Niezwykłe właściwości lecznicze skrzypu polnego. Wykorzystaj je przygotowując domowe kuracje

Skrzyp polny (Equisetum arvense) zwykle postrzegany jest przez nas jako trudny do usunięcia chwast. Czy jednak musimy być aż tak bezwzględni? Warto przestać myśleć o nim w ten sposób i zacząć korzystać z prozdrowotnych właściwości, jakie ma nam do zaoferowania.

Jak wygląda skrzyp polny?

Na myśl o skrzypie polnym oczyma wyobraźni widzimy zielone, sztywne pędy. Mało kto jednak wie, że zanim się one rozwiną, wiosną pojawiają się jasnobrązowe bądź lekko czerwonawe pędy zarodnionośne. Zazwyczaj mają 10-30 cm wysokości, a na ich szczycie znajduje się 2-3-centymetrowy kłos, na którym od marca do maja powstają zarodniki. Po tym czasie kłos obumiera, zaś w połowie wiosny roślina zaczyna wytwarzać rozgałęzione pędy, które mogą osiągać nawet 40 cm. To właśnie one stanowią cenny surowiec zielarski.

Choć skrzyp kryje w sobie mnóstwo cennych dla naszego zdrowia substancji, a do tego może stanowić ciekawą ozdobę ogrodu, zwykle nie jest mile widziany na rabatach. Ta wieloletnia, niezwykle inwazyjna roślina uchodzi wręcz za chwast! Nawet najmniejszy fragment korzenia pozostawiony w ziemi wytworzy nowe ziele... Aby nie martwić się o niekontrolowany rozrost, warto uprawiać go we wkopanej w ziemię donicy. 

Gdzie rośnie skrzyp polny?

Ziele to często jest uznawane za roślinę wskaźnikową dla gleb kwaśnych, choć do intensywnego wzrostu wcale nie potrzebuje kwasowego środowiska. Może rozwijać się niemal w każdym podłożu, ponieważ... sam tworzy kwaśny odczyn w strefie korzeni! Najczęściej występuje na wilgotnych łąkach, polach, przydrożach i skarpach czy nasypach kolejowych.

Uwielbia stanowiska słoneczne, nie lubi natomiast konkurencji w postaci innych gatunków, dlatego gdy pojawi się w naszym ogrodzie w nadmiernych ilościach, możemy go zagłuszyć, sadząc równie ekspansywne rośliny. Jeśli zaś bardzo chcemy uniknąć celowego uprawiania skrzypu, warto zbierać i suszyć dziko rosnące ziele. Naprawdę warto! Pamiętajmy jednak, by pozyskiwać je z czystych terenów oddalonych od ruchliwych dróg i fabryk.

Jak zbierać i suszyć skrzyp polny?

Surowcem leczniczym jest nadziemna część rośliny. Zbiera się tylko górne, zielone części pędów od czerwca do września (wtedy ma najwięcej wartościowych składników). Koniec sierpnia i początek września to ostatni moment na zbiór skrzypu. 

Zbieramy tylko zdrowe rozgałęzione rośliny przypominające małe jodełki. Gałązki powinny mieć intensywny zielony kolor. Ścinamy je na wysokości 10-15 cm (dolną część pozostawiamy w ziemi).

Jak zbierać i suszyć skrzyp polny krok po kroku?

1. Rozwinięte pędy skrzypu zetnij za pomocą sekatora lub ostrych nożyc w okresie od połowy lipca do końca sierpnia. Wówczas roślina zawiera najwięcej krzemionki.
2. Zebrane części roślin zwiąż w pęczek. Następnie powieś je w suchym, przewiewnym, ciemnym pomieszczeniu. Jeśli suszymy na powietrzu, warto je osłonić przed bezpośrednim działaniem Słońca, np. papierem do pieczenia lub papierowym ręcznikiem, aby nie straciły koloru.
3. Zebrane pędy możemy też suszyć w temp. do 40 st. w suszarce do warzyw lub piekarniku.
4. Wysuszone pędy pokrusz na mniejsze kawałki, po czym przesyp do słoiczka lub torebki  z papieru, bawełny bądź lnu. Trzymamy ziele w miejscu, gdzie jest sucho. Idealna temperatura to 15-23 st.

Właściwości zdrowotne skrzypu polnego

Roślina ta jest bogatym źródłem krzemionki, a także potasu, manganu czy selenu. Skrzyp polny usprawnia przemianę materii i ma korzystny wpływ na kości oraz naczynia krwionośne. Jest też pomocny przy stanach zapalnych i przyspiesza gojenie się ran. Ponadto pomaga kobietom cierpiącym na dolegliwości miesiączkowe - silne bóle brzucha i obfite krwawienia. 

Zawarta w skrzypie polnym krzemionka jest biodostępna, czyli taka, która szybko i łatwo wnika do osłabionych i starzejących się komórek. Minerał ten odgrywa ważną rolę we wzmacnianiu i utrzymaniu zdrowych kości i zębów oraz przyspiesza zrastanie się złamań.

Poprawia też elastyczność stawów i ścięgien. Warto wiedzieć, że skrzyp działa też na organizm oczyszczająco i moczopędnie zapobiegając powstawaniu kamieni nerkowych. Dzięki temu do jelit trafia też mniej szkodliwych substancji, więc lepiej wchłaniają one minerały niezbędne kościom, a pochodzące z naszych posiłków.

Ziele to wzmacnia paznokcie, a także zapobiega wypadaniu włosów, przyspiesza ich wzrost oraz sprawia, że stają się gładkie i lśniące. Pomaga również w walce z łupieżem i hamuje proces łysienia.

Na co pomaga skrzyp polny?

Oprócz tego, że poprawia kondycję skóry, włosów i paznokci, skrzyp polny:

• Usprawnia pracę wątroby i działa odtruwająco, szczególnie gdy stosujemy leki przeciwbólowe lub jemy zbyt tłusto.
• Pomaga zapobiegać miażdżycy i obniżać zbyt wysokie ciśnienie.
• Wspiera leczenie infekcji dróg moczowych.
• Poprawia wytrzymałość całego układu ruchu, spowalnia bowiem osteoporozę (kości nie tracą gęstości) i zapewnia stawom większą elastyczność.
• Łagodzi nerwobóle i artretyzm, a także pomaga przy łamaniu w kościach przy zmianach pogody.
• Wzmacnia pracę układu odpornościowego.
• Działa przeciwkrwotocznie, dlatego sprawdza się przy obfitych miesiączkach, a także krwawiących dziąsłach i trudno gojących się rankach (zarówno zewnętrznie, jak i w postaci herbatki).
• Zmniejsza potliwość stóp i wspomaga leczenie grzybic.

Kto nie powinien stosować skrzypu polnego? Przeciwwskazania

Nie stosujemy skrzypu polnego, jeśli mamy rozpoznaną dnę moczanową lub zapalenie nerek. Natomiast kobiety w ciąży i karmiące mogą po niego sięgać tylko pod nadzorem lekarza.

Skrzyp polny w kuchni. Do czego go dodawać?

Skrzyp polny jest doskonałym aromatycznym dodatkiem do domowego chleba lub placka. Idealnie pasuje np. do ciasta marchewkowego z przyprawami korzennymi i razowca na miodzie lub z siemieniem. Wystarczy dodać łyżeczkę sproszkowanego skrzypu. Skrzyp w połączeniu z miodem, siemieniem, cynamonem lub goździkami działa jeszcze skuteczniej, w dodatku rozgrzewa i pomaga zwalczać stany zapalne.

WAŻNE! Regularne spożywanie skrzypu może powodować niedobór witaminy B1. Warto więc uzupełniać ten składnik, sięgając po słonecznik, drożdże lub kiełki pszenicy.

Domowe kuracje ze skrzypu polnego

Zdrowotne i pielęgnacyjne działanie skrzypu polnego na organizm, skórę i włosy możesz wykorzystać przygotowując domowe napary, odwary, płukanki do włosów, kąpiele, kompres i nalewkę. Jak je zrobić i stosować?

Herbata ze skrzypu polnego na różne dolegliwości

Skrzyp można spożywać w postaci herbatki. Dzięki temu skorzystamy ze wszystkich jego właściwości zdrowotnych. 

1 łyżeczkę suszu zalej 1 szklanką wrzątku i parz pod przykryciem.

Napar ze skrzypu polnego na bóle miesiączkowe i obfite krwawienia

Pomaga na silne bóle podbrzusza przed i w trakcie miesiączki oraz obfite krwawienia.

Należy do szklanki wrzątku wsypać 1 łyżkę ziela i parzyć pod przykryciem przez ok. 15 min. Po tym czasie przecedzić i pić 2-3 razy dziennie.

Płukanka ze skrzypu polnego wzmacniająca włosy

Aby włosy były mocne, zdrowe i silne, stosuj skrzyp polny w formie płukanki do włosów (2 łyżki skrzypu zalać 3 szklankami wody i gotować przez 5 min od momentu wrzenia, po czym odcedzić i ostudzić). 

Płukanka i kąpiel ze skrzypu polnego na włosy i skórę

Leczą zakażenia skóry, zmniejszają wypadanie i przetłuszczanie się włosów. 

Składniki:

• 4 łyżki ziela skrzypu (50 g/3,70 zł) 
• 2 łyżki ziela tymianku (10 g/2,20 zł)

Jak zrobić?

Zioła zalej 1 litrem gorącej wody, przykryj i odstaw na 20 minut. Przecedź.

Jak stosować?

Płukanka do włosów. Przy łupieżu, łamliwości, wypadaniu i częstym przetłuszczaniu się płucz włosy po umyciu i zostaw do wyschnięcia. Stosuj 2 razy w tygodniu przez miesiąc.

Kąpiel dla skóry. Przy pokrzywkach alergicznych, swędzeniu, łuszczeniu się i infekcjach skóry rób kąpiel przez 20 minut 3 razy w tygodniu przez 3 tygodnie. Uwaga! Do wanny z ciepłą wodą wlej podwójną porcję naparu z przepisu powyżej.

Nalewka ze skrzypu polnego wzmacniająca kości

Zawiera dużą ilość łatwo przyswajalnej krzemionki, która jest niezbędna do odbudowy i zagęszczenia tkanki kostnej. Nalewka najwięcej leczniczych właściwości zachowuje przez rok.

Składniki:

• 12 łyżek świeżego lub suszonego ziela skrzypu
• 2 szklanki alkoholu 40 proc. 
• 2 szklanki wody

Jak zrobić?

Jeśli używasz świeżego ziela, to zmiel je w maszynce do mielenia mięsa, a jeśli suszonego, to w młynku do kawy na proszek. 8 łyżek rozdrobnionego ziela wsyp do rondelka, wlej wodę i gotuj przez 15 minut.

Gorący odwar wraz z zielem przelej do słoja, wlej alkohol i dodaj pozostałą część skrzypu. Wymieszaj, zamknij i odstaw na 2 tygodnie w ciepłe, ciemne miejsce. Po tym czasie przecedź, rozlej do butelek i przechowuj w ciemnej szafce. 

Jak stosować?

Pij po 1 łyżce nalewki (popij przynajmniej połową szklanki wody) godzinę po posiłku 3 razy dziennie przez 2 tygodnie. Zrób tydzień przerwy i powtórz kurację.

Nalewka ze skrzypu polnego oczyszczająca i moczopędna

Porcja idealna na zimową kurację.

Składniki:

• 250 g skrzypu suszonego lub świeżo zerwanego
• 1 l alkoholu ok. 40 proc.
• 60 g (6 łyżek) cukru

Jak zrobić?

Skrzyp zalej w słoju alkoholem, dodaj cukier i odstaw na 2 tygodnie w ciepłe miejsce. Następnie przefiltruj i przelej do butelek. Przechowuj w chłodnym i zaciemnionym miejscu kilka miesięcy.

Jak stosować?

Wypijaj łyżkę nalewki przez tydzień przed snem. Zrób dwutygodniową przerwę i powtórz kurację. Jeśli mało się ruszasz (kości są wtedy słabsze), stosuj 2 łyżki. Można dodać do herbaty.

Syrop ze skrzypu polnego zapobiegający przeziębieniom

Składniki:

• 10 łyżek suszonego skrzypu bądź
• 4 garście świeżego umytego, posiekanego ziela
• 0,5 l miodu
• 3 szklanki wody

Jak zrobić?

Posiekany skrzyp włóż do garnka i zalej wodą. Gotuj 15 min. Odstaw do naciągnięcia. Po 2 godzinach przecedź. Dodaj miód. Ogrzej lekko i wymieszaj. Przelej do butelek.

Jak stosować?

Zażywaj łyżkę syropu 3 razy dziennie. To poprawi pracę układu odpornościowego i moczowego.

Nasza rada: Jeśli użyjesz miodu wrzosowego, wzmocnisz moczopędne działanie syropu. 

Odwar ze skrzypu polnego na przerost prostaty

Działa przeciwzapalnie, moczopędnie i hamuje rozrost gruczołu krokowego.

Składniki:

• 50 g ziela skrzypu
• 15 g ziela nawłoci (50 ml/3,80 zł)
• 15 g kory wierzby (100 ml/2,99 zł) 

Jak zrobić?

Zioła zmieszaj, przesyp do słoika, zamknij i przechowuj w ciemnej szafce do 3 miesięcy. 2 łyżki mieszanki wsyp do rondelka i wlej 3 szklanki wody. Doprowadź do wrzenia na wolnym ogniu i gotuj przez 15 minut. Przykryj i odstaw na pół godziny do zaparzenia. Przecedź.

Jak stosować?

Podawaj po 1/2 szklanki odwaru 4 razy dziennie przez 4 tygodnie. Po tygodniu przerwy kurację można powtórzyć.

Odwar ze skrzypu polnego na obfite krwawienia miesiączkowe

Do 0,5 litra ciepłej wody wsypać dwie łyżki ziela skrzypu polnego, a następnie gotować przez 15 min. Po tym czasie odwar zostawić pod przykryciem na 10 min. Odcedzić i pić pół szklanki 2 razy dziennie.

Kąpiel ze skrzypu polnego na bóle podbrzusza

Kąpiel zniweluje ból podbrzusza towarzyszący miesiączce.

Jak zrobić i stosować?

Do litra wrzątku dodać 100 gram ziela i odstawić na godzinę pod przykryciem. Gdy wywar przestygnie, odcedzić i wlać do wanny z ciepłą, ale nie gorącą wodą. 

Kompres ze skrzypu polnego na miesiączkowe bóle brzucha

4 łyżki liści zalać 0,5 l gorącej wody, po czym zostawić do wystygnięcia. Gdy napar będzie ciepły, ale nie gorący, zamoczyć w nim ręcznik i przykładać do podbrzusza, aż do czasu całkowitego ustąpienia bólu.

Odwar ze skrzypu polnego do kąpieli na obrzęki i cellulit

Taka kąpiel dodatkowo wzmacnia skórę, pomaga usunąć nadmiar wody z organizmu i zwalcza obrzęki. Pomaga również w walce z cellulitem. 

Jak zrobić?

Weź garść skrzypu świeżego lub suszonego i na 8 godzin zalej go zimną wodą (można to zrobić rano, by mieć gotowy odwar na wieczór). Potem płyn zagotuj, przecedź do wanny i dolej ciepłej wody.

Jak stosować?

2-3 razy w tygodniu posiedź w kąpieli skrzypowej ok. 20 minut. Nie trzeba potem spłukiwać ciała.