Napar i nalewka z derenia mają lecznicze właściwości – sprawdzone przepisy. Jak je stosować?

Dereń to nieco zapomniane drobne owoce, które na szczęście powoli wracają do łask. Nasze babcie dobrze wiedziały, jak korzystny dla zdrowia jest dereń. W medycynie ludowej od lat stosuje się go na wiele sposobów. Przyrządza się z niego lecznicze nalewki, wywary, syropy i soki, które wspierają nasz organizm. Warto eksperymentować z tymi owocami w kuchni. Można wykorzystać je do mięs, gulaszów, sosów, dżemów czy konfitur, by poznać ich wyjątkowy smak oraz prozdrowotne właściwości. 

Owoce derenia są cierpkie i świetnie nadają się na przetwory. Można też z nich zrobić słynną dereniówkę, czyli nalewkę z derenia i napar. Ale ich najważniejszą zaletą są liczne walory lecznicze. Zawierają dużą ilość witaminy C, również A i E oraz soli mineralnych, flawonoidów i silnych antyoksydantów. Jak działają?

Na co pomaga dereń?

Owoce derenia mają kwaśny i cierpki smak, a w trakcie smażenia nie tracą koloru. To dlatego świetnie nadają się na przetwory: soki, dżemy, likiery i nalewki (np. słynna dereniówka). Mają jednak dużą pestkę przy niezbyt grubym miąższu. Po wydrylowaniu owoców zostaje około połowa ich masy. Owoce bogate są w niezbędne minerały: żelazo, wapń, potas, magnez, miedź oraz duże ilości witamin C, A i P. Zawierają też flawonoidy, garbniki i kwasy organiczne. Właśnie dzięki nim dereń ma wiele właściwości leczniczych.

• Dereń wspiera pracę układu moczowego.
  Świeży dereń i przyrządzone z niego przetwory mają działa- nie moczopędne. Zwiększają objętość wydalanego moczu i wpływają pozytywnie na funkcjonowanie układu moczowego. Warto sięgać po te owoce, jeśli zmagamy się z zapaleniem dróg moczowych lub dolegliwościami nerek.
• Dereń pomaga na anemię.
  Dereń stanowi skarbnicę żelaza, który jest niezbędny w transporcie tlenu do wszystkich komórek organizmu. Przyspiesza syntezę hemoglobiny w krwinkach czerwonych, które transportują tlen. Regularne spożywanie tych owoców leczy objawy niedokrwistości, np. przewlekłe zmęczenie, ból głowy, bladość cery, trudności w zasypianiu i łamliwość włosów.
• Dereń dobrze działa na żołądek.
  Owoce derenia regulują procesy trawienia, poprawiają metabolizm i funkcje wątroby. Łagodzą biegunkę. Leczy stany zapalne żołądka, zapobiega kolkom i łagodzi biegunki. Przyspiesza też przemianę materii, dlatego polecany jest osobom, które starają się schudnąć. Owoce te są bogatym źródłem aktywnych związków, które działają przeciwzapalnie i ściągająco na błonę śluzową układu pokarmowego. Stosowanie wywarów lub świeżego soku z derenia jest zalecane przy biegunkach oraz kolce żołądkowej. Warto jednak sięgać po nie również profilaktycznie. 
• Dereń wzmacnia odporność.
  Szczególnie świeże owoce derenia stanowią doskonałe źródło cennych dla układu immunologicznego składników: witaminy C oraz antocyjanów. Większość tych związków znajduje się w skórce.
• Dereń stosowany był na bóle reumatyczne.
  W medycynie ludowej wykorzystuje się nie tylko owoce derenia, ale też wywar z jego kory oraz liści. Należy wlać go do gorącej kąpieli, aby pozbyć się bólu związanego z reumatyzmem i artretyzmem.
  
  

Dereń wykazuje działanie przeciwzapalne i antynowotworowe. Zawiera sporo żelaza, mnóstwo witaminy C, a także potas, fosfor, magnez, cynk, flawonoidy i antocyjany. Powinni go spożywać rekonwalescenci, osoby cierpiące na niedokrwistość, a także wszyscy przed sezonem infekcji. Regularne picie herbatki z derenia pomoże także w przypadku bezsenności i częstych bólów głowy. Z kolei kąpiele z dodatkiem wywaru z tej rośliny złagodzą bóle reumatyczne. Owoce można jeść na surowo po przemrożeniu, w formie wyciśniętego z nich soku lub nalewki.

Kiedy i jak zbierać owoce derenia?

Owoce derenia najlepiej zbierać we wrześniu. Wtedy są już dojrzałe, a jednocześnie chłodne noce sprawiają, że nabierają charakterystycznego aromatu. Owoce powinny być czerwone, bez rdzawych, przebarwień i uszkodzeń. Jeśli owoce są zbierane pod koniec września, mogą być lekko pomarszczone, ale nie przesuszone.Odrywaj ogonki.

Jak suszyć owoce derenia i je przechowywać?

Zebrane owoce możesz umyć ciepłą wodą, ale zaraz potem dokładnie wysusz je ręcznikiem papierowym.  Owoce najlepiej suszyć w całości (z pestką). Jak?

Pojedynczą warstwę owoców ułóż na papierze do pieczenia i susz w piekarniku w 40-45 st. Możesz je też suszyć w suszarce do grzybów.

Dobrze wysuszone owoce przechowuj w zamykanym naczyniu do roku.

Czy przetwory z derenia są zdrowe?

Przetwory z derenia zachowują wiele cennych właściwości zdrowotnych surowych owoców, ale nie wszystkie składniki odżywcze przetrwają proces przetwarzania. Przetwory z derenia, takie jak dżemy, soki czy nalewki, nadal zawierają przeciwutleniacze, błonnik oraz niektóre witaminy i minerały, które korzystnie wpływają na zdrowie.

Sok, dżemy i nalewki z derenia mogą pomóc w łagodzeniu problemów żołądkowych, a także wspierać organizm w stanach osłabienia i wyczerpania. Ze względu na swoje właściwości wzmacniające, przetwory z derenia są cenione w tradycyjnej medycynie ludowej.

W przetworach z derenia, zwłaszcza w tych mniej poddanych obróbce cieplnej, jak na przykład nalewki, zachowuje się część związków bioaktywnych, takich jak antocyjany, które mają właściwości przeciwzapalne i wzmacniające odporność. Mimo że przetwory mogą nie być tak bogate w niektóre witaminy jak świeże owoce, nadal stanowią wartościowy dodatek do diety, oferując korzyści zdrowotne i smakowe.

Jak zrobić i stosować napar z owoców derenia?

Przepis:

1,5 łyżki świeżych lub 1 łyżkę suszonych owoców derenia (50 g/7,80 zł) zalej szklanką gorącej wody, przykryj i odstaw na 15 minut. Przecedź.

Stosowanie:

• Przy przeziębieniu, zapaleniu oskrzeli, anginie, katarze pij po 1 szklance naparu 3 razy dziennie przez 7-9 dni.
• Przy osłabieniu, spadku odporności pij po 1 szklance naparu codziennie przez 2 tyg.
• Aby złagodzić niestrawność i biegunkę, pij po 1 szklance naparu 2 razy dziennie przez 5-7 dni.
• Aby przyspieszyć metabolizm i pracę wątroby, pij po 1 szklance naparu 2 razy dziennie przez 2 tygodnie.
• Przy infekcji dróg moczowych pij po 1 szklance naparu 3 razy dziennie przez 9-11 dni.

Dereniówka - nalewka z owoców derenia. Przepis i stosowanie

Przepis:

1 kg owoców derenia wsyp do słoja, zmiażdż i wlej 1 l alkoholu 40 proc. Zamknij naczynie i odstaw w ciepłe, ciemne miejsca na miesiąc.

Przecedź, rozlej do butelek i przechowuj w ciemnej szafce do 1,5 roku.

Stosowanie:

• Przy przeziębieniu, zapaleniu oskrzeli, anginie, katarze pij po 1 łyżce dereniówki 3 razy dziennie przez 7-9 dni.
• Przy osłabieniu, spadku odporności pij po 1 łyżce dereniówki codziennie przez 2 tyg.
• Aby przyspieszyć metabolizm i pracę wątroby, pij po 1 łyżce dereniówki 2 razy dziennie przez 2 tygodnie.

Dżem z derenia

Działa przeciwmiażdżycowo i wzmacniająco.

Przepis:

2 kg świeżych lub mrożonych owoców derenia (1 kg/ 17 zł) wydryluj (zostanie około połowa masy owoców) i wsyp do rondelka. Dodaj 2 szklanki cukru, i mieszając, gotuj na małym ogniu przez 25 minut.

Po tym czasie do dżemu dodaj starte na tarce o grubych oczkach 2 jabłka, cały czas mieszając, gotuj jeszcze przez 10 minut. 

Przelej do wyparzonych słoików, zamknij, odwróć do góry dnem i okryj kocem. Przechowuj w ciemnej szafce do roku.

Stosowanie:

Jedz po 1 łyżce dżemu 2 razy dziennie przez 10 dni. Przeciwwskazaniem są wrzody żołądka i jelit.

Kiszony dereń

Składniki:

• 1 kg niedojrzałych, zielonych owoców derenia
• 2 l wody
• 8-9 łyżek soli
• 5-7 ząbków czosnku
• oliwa
• 2 gałązki rozmarynu

Przygotowanie:

1. Wodę zagotuj z solą i odstaw do wystudzenia. 
2. Owoce derenia umyj, odetnij ogonki i włóż do słoików razem z czosnkiem i rozmarynem. 
3. Wlej do słoików słoną zalewę, tak, aby zakryła owoce. Następnie do każdego słoika wlej 2-3 łyżki oliwy (tyle, żeby na wierzchu zalewy pojawiła się 2-3 mm warstwa).
4. Zakręć słoiki i odstaw w ciepłe miejsce na 2-3 tygodnie. Po tym czasie wstaw słoiki do piwnicy. Owoce są słone i kwaśne, używaj podobnie jak zielonych oliwek. 

Konfitura z derenia z płatkami róż

Składniki:

• 2 kg owoców derenia z pestkami
• 3 szklanki cukru
• 1 garść płatków róży

Przygotowanie:

1. Owoce oczyść i usuń z nich pestki (po drylowaniu zostanie około kilogram owoców).
2. Przełóż do rondelka, dodaj cukier, płatki róży i mieszając, smaż na małym ogniu przez pół godziny.
3. Gorącą konfiturę przełóż do słoików, zamknij i pasteryzuj przez ok. 15 min. 

Buraczki ćwikłowe z dereniem

Składniki:

• 1 kg buraczków ćwikłowych
• 25 dag owoców derenia
• 1 cebula
• 1 łyżka natki pietruszki
• 1 łyżeczka miodu
• sól
• pieprz

Przygotowanie:

1. Buraczki wyszoruj i upiecz w temperaturze 180 st. Następnie zetrzyj na tarce o dużych oczkach.
2. W niewielkiej ilości wody gotuj 5-8 minut owoce derenia. Gdy będą miękkie, osącz je i przetrzyj przez sito. 
3. Do startych buraczków dodaj pokrojoną drobno cebulkę, przetarty dereń, przyprawy i miód. Wymieszaj. 
4. Podawaj na ciepło lub na zimno do mięs, ryb i kasz. Już na talerzu można posypać jarzynkę natką pietruszki.

Dereń w zalewie po irańsku

Składniki:

• 1 kg derenia
• garść mięty

Zalewa:

• szklanka octu jabłkowego
• 3 szklanki wody
• łyżka soli
• łyżka cukru
• 3 goździki

Przygotowanie:

1. Dereń nakłuwamy wykałaczką. Gotujemy z zalewą do wrzenia.
2. Do słoika wkładamy miętę i wlewamy na nią owoce z zalewą. Pasteryzujemy.