Alimenty przysługują nie tylko dzieciom od rodziców. Sprawdź, od kogo można się domagać alimentów i w jakiej sytuacji.
Obowiązek alimentacyjny ciąży na tych osobach, których krewni, powinowaci i małżonkowie lub byli małżonkowie cierpią niedostatek i bez pomocy innych nie byliby w stanie się utrzymać.
W sytuacji więc, gdy jeden z członków rodziny znajduje się w potrzebie, pozostali są zobowiązani do alimentacji, czyli łożenia na jego utrzymanie (w przypadku dziecka także na jego wychowanie i wykształcenie). Chodzi tu głównie o krewnych w linii prostej, a więc o rodziców, dziadków i dzieci, a także rodzeństwo osoby znajdującej się w potrzebie.
Przy ustalaniu wysokości alimentów brane są pod uwagę zarówno potrzeby osoby uprawnionej (np. małoletniego dziecka), jak i możliwości finansowe zobowiązanego do łożenia na utrzymanie (np. ojca lub matki).
Obowiązek alimentacyjny powstaje również często między powinowatymi (np. między macochą i pasierbem), a także między współmałżonkami, i to zarówno w czasie trwania małżeństwa, jak i po sądownie orzeczonym rozwodzie.
Alimenty dla małżonka
Małżonkowie mają równe prawa i obowiązki. Między innymi są zobowiązani do wzajemnej pomocy i współdziałania dla dobra swojej rodziny i zaspokajania jej potrzeb, nawet gdy nie mają dzieci. Jeśli jedno z nich się od tego uchyla, drugie może się od niego domagać świadczeń alimentacyjnych. W tym celu musi wystąpić do sądu z roszczeniem we własnym imieniu lub imieniu innych zaniedbywanych członków (np. małoletnich dzieci). Na świadczenia alimentacyjne składają się nie tylko kwoty pieniężne lub rzeczowe (np. ubrania, komputer), ale także pomoc w postaci pielęgnacji w chorobie lub przy odrabianiu lekcji.
Obowiązek alimentacyjny nie wygasa w chwili rozwodu małżonków. Chyba że jedno z nich zostało uznane przez sąd za winne rozpadu związku. Prawo do otrzymywania alimentów zachowuje natomiast małżonek nie ponoszący winy za rozpad pożycia i ma prawo domagać się alimentów, jeśli po rozwodzie jego sytuacja materialna znacznie się pogorszyła. Zakres obowiązku alimentacyjnego zależy od potrzeb osoby uprawnionej i możliwości zobowiązanego, i zwykle trwa 5 lat od daty uprawomocnienia się wyroku rozwodowego.
Alimenty na dziecko
Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka zaczyna się w chwili jego urodzenia i trwa do momentu usamodzielnienia się, czyli podjęcia przez nie pracy zarobkowej, która pozwoli mu się utrzymać.
W myśl prawa rodzice są zobowiązani do łożenia na swoje dzieci. Zakres tego świadczenia zależy nie tylko od potrzeb dzieci związanych z ich utrzymaniem, wychowaniem i wykształceniem, ale i od możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców.
Jeśli dziecko jest pełnoletnie, może samo wystąpić do rodziców lub jednego z nich z roszczeniem alimentacyjnym. Jeśli nie osiągnęło pełnoletności, w jego imieniu występuje to z rodziców, które na co dzień zajmuje się wychowywaniem go.
Kiedy dzieci muszą płaci alimenty rodzicom?
Jeśli rodzice znajdą się w niedostatku i sami nie są w stanie zaspokoić swoich potrzeb, wtedy ich dzieci są zobowiązane do pomagania im. Pomoc ta może polegać na zapewnieniu im mieszkania i opieki, a także łożeniu na ich utrzymanie i leczenie, o ile stan ich zdrowia tego wymaga. Wysokość świadczeń alimentacyjnych jest uzależniona od możliwości majątkowych i zarobkowych dorosłych dzieci.
Gdy rodzice mają kilkoro dzieci, obowiązek alimentacyjny rozkłada się na wszystkie, ale nie zawsze w równych częściach. Na przykład jeżeli jedno z nich nie jest w stanie im pomagać finansowo, cały ciężar alimentowania starych lub chorych rodziców rozkłada się na pozostałe dzieci.
Alimenty a brak pokrewieństwa
Powinowaci to osoby ze sobą niespokrewnione, które jednak łączą więzi uczuciowe i emocjonalne. Na przykład między ojczymem i pasierbicą istnieje stosunek powinowactwa w linii prostej. Prawo nakłada na powinowatych wzajemne obowiązki alimentacyjne podobnie jak na krewnych. Obowiązek ten jednak nieco się różni. Jeśli np. żyją rodzice pasierbicy lub jej rodzeństwo, w pierwszej kolejności obowiązek alimentacyjny spada na nich, a dopiero gdy nie są oni w stanie go wypełnić, obciążany jest nim ojczym lub macocha. Z kolei zakres obowiązku alimentacyjnego pasierbicy wobec ojczyma lub macochy jest podobny do ogólnego zakresu obowiązku alimentacyjnego między krewnymi.
