Gdy przychodzimy do lekarza z bólem gardła, nie dziwimy się, że każe nam otworzyć usta, by dokładnie je obejrzeć. Ale zdarza się, że przy okazji wypisywania skierowania na badania hormonów chce zobaczyć nasze łokcie, a badając serce pyta, czy rano nie mamy obrzmiałej twarzy. Nasz organizm to system połączonych i wzajemnie na siebie oddziałujących układów i narządów, a wiele schorzeń, również tych, które długo nie dają żadnych dolegliwości, objawia się zmianami na skórze. Oto kilka przykładów.
1. Zmiana zabarwienia skóry to objaw choroby wątroby
Ten organ nie ma receptorów czuciowych, ból odczuwamy dopiero, gdy wskutek obrzmienia wątroba zaczyna uciskać inne tkanki.
Większość schorzeń rozwija się przez długi czas bezobjawowo, ale niektóre możemy rozpoznać właśnie dzięki zmianom na skórze, np. zażółcenie skóry oraz twardówek (białek) oczu i błon śluzowych, na skutek wzrostu stężenia bilirubiny we krwi, czyli tzw. żółtaczkę. Gdy pojawia się nagle, u młodej osoby, wskazuje na ostre wirusowe zapalenie wątroby.
U pacjenta w podeszłym wieku, z towarzyszącym spadkiem wagi i świądem sugeruje zatkanie dróg żółciowych. Na skórze często pojawiają się tzw. przebarwienia, z różnych powodów, np. nadmiernej ekspozycji na słońce, zażywania fotouczulających leków i ziół, trądziku, grzybicy. Mogą też świadczyć o hemochromatozie – chorobie genetycznej, której skutkiem jest nadmierne wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego i gromadzenie go w narządach (m.in. w wątrobie, co prowadzi do jej uszkodzenia).
Wszelkie zmiany zabarwienia skóry należy skonsultować z lekarzem i znaleźć ich przyczynę!
2. Sucha skóra na łokciach i kolanach to objaw niedoczynności tarczycy
Cóż wspólnego z działaniem tego gruczołu może mieć wygląd łokci i kolan? A jednak ma: skóra osób, które borykają się z niedoczynnością tarczycy wyraźnie się zmienia. Staje się blada i zimna, a w miejscach, gdzie pokrywa duże stawy – zrogowaciała, szorstka, łuszcząca, z ciemnymi plamami, przez co łokcie i kolana wyglądają, jakby były brudne. Zewnętrzne objawy niedoboru hormonów tarczycy to także osłabienie paznokci, zmatowienie i wypadanie włosów (tak że przerzedzenie brwi), zmniejszona potliwość.
Są i inne sygnały niedoczynności, bo w jej wyniku dochodzi do zaburzeń wielonarządowych. Szwankuje układ krążenia (zwolniona praca serca), mięśniowo-nerwowy (osłabienie, zaburzenia czucia), oddechowy (mniejsza wydolność). Przybieramy na wadze, dokuczają nam obrzęki (twarzy, powiek, dłoni), cierpimy na zaparcie
Jeśli zauważyłaś u siebie takie objawy, nie zwlekaj z wizytą u lekarza, który zleci ci odpowiednie badania – w pierwszej kolejności morfologię, hormony i USG tarczycy. Jeżeli diagnoza się potwierdzi, rozpoczniesz leczenie farmakologiczne.
Może się też okazać, że cierpisz na przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, czyli chorobę Hashimoto, w której układ odpornościowy rozpoznaje własną tarczycę jako „obcą”. Wywołuje to przewlekły proces zapalny gruczołu i prowadzi do jego postępującego niszczenia, a tym samym powoduje zmniejszenie produkcji hormonów tarczycy.
3. Rumień wędrujący na skórze to objaw boreliozy
Tak nazywa się zmiana powstająca po ukąszeniu przez kleszcza zakażonego krętkami Borellia burgdorferi. To pierwsza oznaka boreliozy, pojawia się zwykle od 3 do 30 dni po ataku pajęczaka (choć czasem trwa to nawet dwa razy dłużej, do 60 dni). Po usunięciu kleszcza trzeba obserwować okolice wkłucia, a w razie pojawienia się rumienia jak najszybciej zgłosić się do lekarza, który przepisze antybiotyk. Jest on bardzo charakterystyczny: na początku to drobna wysypka tworząca niewielkie kółko.
Z czasem rumień się powiększa (wędruje), a wokół jednego, ciemniejszego punktu powstaje obręcz, co razem przypomina nieco tarczę strzelniczą. Po wdrożeniu leczenia zmiana stopniowo się zmniejsza.
W zapobieganiu boreliozie najskuteczniejsze jest unikanie kleszczy. Zakładajmy na spacery po lesie, łące, a nawet miejskim parku spodnie z długimi nogawkami i bluzkę z rękawami, a po powrocie wrzućmy odzież do pralki, weźmy prysznic dokładnie oglądając całe ciało. Im szybciej usuniemy z niego kleszcza, tym mniejsze ryzyko zakażenia.
4. Obrzęki na skórze mogą być objawem problemów z sercem lub nerkami
Uczucie opuchnięcia ciała, obrzmiałe łydki, stopy, dłonie, twarz to wyjątkowo nieprzyjemny objaw. Obrzęki, czyli gromadzenie płynów poza naczyniami, są objawem wielu nieprawidłowości. Jedną z nich jest osłabiona praca serca, które nie daje sobie rady z prawidłowym przepompowywaniem krwi. Z dużym prawdopodobieństwem towarzyszy temu nadciśnienie tętnicze.
Trzeba zwrócić się o pomoc do kardiologa, który zleci badania diagnostyczne (laboratoryjne, EKG i echo serca) i leki, moczopędne, przeciwnadciśnieniowe i inne poprawiające wydolność serca.
Inną przyczyną obrzęków mogą być zaburzenia pracy nerek w tzw. zespole nerczycowym (pierwszym objawem jest opuchnięcie twarzy, a zwłaszcza okolic oczu w godzinach porannych i obrzęk podudzi zwiększający się wieczorem) oraz na skutek ich uszkodzenia, które sprawia, że diureza jest słaba i w organizmie gromadzi się woda (puchną przede wszystkim stopy i podudzia).
Przy tego typu objawach niezbędna jest konsultacja z nefrologiem.
5. Poszerzone żyły na nogach oznaczają, że grożą ci żylaki
Często zwracamy na nie uwagę dopiero wtedy, gdy są znacznie powiększone i stają się bardzo szpecące. Tymczasem zmiany, również te wczesne, są sygnałem choroby, przewlekłej niewydolności żylnej i poważnych problemów z krążeniem. Świadczy o tym poszerzenie i coraz większa widoczność żył (tak, jakby były tuż pod skórą), szczególnie na łydkach i zewnętrznych stronach ud.
Inne objawy to m.in. spuchnięte kostki, ból łydek, czasami skurcze – szczególnie wieczorem lub po dłuższym czasie spędzonym w jednej pozycji (na stojąco lub siedząco). Pod kolanami i w okolicy kostek pojawiają się „pajączki” (teleangiektazje) – siateczka drobnych, niebiesko-czerwonych naczyń. Nie są one jedynie defektem kosmetycznym, świadczą o postępie choroby i wymagają konsultacji medycznej.
Najlepiej zgłosić się od razu do flebologa, czyli lekarza specjalizującego się w leczeniu żył. Uwaga! „Pajączki” na szyi, ramionach i klatce piersiowej mogą świadczyć o rozwijającej się chorobie wątroby!
Co najbardziej szkodzi skórze na co dzień?
Przede wszystkim długotrwała ekspozycja na słońce, zwłaszcza ta prowadząca do oparzeń. Nie tylko przyspiesza starzenie się, ale niesie ryzyko zachorowania na raka skóry, w tym najgroźniejszego: czerniaka. Wychodząc na słońce zawsze zabezpieczajmy skórę kremami z wysokim filtrem. Poza tym skóra nie lubi tego, czego nie lubi cały nasz organizm: dymu papierosowego, wysokoprzetworzonej, niepełnowartościowej żywności, nadmiaru cukru.
Jakie skutki dla skóry daje nieprawidłowa dieta?
Nasila wszelkie stany zapalne i zmiany trądzikowe, osłabia skórę, utrudnia jej regenerację. Podobnie jak przewlekły stres, który może znacznie nasilić zmiany atopowe, łuszczycę, pokrzywkę.
O co należy zadbać, troszcząc się o własną skórę?
Ważne, by skóra była dobrze nawodniona „od środka”, dlatego powinniśmy pić 2-3 litry płynów dziennie, szczególnie podczas upałów. Warto dbać o jej nawilżenie także poprzez właściwą pielęgnację, np. nie przesadzać z kosmetykami. Zwracajmy też uwagę na agresywną chemię w środkach AGD, które bardzo podrażniają skórę. Wybierajmy łagodne, ekologiczne preparaty, a najlepiej sprzątajmy w rękawiczkach.
