Jak leczyć zapalenie błony śluzowej żołądka? Przyczyny, objawy, diagnostyka. Dieta, która pomoże złagodzić ból

Pięćdziesięcioczteroletnia pacjentka skarżyła się na częste dolegliwości gastryczne. Objawy występowały od roku, zwykle na czczo, czasem po obfitych, smażonych posiłkach. Podczas badania nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości. Lekarz skierował chorą na badanie gastroskopowe – opisano w nim zapalenie błony śluzowej żołądka. Wykonano też test ureazowy na obecność Helicobacter pylori – wynik był dodatni. Pacjentka obawiała się, czy zakażenie nie wywoła jakichś powikłań. Lekarz uspokoił ją, że infekcja ma charakter miejscowy i jest ograniczona do żołądka, wymaga jednak leczenia.

Helicobacter pylori - główna przyczyna choroby

Zapalenie błony śluzowej żołądka to grupa chorób, w których dochodzi do uszkodzenia wewnętrznej części ściany żołądka. Może być spowodowane przez:

• zakażenie Helicobacter pylori (w Polsce to ponad 90% zapaleń błony śluzowej żołądka),
• podrażnienie błony śluzowej przez substancje chemiczne (żółć, alkohol, leki, szczególnie NLPZ, kwas acetylosalicylowy), przeciwciała atakujące własne tkanki.

Choroba jest często spotykana. W Polsce ok. 80 proc. ludzi jest zakażonych Helicobacter pylori, wiele osób przyjmuje także leki przeciwbólowe czy kwas acetylosalicylowy. Najrzadziej spotyka się autoimmunologiczne zapalenie błony śluzowej żołądka.

Objawy zapalenia błony śluzowej żołądka

W przypadku zakażenia Helicobacter pylori przebieg może być bezobjawowy lub z niewielkimi dolegliwościami dyspeptycznymi, takimi jak:

• zgaga,
• pieczenie w górnej części brzucha,
• nudności,
• rzadko wymioty,
• niestrawność.

Objawy mogą się nasilać na czczo lub po zjedzeniu tłustych potraw, wypiciu alkoholu.

W zapaleniu o podłożu toksycznym do dolegliwości typowych dla niestrawności może dołączyć krwawienie – w postaci krwistych wymiotów, jak i smolistych stolców.

Zapaleniu autoimmunologicznemu może towarzyszyć niedobór witaminy B12 (jej wchłanianie jest uzależnione od substancji produkowanej w żołądku), co może się objawiać niedokrwistością i trudnościami w chodzeniu.

Diagnostyka nieżytu żołądka

Jeśli często dokuczają ci objawy gastryczne, zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu. Ten, po ich ocenie, skieruje cię na:

• gastroskopię, która pozwala na obejrzenie wnętrza żołądka (podczas badania można pobrać też wycinki błony śluzowej, by wykonać test ureazowy na obecność Helicobacter pylori),
• USG brzucha i tomografię komputerową (mogą zostać zlecone, jeśli lekarz chciałby wykluczyć inne przyczyny dolegliwości).

Jeśli masz krwiste wymioty lub stolce, jak najszybciej zgłoś się do szpitala. Tam zostaną przeprowadzone badania mające wyjaśnić, skąd pochodzi krew. Jeśli zajdzie taka konieczność, zostaniesz w szpitalu na badania i obserwację.

Leczenie zapalenia błony śluzowej żołądka

W przypadku zakażenia Helicobacter pylori należy rozpocząć leczenie polegające na usunięciu bakterii z żołądka.

Lekarz zaleci terapię 4 lekami: inhibitorem pompy protonowej (omeprazol, pantoprazol, esomeprazol) i 3 antybiotykami lub 2 antybiotykami i preparatem bizmutu.

Leczenie powinno trwać 14 dni. Po jego zakończeniu powinno się wykonać kontrolną gastroskopię – jednak nie wcześniej niż po 2 tygodniach, bo w ciągu 14 dni od zakończenia stosowania inhibitora pompy protonowej test ureazowy może wyjść fałszywie ujemny.

W toksycznym zapaleniu błony śluzowej żołądka przede wszystkim trzeba wyeliminować czynnik uszkadzający (leki, alkohol). Lekarz przepisze inhibitor pompy protonowej często w połączeniu w H2-blokerem (ranitydyna, famotydyna).

Podobne postępowanie dotyczy chorych z zapaleniem autoimmunologicznym. Konieczne będzie podawanie witaminy B12 w zastrzykach domięśniowo.

Aby zapobiec ponownemu zakażeniu Helicobacter pylori, zaleca się długotrwałe stosowanie inhibitorów pompy protonowej.

Jak przebiega gastroskopia?

1. Przez usta i gardło lekarz wprowadza do przełyku i żołądka pacjenta giętką rurkę, na końcu której jest kamera. Dzięki temu może obejrzeć przełyk, żołądek i dwunastnicę chorego.

2. Przez rurkę można wprowadzić też niewielkie narzędzia, które pozwalają na pobranie wycinków do badania histopatologicznego oraz na drobne zabiegi.

2. Gastroskopię wykonuje się w warunkach ambulatoryjnych lub w ramach pobytu na oddziale jednodniowym:

• do badania należy przystąpić na czczo,
• przeprowadza się je w znieczuleniu miejscowym jamy ustnej i gardła,
• po zabiegu pacjent pozostaje na krótkiej obserwacji (a jeśli zastosowano znieczulenie ogólne, nie powinien sam wracać do domu).
• u osób szczególnie wrażliwych można wykonać krótkotrwałe znieczulenie ogólne

Dieta przy zapaleniu błony śluzowej żołądka

• wybieraj potrawy gotowane, nie smażone czy pieczone
• nie jedz dań tłustych, ciężkostrawnych, ostro przyprawionych
• unikaj wołowiny i wieprzowiny, wybieraj mięso drobiowe
• posiłki powinny być niewielkie, ale spożywane częściej (najlepiej 5-6, co 3-4 godziny)
• nie pij napojów gazowanych i kwaśnych soków,
• posiłki popijaj dużą ilością wody
• nie pij alkoholu i kawy
• ogranicz (a najlepiej rzuć) palenie