Kto musi dopłacać za pobyt seniora w Domu Opieki Społecznej? Kiedy bliscy mogą uniknąć opłat?

Sposób uiszczania odpłatności za DPS regulują przepisy ustawy o pomocy społecznej. Dowiedz się, kto płaci za za pobyt rodzica w domu opieki i kiedy można uniknąć tej opłaty.

Kto płaci za DPS?

W pierwszej kolejności koszty pobytu w placówce ponosi mieszkaniec. Opłata jest pokrywana z jego dochodów, np. z renty czy emerytury, przy czym nie może ona przekroczyć 70 proc. ich wysokości. W praktyce kwota ta często nie wystarcza na pokrycie całej należności. Wówczas pomoc społeczna zwraca się o sfinansowanie różnicy do członków rodziny pensjonariusza.

Opłaty obciążają kolejno:

• małżonka,
• zstępnych (dzieci, wnuków),
• wstępnych (rodziców),
• gminę, z której osoba została skierowana do DPS.

Warto zauważyć, że za DPS nie płaci rodzeństwo. Opłat nie dzieli się po równo na wszystkich zobowiązanych, ale obciąża się ich w kolejności. Najpierw więc do wniesienia opłaty za pensjonariusza DPS zobowiązany jest małżonek. Jeśli dochody małżonka pensjonariusza na to nie pozwalają, opłaty wnoszą dzieci.

Kiedy nie trzeba płacić za pobyt seniora w DPS? Kryteria dochodowe

Zobowiązanie do ponoszenia kosztów utrzymania bliskiego w domu pomocy społecznej zależy od dochodów rodziny. Gdy są niższe niż 300 proc. określonego kryterium, płacić nie trzeba.

• W przypadku osoby samotnie gospodarującej kryterium wynosi obecnie 701 zł. To oznacza, że osobie żyjącej w pojedynkę musi „zostać w kieszeni” 2103 zł – dopiero powyżej tej kwoty jest ona zobowiązana do finansowania pobytu małżonka czy rodzica w DPS.
• W odniesieniu do osoby gospodarującej w ramach rodziny, kryterium to wynosi 528 zł. Jeżeli przykładowo rodzina składa się z dwójki małoletnich dzieci oraz z rodziców, z których każde zarabia po 3000 zł, to dochód na osobę wynosi 1500 zł (6000 zł dzielone na 4). Limit zwolnienia to 1584 zł (300 proc. z 528 zł). W takim przypadku dochód na osobę w rodzinie jest niższy niż kryterium dochodowe, czyli rodzina nie musi płacić.

Kiedy można uniknąć płacenia za DPS?

Gdy dochody pensjonariusza DPS nie wystarczają na pokrycie kosztów pobytu w placówce, ośrodek pomocy społecznej kontaktuje się z członkami jego rodziny. Jego zadaniem jest ustalenie, czy osoba potencjalnie zobowiązana do ponoszenia kosztów, ma taką możliwość.

1. W przypadku niskich dochodów, udokumentowanie tego powinno zakończyć sprawę.
2. Kiedy dochody przekraczają przyjęte kryteria, ośrodek pomocy społecznej przedstawi propozycję umowy. Dziecko zostanie w niej zobowiązane do współfinansowania pobytu rodzica w placówce. Jeśli jej nie podpisze (nie ma takiego obowiązku), wydana zostanie decyzja nakładająca obowiązek ponoszenia opłat za pobyt w DPS w określonej wysokości. Można ją zaskarżyć w terminie 14 dni do samorządowego kolegium odwoławczego.
3. Istnieje również możliwość wystąpienia do ośrodka pomocy społecznej z wnioskiem o zwolnienie z całości lub części opłaty. Wówczas ośrodek przeprowadzi wywiad środowiskowy, w którym weźmie pod uwagę nie tylko sytuację finansową, ale także osobistą. Wśród przesłanek, które pozwalają na zwolnienie z obowiązku partycypowania w kosztach, jest: samotne wychowywanie dziecka, ciąża czy ponoszenie już opłat za pobyt innej osoby w DPS.

Trudne relacje rodzinne nie mają w tym przypadku znaczenia. Konflikty czy brak kontaktu z rodzicem zapewne nie będą więc argumentem, który pozwoliłby na zwolnienie z opłaty. Można to wnioskować z sądowych wyroków dotyczących podobnych spraw, np. z niedawnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 lipca 2021 r., sygn. akt I OSK 3377/19. Na zwolnienie może natomiast liczyć osoba, która przedstawi prawomocne orzeczenie sądu, w którym rodzic został pozbawiony władzy rodzicielskiej.