Produkty z najdłuższym terminem przydatności do spożycia. Nadają się do jedzenia minimum 20 lat

Lista produktów o najdłuższym terminie ważności jest dosyć długa. Wbrew pozorom do grona tych najbardziej trwałych wcale nie należą konserwy i inne produkty w puszce. O wiele dłużej ważność zachowuje żywność sucha, o ile jest właściwie przechowywana.

Na naszej liście znajdują się naturalne produkty spożywcze, dostępne dla każdego w zwykłych sklepach. Warto jednak zaznaczyć, że na świecie jest kilka firm specjalizujących się w przygotowywaniu i pakowaniu specjalnych racji żywnościowych o bardzo długim terminie przydatności do spożycia. To tak zwane liofilizaty lub żywność liofilizowana i przeznaczona jest głównie dla wojska lub na bardzo długie wyprawy turystyczne, np. w Himalaje. 

Produkty z najdłuższym terminem przydatności do spożycia: żywność liofilizowana

Ta żywność konserwowana jest metodą liofilizacji, czyli suszenia po zamrożeniu z zastosowaniem obniżonego ciśnienia. Żywność liofilizowana jest odwadniana poprzez usunięcie od 70% do 96% wody. Powstrzymuje to rozwój mikroorganizmów i bardzo spowalnia procesy enzymatyczne. Wśród produktów spożywczych dostępnych w formie zliofilizowanej są np. owoce i warzywa, kawa, lody oraz mięso i jego substytuty, ale nawet gotowe dania. Aby nadawały się do jedzenia, należy je zalać wrzącą wodą. Takie produkty są ważne – w zależności od producenta – nawet do 30 lat. 

To jednak niewiele w porównaniu z niektórymi zwykłymi produktami żywnościowymi, które nigdy nie tracą ważności. 

Czy warto kupić liofilizaty do domowej spiżarni?

Tak – ale nie jako podstawę zapasów, tylko jako ich uzupełnienie. Ze względu na wysoką cenę (porcja obiadowa może kosztować od 20 do 50 zł), liofilizaty są dobrym rozwiązaniem w przypadku nagłej ewakuacji - są lekkie, łatwo je zmieścić w plecaku. Sprawdzą się także jako żelazny zapas na czarną godzinę, gdy inne produkty się już skończą.

Żywność liofilizowana to świetne uzupełnienie przygotowań na wypadek wojny, blackoutu czy ewakuacji, ale nie zastąpi zwykłej, taniej i dobrze zorganizowanej spiżarni. To raczej awaryjna linia obrony, nie codzienny sposób na przetrwanie.

Które produkty mają najdłuższy termin przydatności do spożycia?

Każdy produkt spożywczy musi mieć na opakowaniu termin przydatności do spożycia. Warto jednak wiedzieć, że producenci mają obowiązek oznaczyć minimalny, a nie maksymalny czas. Tak naprawdę wiele produktów, szczególnie tych suchych, nadaje się do spożycia jeszcze dużo dłużej: 5, 10, a nawet 30 lat i więcej. W tym gronie są też przykłady żywności, która jest ważna bezterminowo i nigdy nie traci swoich właściwości. Warto jednak zaznaczyć, że ten bardzo długi termin ważności dotyczy produktów zapakowanych oryginalnie lub przechowywanych w szczelnie zamkniętych pojemnikach, w suchym, chłodnym i ciemnym miejscu.

Produkty z terminem przydatności do spożycia do 5 lat

To bardzo ważna grupa produktów w naszej spiżarni, chociaż jednocześnie produkty te nie należą do najbardziej trwałych. Warto regularnie robić ich przegląd i jeśli termin ważności do spożycia się kończy - zużywać je na bieżąco, a następnie uzupełniać zapas.

• Makaron (suchy, w oryginalnym opakowaniu lub próżniowym) – 2–5 lat
  
• Kasze (jęczmienna, gryczana, jaglana) – 2–3 lata (w suchym miejscu)
  
• Suszone warzywa (np. mieszanki do zupy) – 2–5 lat
  
• Konserwy rybne (tuńczyk, sardynki) – 3–5 lat
  
• Konserwy mięsne (wieprzowina, gulasz) – 2–5 lat
  
• Teksturowane białko sojowe (TVP) – 2–3 lata
  
• Bulion w proszku/kostkach – 1,5–2 lata
  
• Masło klarowane (ghee) – 1–2 lata (bez lodówki)
  
• Kawa rozpuszczalna, herbata – 2 lata
  
• Czekolada gorzka (min. 70%) – 1–2 lata
  
• Kakao – 2–3 lata
  
• Przyprawy (sypkie, suszone) – do 3–4 lat (smak słabnie wcześniej)

Znacznie dłużej właściwości spożywcze zachowuje mąka – możemy ją wykorzystać nawet do 10 lat po zakupie. Dalej wymienione produkty to prawdziwi rekordziści. Ich termin przydatności do spożycia to 20 i 30 lat i dłużej oraz produkty ważne bezterminowo.

Produkty spożywcze o najdłuższym terminie ważności:

• Miód – jest ważny bezterminowo. Możemy go przechowywać w słoiku całymi latami i nie dość, że wciąż będzie się nadawać do spożycia, to jeszcze zachowa swoje właściwości zdrowotne. Nie może jednak być wystawiony na działanie wysokiej temperatury, która może osłabić jego lecznicze działanie. Naturalny miód długo przechowywany się krystalizuje, ale to naturalny proces, który w żaden sposób nie wpływa na możliwość spożycia.
• Sól – podobnie jak miód, ten naturalny konserwant nigdy nie traci terminu ważności. Należy jedynie pamiętać, aby przechowywać sól w szczelnie zamkniętych pojemnikach lub woreczkach, suchym i zaciemnionym miejscu.
• Cukier – ważny bezterminowo, podobnie jak sól. Największym problemem w przechowywaniu cukru, by nadawał się do spożycia, jest dobre zabezpieczenie go przed wilgocią. Musi więc być przechowywany w szczelnie zamkniętym pojemniku i suchym miejscu. 
• Ocet – niezależnie od tego, jak długo stoi na półce, nigdy nie traci ani ważności, ani właściwości. Należy jednak uważać, by był szczelnie zamknięty – w przeciwnym razie wywietrzeje – oraz przechowywany w zamkniętej szafce, aby nie padały na niego bezpośrednio promienie słoneczne.
• Biały ryż – zachowuje ważność nawet przez 30 lat i dłużej. Zawiera bardzo mało oleju, dlatego długo zachowuje ważność o ile jest przechowywany w suchym miejscu i szczelnie zamkniętym pojemniku. Takie same właściwości ma także ryż dziki, arborio, jaśminowy i basmati. Jedynie ryż brązowy, który zawiera więcej oleju, jest ważny znacznie krócej – do 5 lat, ponieważ później jełczeje.
• Suche nasiona fasoli – są zdatne do spożycia nawet po ponad 30 latach. Podobnie, jak pozostałe produkty, fasola powinna być przechowywana w szczelnym pojemniku. Warto wiedzieć, że po ok. 2 latach może stać się twardsza i wymagać dłuższego gotowania, jednak nadal będzie można ją zjeść i zachowa właściwości odżywcze.
• Kakao naturalne w proszku – przechowywane w szczelnym pojemniku zachowuje ważność ponad 30 lat. Najlepiej i najdłużej przechowa się jednak w oryginalnym opakowaniu.
• Makaron – Choć data ważności nadrukowana na opakowaniu jest znacznie krótsza, tak naprawdę makaron nadaje się do spożycia nawet przez 30 lat. Oczywiście chodzi tylko o produkt nigdy nie otwierany, w oryginalnym opakowaniu. 
• Suszone warzywa – tak zakonserwowane grzyby i warzywa są ważne nawet do 20 lat. Przechowywane w dobrze zakręconym słoiku zachowują nie tylko walory smakowe, ale też wartości odżywcze, dzięki czemu mogą być bazą do wielu zup przez wiele lat.
• Mleko w proszku – wytrzymuje nawet 20 lat po zakupie, o ile jest przechowywane w hermetycznym opakowaniu, w suchym i zaciemnionym miejscu.
• Płatki owsiane: Płatki owsiane mogą być przechowywane do 20 lat. Trzymaj je w hermetycznych pojemnikach w chłodnym, suchym miejscu, aby uniknąć wilgoci i szkodników.
• Sucharki: Sucharki mogą być zdatne do spożycia przez co najmniej 20 lat. Przechowuj je w szczelnie zamkniętych pojemnikach w suchym miejscu, aby zachować ich chrupkość.
• Suszone zioła: Suszone zioła, takie jak oregano, tymianek czy rozmaryn, mogą zachować swoją świeżość minimum 10 lat, jeśli są przechowywane w szczelnie zamkniętych pojemnikach w ciemnym, suchym miejscu.
• Olej kokosowy: Olej kokosowy ma termin przydatności do 10 lat. Przechowuj go w szczelnie zamkniętym pojemniku w chłodnym, ciemnym miejscu, aby uniknąć utleniania.

Jak przechowywać zapasy żywności – praktyczne wskazówki

Najczęstszym błędem w organizowaniu zapasów na czas kryzysu jest chaotyczne gromadzenie żywności. W efekcie na półkach mamy przeterminowane puszki i przypadkowe produkty, z których trudno potem przygotować sensowny posiłek. Oto zasady, które pomogą Ci utrzymać porządek i kontrolę nad zapasami:

• Stosuj zasadę FIFO – First In, First Out. To, co kupiłeś najpierw, zjedz jako pierwsze. Ustaw produkty w taki sposób, by te z najkrótszym terminem ważności były z przodu, a najnowsze z tyłu. Dzięki temu unikniesz marnowania żywności.
• Oznaczaj daty na opakowaniach. Zapisuj datę zakupu i datę ważności na każdym produkcie, zwłaszcza jeśli przepakowujesz go do szczelnych pojemników. To ułatwia rotację i szybkie rozeznanie w zapasach.
• Trzymaj produkty w suchym, chłodnym i ciemnym miejscu. Idealnie sprawdzi się piwnica, szafa gospodarcza, lub specjalnie wydzielona szafka. Unikaj kuchni – tam temperatura i wilgotność się zmieniają.
• Inwestuj w pojemniki próżniowe i hermetyczne. Szczelnie zamykane pojemniki (np. szklane słoje z gumową uszczelką, plastikowe pudełka z klipsem) chronią przed szkodnikami, pleśnią i wilgocią. Jeśli możesz, użyj worków próżniowych do przechowywania mąki, ryżu czy kaszy – znacznie przedłużysz ich trwałość.
• Nie kupuj na oślep. Zapisz listę podstawowych produktów, które faktycznie jesz i potrafisz przygotować. Zadbaj o różnorodność i wartości odżywcze: węglowodany, białko, tłuszcze, witaminy. Co kilka miesięcy aktualizuj i uzupełniaj zapasy.
• Zapas wody to priorytet. Zgromadź minimum 14 litrów wody na osobę na tydzień (czyli 2 litry dziennie × 7 dni). To absolutna podstawa – również do gotowania i higieny. Przechowuj wodę w szczelnych butelkach i sprawdzaj jej daty przydatności co 6–12 miesięcy. Wodę, której termin ważności do spożycia się kończy, zużywaj na bieżąco, a następnie uzupełnij jej zapas.

Taki system nie tylko pozwoli Ci być gotowym na sytuacje kryzysowe, ale też ograniczy marnowanie żywności i niepotrzebne wydatki. Dobrze zorganizowana spiżarnia przyda się nie tylko w razie blackoutu czy wojny – to rozsądna praktyka na co dzień.