancje - głównie przeciwutleniacze - które pozytywnie wpływają na pracę serca. Z kolei witamina C ma dobry wpływ na uszczelnianie naczyń włosowatych.

Nalewka z jeżyn przeciw nowotworom

Jeżyny i nalewka wytworzona z tych owoców są bogate w przeciwutleniacze. Te z kolei niszczą wolne rodniki, które przyczyniają się do powstawania komórek nowotworowych. Nalewka z jeżyn, spożywana regularnie i w umiarkowanych ilościach, jest naturalnym lekiem, który można wykorzystywać w profilaktyce przeciwnowotworowej.

Nalewka z jeżyn na miesiączkę i dolegliwości menopauzy

Nalewka z jeżyn zawiera fitoestrogeny, czyli substancje roślinne działające podobnie jak hormony żeńskie. Dzięki temu trunek może złagodzić objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego, np. wahania nastrojów, uczucie napięcia czy dolegliwości ze strony układu pokarmowego. 

W czasie menopauzy także warto pić nalewkę z jeżyn. Pomoże załagodzić dolegliwości związane z zaburzoną pracą układu hormonalnego, przede wszystkim nieprzyjemne nagłe uderzenia gorąca.

Nalewka z jeżyn dla diabetyków

Nalewka jeżynowa jest zalecana także diabetykom. Owoce te mają niski indeks glikemiczny, dzięki czemu nie podnoszą nagle stężenia glukozy we krwi. Zawierają też dużo błonnika, który zmniejsza wchłanianie węglowodanów i sprzyja utrzymaniu prawidłowego poziomu cukru we krwi. 

Jak zrobić nalewkę z jeżyn?

Przygotowanie nalewki jest dość proste. Potem potrzeba tylko trochę cierpliwości, bo nalewka musi odstać swoje. Nalewkę robi się na bazie spirytusu, ale można też wykorzystać wódkę. 

Przepis na nalewkę z jeżyn na spirytusie

Składniki

• 1,5 kg jeżyn – można użyć świeżych, z ogródka lub dzikich, albo mrożonych
• 1 kg cukru
• 1 litr spirytusu

Przygotowanie

1. Jeżyny myjemy i osuszamy. Słoik wielkości ok. 1,5 -2 litrów wyparzamy. 
2. Następnie wrzucamy owoce do słoika. 
3. Układamy je warstwami na przemian z cukrem. Można je lekko rozgnieść, wtedy szybciej puszczą sok. 
4. Zakręcamy słoik i odstawiamy na kilka dni (3-5). W tym czasie cukier powinien się rozpuścić. 
5. Po czym  zalewamy owoce spirytusem i odstawiamy na tydzień. 
6. Następnie przecedzamy owoce, np. przez gazę, odciskamy i czekamy kolejny tydzień. 
7. Na koniec należy przefiltrować nalewkę (np. przez filtr do kawy) i rozlać do butelek.  
8. Gdyby nalewka okazała się zbyt mocna, można rozcieńczyć ją wodą. 
9. Najlepsza będzie po około 3-6 miesiącach leżakowania. 

Przepis na nalewkę z jeżyn na wódce i spirytusie

Składniki

• 1 kg jeżyn świeżych, z ogródka lub dzikich, albo mrożonych
• 2 szklanki wódki 40 proc.
• 2 szklanki spirytusu 95  proc.
• 1/2 kg drobnego cukru 

Przygotowanie

1. Owoce wsypujemy do dużego słoja (1,5-2 litry).
2. Wlewamy najpierw wódkę, potem spirytus. 
3. Odstawiamy w ciemne miejsce na 14-21 dni.
4. Dosypujemy cukier, mieszamy, odstawiamy w ciemne miejsce na 7 dni.
5. Codziennie mieszamy.
6. Po tygodniu nalewkę przecedzamy przez gazę, owoce wyciskamy dokładnie i wyrzucamy.
7. Jeszcze raz filtrujemy nalewkę, np. przez filtr do kawy i rozlewamy do butelek
8. Trzymamy w ciemnym miejscu przez kilka miesięcy.