Borowina - na co pomaga i jak stosować lecznicze błoto

Borowina to staropolskie określenie rodzaju torfu (błot torfowych), który był wydobywany w lasach, czyli borach. Powstała ona na skutek butwienia części roślin bagiennych w wodzie, gdzie powietrze miało niewielki dostęp. W tworzeniu borowiny swój udział miały także drobnoustroje. Borowina występuje głównie w Europie środkowo-wschodniej. W zakładach leczniczych borowina po raz pierwszy pojawiła się w Mariańskich Łaźniach (dzisiejsze Czechy) na początku XIX wieku i niedługo potem w Polsce, w Krynicy Górskiej (był to 1858 rok).

Zalety borowiny doceniała podobno już Kleopatra w starożytnym Egipcie. Być może to właśnie dzięki borowinie miała piękną cerę i nie skarżyła się na ból stawów oraz schorzenia kobiece. Dziś leśne błoto, jak bywa nazywana borowina, króluje w sanatoriach i salonach SPA – leczy i upiększa.

Co zawiera borowina i jak działa?

Borowinowe błoto zawiera niezwykle cenne substancje organiczne. Są to: bituminy (woski, żywice, asfalty i tłuszcze), pektyny, celuloza, ligniny i huminy oraz kwasy huminowe - powstają w wyniku tzw. humifikacji roślin w wodzie, w wyjątkowych warunkach. Kwasy te działają przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Pobudzają przemianę materii. W skład borowiny wchodzą też substancje działające podobnie jak hormony. Działają na korę nadnerczy, pobudzają również do pracy jajniki, co wykorzystuje się w leczeniu schorzeń kobiecych. W borowinie znajdziemy także enzymy i antybiotyki. W torfie znajdują się również sole mineralne (sole magnezu i potasu, związki glinu, żelaza i wapnia, sód i krzem). W borowinie można też znaleźć bakterie tlenowe i beztlenowe oraz grzyby.

Dzięki tym wszystkim składnikom borowina działa ściągająco, przeciwzapalnie, pobudza krążenie, przyśpiesza regenerację naskórka.

Na co pomaga borowina?

Zabiegi borowinowe zalecane są przy przewlekłych i podostrych stanach zapalnych narządów ruchu (czyli mięśni, kości, stawów), chorobach reumatycznych. Nie wolno ich jednak stosować, gdy choroba ulega zaostrzeniu.

Borowina przynosi ulgę przy takich schorzeniach jak:

•  zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa,
• zespoły bólowe szyi, barków i lędźwi,
• przykurcze stawów,
• neuralgie obręczy biodrowej,
• rwa kulszowa, porażenia, niedowłady, uszkodzenia nerwów obwodowych.

Stosuje się ją również przy obrzękach po stłuczeniach, złamaniach, zwichnięciach.

Borowina bywa pomocna przy:

• przewlekłym zapaleniu jelit,
• chorobie wrzodowej żołądka,
• stanach kurczowych jelita grubego,
• stanach zapalnych wątroby,
• nieżycie żołądka.

W ginekologii zabiegi borowinowe pomagają leczyć, np. stany zapalne pochwy i przydatków, nadżerki. Borowinę (w formie tamponów) stosuje się po operacjach ginekologicznych, przy niedoczynności hormonalnej jajników i niedorozwoju narządu rodnego, a także w okresie menopauzy. Borowina łagodzi objawy przekwitania, nawilża i regeneruje śluzówkę pochwy.

Borowina działa doskonale na skórę – ujędrnia ją, regeneruje, wygładza zmarszczki, dlatego stosuje się ją w wielu gabinetach kosmetycznych.

W aptekach można kupić preparaty borowinowe do użytku domowego. Są to m.in. szampony, maseczki, sole do kąpieli i inne.

Borowinowe zabiegi w sanatorium

W uzdrowiskach najpopularniejsze są kąpiele borowinowe. Na jeden zabieg potrzeba aż 150 kg torfu borowinowego. Miesza się go w kadzi z wodą. Tak powstaje papka, o temperaturze 45 st. C. To dużo, ale pacjentowi nie grozi poparzenie, ponieważ borowina bardzo powoli oddaje swoje ciepło (nie jest dobrym przewodnikiem). Ciało osoby biorącej kąpiel borowinową rozgrzewa się więc powoli. Masa torfowa jest gęsta i ciężka, uciska na skórę, dzięki czemu wzmacnia się działanie błota. Ciepło powoduje, że organizm szybciej wydala (wraz z potem) zbędne produkty przemiany materii. Wysoka temperatura pobudza krążenie i wspomaga wchłanianie cennych substancji z borowiny.

Takiej kąpieli mogą się jednak poddawać wyłącznie osoby, które nie mają problemów z układem krążenia. Mniej obciążające są tzw. półkąpiele. Podczas tych zabiegów ciało jest zanurzone w borowinie od pasa w dół. Można też stosować nasiadówki.

Z borowiny robi się również okłady na kark lub różne odcinki kręgosłupa, a także zawijania z pasty borowinowej.

Borowinowe zabiegi w domu

W drogeriach i aptekach można kupić specjalne kostki borowinowe. Rozpuszcza się je w wodzie i w ten sposób powstaje domowa kąpiel borowinowa. Są też kąpiele borowinowe w płynie.

Do okładów i kompresów doskonałe są pasty borowinowe. Są to płaty torfu na folii, które nagrzewa się, rozcina i przykłada na chore miejsce. Aby kompres lepiej działał, należy owinąć go kocem i trzymać ok. pół godziny. Zabiegi są najbardziej skuteczne, gdy stosuje się je przez co najmniej 10 dni (potem trzeba zrobić przerwę).

Pastę borowinową można kupić również w pojemnikach.

Na stłuczenia i ostre stany zapalne stosuje się zimne okłady z borowiny (pastę zamiast nagrzewać trzeba schłodzić w lodówce).

Które sanatoria oferują borowinowe zabiegi?

Leczenie borowiną stosują takie ośrodki, jak:

• Augustów,
• Busko-Zdrój,
• Ciechocinek,
• Duszniki-Zdrój,
• Goczałkowice-Zdrój,
• Horyniec-Zdrój,
• Inowrocław,
• Iwonicz-Zdrój,
• Krynica-Zdrój,
• Kołobrzeg,
• Konstancin,
• Lądek-Zdrój,
• Połczyn-Zdrój,
• Polanica-Zdrój,
• Polańczyk,
• Rymanów-Zdrój,
• Świeradów-Zdrój,
• Świnoujście,
• Ustka,
• Wapienne,
• Wieniec-Zdrój.

Borowina - kto nie może jej stosować?

Borowiny nie wolno stosować:

• u dzieci,
• w ostrych stanach zapalnych (oprócz zimnych kompresów),
• tuż po urazach kości i stawów,
• w ciąży,
• podczas krwawień z dróg rodnych,
• przy żylakach, wrzodach,
• u osób z niewydolnością krążenia, chorobą wieńcową, miażdżycą naczyń, niestabilnym ciśnieniem, z wadami serca i po zawale,
• przy niewydolności oddechowej,
• u ludzi osłabionych i wycieńczonych,
• przy nadczynności tarczycy,
• przy chorobach nowotworowych.