Sezon grypowy wkrótce się rozpocznie. Jak co roku lekarze namawiają nas na szczepienia przeciwko grypie i jak zwykle słyszymy głosy, że nie warto. Na pewno? A co, jeśli Ci powiemy, że szczepienie zmniejsza ryzyko udaru mózgu i zawału serca? Sprawdź, jakie korzyści daje szczepionka na grypę, kto powinien się zaszczepić i jaką szczepionkę wybrać.
Często słyszymy te słowa wymawiane razem: grypa i przeziębienie. Można by odnieść wrażenie, że grypa to po prostu rodzaj przeziębienia. Tak nie jest. Jedyne, co łączy obie choroby to to, że obydwie są infekcjami wirusowymi. Ale o wiele więcej dzieli.
Grypa ma nagły początek, pojawia się falami (sezonami). Jej objawy to bardzo wysoka gorączka, silne bóle głowy, stawów i mięśni, ogromne wyczerpanie i osłabienie. Przeziębienie natomiast rozwija się powoli, 2-3 dni. Chorujemy cały rok, nie tylko jesienią, ale też wiosną, latem, zimą. Przeziębieniu rzadko towarzyszy bardzo wysoka gorączka, raczej stan podgorączkowy. Jego główne objawy to ból gardła, katar i kaszel.
Przeciw przeziębieniu nie możemy się zaszczepić, przeciwko grypie – tak.
Jakie korzyści daje szczepionka na grypę?
Najważniejsze to zmniejszenie ryzyka zakażenia wirusami grypy. Szczepienie to trening układu odpornościowego, uczy, jak reagować na szkodliwego wirusa. U 80 proc. zaszczepionych osób system ten działa bezbłędnie i gdy ich układ odpornościowy zetknie się z wirusem grypy, neutralizuje go, nie dopuszczając do rozwoju choroby.
U pozostałych osób, gdy dojdzie do zachorowania, przebieg grypy jest lekki, nie dochodzi do powikłań. A mogą one być bardzo poważne. Lekarze wymieniają m.in.:
- zapalenie płuc i oskrzeli,
- zapalenie ucha środkowego,
- zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia,
- zaostrzenie istniejących chorób przewlekłych,
- powikłania neurologiczne.
Ale to nie wszystko, bo szczepionka chroni nie tylko przed grypą i jej najczęstszymi powikłaniami. Zaszczepienie się przeciwko grypie zmniejsza:
- o 46 proc. ryzyko udaru mózgu,
- o 67 proc. ryzyko kolejnego zawału serca
- o 75 proc. liczbę zgonów u pacjentów z zawałem serca.
Dlatego zalecane jest przede wszystkim osobom starszym, u których ryzyko tzw. zdarzeń sercowo-naczyniowych, czyli właśnie udaru mózgu czy zawału serca jest większe. Powinny się także zaszczepić osoby z cukrzycą, POChP i chorujący na nowotwory. Dla nich powikłania po grypie są szczególnie niebezpieczne. Lepiej więc zapobiec zachorowaniu.
Szczepionka na grypę dla kobiet w ciąży: czy to bezpieczne?
Dr n. med. Jacek Tulimowski, ginekolog i położnik, wyjaśnia, że zarówno Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników, jak i Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rekomendują szczepienie przeciw grypie każdej kobiecie w ciąży. Największe ryzyko zachorowania jest w pierwszym trymestrze ciąży, a najwięcej powikłań w trzecim trymestrze – mogą one prowadzić m.in. do przedwczesnego porodu.
Jaką szczepionkę na grypę wybrać?
W Polsce dostępne są szczepionki czterowalentne, czyli zawierające antygeny powierzchniowe lub rozszczepione wirusy grypy 4 szczepów, rekomendowane producentom szczepionek przez WHO. Zwiększa to szanse skuteczności szczepienia, ponieważ nie ma pewności jaki podtyp wirusa będzie dominujący w nadchodzącym sezonie.
Dla osób dorosłych dostępne są szczepionki inaktywowane:
- zawierająca zabite rozszczepione wirusy grypy, typu „split”,
- podjednostkowa, zawierająca powierzchniowe białka wirusa grypy: hemaglutyninę i neuraminidazę.
Wszystkie dostępne w Polsce szczepionki przeciw grypie produkowane są z wykorzystaniem wirusów grypy namnażanych na zarodkach jaj kurzych.
Dla dzieci dostępna jest szczepionka donosowa (atenuowana, nazywana też żywą) zawierająca reasortanty wirusa grypy (są to sztucznie otrzymane wirusy z materiałem genetycznym z dwóch lub więcej istniejących wirusów, nie mogą wywołać choroby, a jedynie powodują właściwą odpowiedź, czyli reakcje układu odpornościowego).
Czy szczepionka na grypę jest refundowana?
W sezonie 2023/2024 bezpłatnie mogą zaszczepić się osoby w wieku powyżej 65. roku życia, dzieci w wieku od 6 miesięcy do ukończenia 18 roku życia oraz kobiety w ciąży. Z refundacji 50 proc. jednego preparatu mogą skorzystać wszyscy dorośli w wieku 18-64 lat (Influvac Tetra), z drugiego (Vexigrip Tetra) – osoby z grup ryzyka.
