Jak uzyskać wsparcie od państwa, gdy przyjmujemy uchodźców z Ukrainy?

Początkowo panował chaos, Straż Graniczna odprawiała uchodźców, a wszystkie inicjatywy były spontanicznymi działaniami samorządów i prywatnych osób. Dokumentem, który ma uporządkować pobyt uchodźców, jest Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Przepisy weszły w życie 12 marca, ale ich realizacja rozpocznie się stopniowo, po wprowadzeniu przepisów wykonawczych i przekazaniu pieniędzy od wojewodów.

Jaka pomoc należy się od państwa, kiedy przyjmujesz uchodźców do domu?

Otrzymasz świadczenie za każdą przyjętą osobę. Ustawa zakłada wypłatę rekompensaty właścicielom prywatnych mieszkań, domów i innych budynków za udzielenie schronienia i wyżywienie uchodźców z Ukrainy po 24 lutego br.

Rząd zapowiedział rekompensatę w wysokości 40 złotych za dobę za jedną przyjętą pod swój dach osobę. Przyjęta ustawa mówi, że: „Każdemu (...), kto zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy, może być przyznane świadczenie pieniężne z tego tytułu na podstawie umowy zawartej z gminą nie dłużej niż na okres 60 dni. Okres wypłaty może być przedłużony w uzasadnionych przypadkach”.

Wciąż czekamy na konkrety w tej sprawie i uruchomienie procedury. Na obecną chwilę przygotowywany jest wniosek w wersji papierowej, trwają też prace nad wnioskiem online. Według zapowiedzi pieniądze dla osób, które będą składać wnioski, pojawią się na ich kontach w ciągu maksymalnie 30 dni od złożenia wniosku.

WAŻNE! By świadczenie było wypłacone, uchodźcy muszą być zarejestrowani! Nie można też pobierać żadnych opłat od swoich gości (co oświadczamy w specjalnej klauzuli we wniosku). Gminy mogą weryfikować prawdziwość podanych informacji.

Czy przyjmując uchodźców możesz liczyć na dodatek do opłat?

Przyjęta ustawa pomija te kwestie, część samorządów wprowadza własne rozwiązania.

Czy trzeba składać nowe deklaracje odpadowe? Każda z osób, która przyjmie do domu gości z Ukrainy, powinna zapytać o to w wydziale gospodarki odpadami. W teorii ze świadczenia, które ma otrzymać gospodarz, powinny być pokryte zwiększone opłaty czynszowe, opłaty za gospodarowanie odpadami czy ścieki.

Samorządy wprowadzają ulgi. Niektóre z nich (np. Chełm, Opole) zwalniają z deklarowania większej liczby osób i wprowadzają bony komunalne (umorzenie różnic w płatnościach po przyjęciu uchodźców względem wcześniejszych okresów).

Jak zarejestrować uchodźcę, by otrzymał numer PESEL?

Od tej formalności trzeba zacząć, by obywatel Ukrainy mógł legalnie przebywać na terenie Polski przez 18 miesięcy i zyskał dostęp do świadczeń społecznych (m.in. emerytura, zasiłki, 500 plus), do opieki medycznej, edukacji i mógł legalnie pracować.

Osoby, które zatrzymały się u nas, muszą wypełnić wniosek o nadanie numeru PESEL w związku z konfliktem zbrojnym. Jest dwujęzyczny, ale należy go wypełnić alfabetem łacińskim, co może dla Ukraińca stanowić problem, warto swoim gościom w tym pomóc. Wniosek składają w dowolnym urzędzie miasta/gminy. Można go pobrać ze stron tych urzędów lub z www.gov.pl

Wiele samorządów zorganizowało też możliwość zrobienia bezpłatnie zdjęć do tymczasowych dokumentów dla uchodźców. Informacje powinniśmy znaleźć na stronie internetowej urzędu.

WAŻNE! Nadawanie numerów PESEL uchodźcom wystartowało 16 marca. Samorządy apelują o rozłożenie tego procesu w czasie, by nie doprowadzić do paraliżu urzędów. Wszyscy, którzy przekroczyli granicę po 24 lutego, będą zarejestrowani z datą wsteczną niezależnie od tego, kiedy stawią się w urzędzie. Warto więc uspokoić gości, przekazując im tę informację.

W wielu miastach powstały też punkty mobilne, zlokalizowane głównie w pobliżu miejsc, gdzie przebywa duża liczba Ukraińców, np. przy halach wystawowych czy sportowych, w których zorganizowano dla nich noclegi.

Gdzie znajdziemy pomoc w zorganizowaniu pobytu uchodźców z Ukrainy?

Przyjmując uchodźców, oprócz dachu nad głową trzeba im zorganizować miejsce do spania i zaopatrzyć w podstawowe rzeczy. Zwykle uciekali z jedną walizką.

Zadzwoń do urzędu gminy i zapytaj np. o możliwość wynajęcia łóżek lub materacy, jeśli brakuje ich dla twoich gości. Nie wstydźmy się prosić o wsparcie, nie musimy zagwarantować im wszystkiego sami! Osoby, które przyjęliśmy, mogą korzystać z darów z pomocy rzeczowej ze zbiórek zorganizowanych przez lokalne organizacje i samorządy. One właśnie po to powstały!

WAŻNE! Praktycznie w każdym mieście i gminie jest wyznaczona osoba koordynująca działania pomocowe na rzecz uchodźców. Często są to kierownicy Ośrodków Pomocy Społecznej. Warto się do nich zgłosić.

Jak zatrudnić legalnie uchodźcę z Ukrainy?

Prowadzisz sklep lub zakład fryzjerski i chciałabyś pomóc, zatrudniając Ukrainkę? Jeśli tylko się zarejestrowała (ma PESEL), można ją legalnie zatrudnić i to w sposób uproszczony, bez konieczności uzyskiwania jakichkolwiek pozwoleń na pracę.

Trzeba jedynie skierować do urzędu pracy właściwego dla siedziby naszej firmy Powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy.

Ważne! Można to zrobić tylko elektronicznie, za pośrednictwem portalu praca.gov.pl w zakładce "Zatrudnianie cudzoziemców".

Jak zorganizować różne formy pomocy uchodźcom?

Nie każdy ma możliwość i jest gotowy przyjąć potrzebujących pod swój dach. Ale często mamy czas i ofiarowanie go w ramach wolontariatu jest również cenne.

• Masz talent do rysunku albo ręcznych robótek i mogłabyś zorganizować zajęcia dla dzieci? Warto zapytać w lokalnym domu kultury albo świetlicy, czy jest takie zapotrzebowanie.
• Chcesz zorganizować pomoc dla konkretnej rodziny, np. zobowiązać się do gotowania ciepłych posiłków, zrobić paczkę żywnościową? Zgłoś się do koordynatora w swojej gminie, na pewno wskaże potrzebujących.

Gdzie szukać sprawdzonych informacji w sprawie pomocy uchodźcom z Ukrainy?

W natłoku informacji, jakie do nas trafiają w związku z kryzysem migracyjnym w Polsce, łatwo się pogubić. Gdzie się zgłosić?

Urząd do Spraw Cudzoziemców

Infolinia: +48 47 721 75 75

Obecnie dostępna tylko w sprawach dotyczących obywateli Ukrainy. Urząd udziela informacji w dni powszednie od 9.00 do 15.00 m.in. na temat legalizacji pobytu czy nadania statusu uchodźcy, także każdego innego problemu osób uciekających przed wojną w Ukrainie.

Kontakty do punktów informacyjnych i infolinii urzędów wojewódzkich

Dostępne na stronie: www.gov.pl/udsc/punktyinformacyjne-i-infolinieurzedow-wojewodzkich

Fundacja Ocalenie

ocalenie.org.pl

Centrum Pomocy Cudzoziemcom pracuje w dni powszednie do 9.00 do 17.00. Można umówić się na konsultację online, wysyłając maila: [email protected]