Zygokaktus, grudnik, a może szlumbergera? Bez względu na to, jak będziemy nazywać kaktus bożonarodzeniowy, może cieszyć nasze oczy przez długie lata! Musimy tylko zadbać o jego podstawowe potrzeby. Jak uprawiać i pielęgnować grudnik? Sprawdź, co robić, by pięknie i długo kwitł oraz poznaj najpiękniejsze odmiany kaktusa Bożego Narodzenia.
Grudnik trafił do nas z brazylijskiego lasu, a to pochodzenie wpływa na jego specyficzne wymagania uprawowe, ale też tłumaczy, dlaczego grudnik zaczyna kwitnienie w listopadzie, czyli podczas brazylijskiej wiosny. W naturalnych warunkach porasta wierzchołki drzew - tuż pod liśćmi, gdzie ma dość jasno, ale nie docierają do niego ostre promienie słoneczne.
Grudnik - co to za roślina?
Szlumbergera jest epifitem, czyli gatunkiem naturalnie żyjącym na konarach drzew w lasach tropikalnych. Tworzy gęste kępy długich, przewieszających się pędów, które zawierają spore zasoby wody i dlatego są tak jędrne. Grudnik wytwarza kwiaty jesienią i zimą, podczas gdy u innych kaktusów spotykamy je głównie latem. Jego pąki od początku przybierają taki kolor, jaki będą miały kwiaty.
Jak uprawiać i pielęgnować grudnik?
Grudnika powinniśmy ulokować w miejscu widnym, ale nie bezpośrednio nasłonecznionym (dobrym wyborem będzie wschodni, a nawet północny parapet, z którego ukwiecone pędy mogą swobodnie zwisać) i zapewnić mu temperaturę ok. 20°C, a w okresach spoczynku jeszcze niższą: 10-15°C.
Podłoże dla grudnika
Podłoże dla grudnika może być uniwersalne albo specjalne dla kaktusów. Ważne, aby było przepuszczalne i stale lekko wilgotne, a w okresie kwitnienia nie przesychało. Z drugiej strony, korzenie rośliny nie mogą stać w wodzie. Pamiętajmy więc o warstwie drenażu w doniczce - jej dno wysypmy keramzytem, żwirem albo drobnymi kamykami.
Podlewanie grudnika
Grudnik (Schlumbergera trunctata) magazynuje wodę w łodygach, poradzi więc sobie z jej krótkim niedoborem. Nie możemy jednak doprowadzić do całkowitego przeschnięcia ziemi w doniczce. W okresie poprzedzającym zawiązanie pąków kwiatowych roślina będzie wdzięczna za częste jej zraszanie miękką, odstaną wodą. Zraszamy tylko pędy.
Nawożenie grudnika
Poza okresami spoczynku roślinę możemy zasilać co 3-4 tygodnie biohumusem albo nawozem do kaktusów i sukulentów. Alternatywnie można stosować nawóz do roślin zielonych – wiosną oraz latem, a gdy grudnik zacznie wytwarzać pąki - preparat do roślin kwitnących. Uważajmy jednak, aby rośliny nie przenawozić.
Od sierpnia aż do wytworzenia się pąków zrezygnujmy z nawożenia i ograniczmy podlewanie, uważając, by ziemia zupełnie nie wyschła, a pędy nie zaczęły się marszczyć.
Co robić, by grudnik pięknie kwitł?
Grudnik, zwany też kaktusem bożonarodzeniowym jest chętnie kupowany do domu. Niestety, po kwitnieniu, jego liście (a właściwie spłaszczone łodygi) tracą intensywny, zielony kolor i jędrność. Zamiast pozwolić mu wtedy odpocząć, mniej cierpliwi wyrzucają go do kosza. A przecież po kilku miesiącach zakwitłby znowu. Oto kilka wskazówek, co ułatwi grudnikowi być pięknym.
Aby doszło do kwitnienia, musimy mu umożliwić dwukrotny odpoczynek w ciągu roku. Pierwszy – od sierpnia, września do października, drugi – po przekwitnięciu rośliny, gdy jej łodygi zaczną tracić połysk, a więc zwykle na przełomie lutego i marca. Wówczas przenosimy grudnika na kilka tygodni w chłodniejsze miejsce, skąpiej go podlewamy i zaprzestajemy nawożenia. Po wymaganych okresach regeneracji roślinę nawadniamy co 3-4 dni, ewentualnie dodatkowo zraszamy, ale tylko do momentu wypuszczenia przez nią pąków.
Od razu, kiedy zauważymy, że grudnik zaczyna wytwarzać pąki kwiatowe, co powinno nastąpić pod koniec października lub w listopadzie, zaprzestajemy jego zraszania, za to częściej go podlewamy i wznawiamy nawożenie. Wówczas też przenosimy roślinę na jej stałe miejsce. Jeśli będziemy zwlekać z przeprowadzką aż do pojawienia się kwiatów, grudnik może je zrzucić. Doniczki z kwitnącym grudnikiem również staramy się nie przekręcać.
Czy grudnik kwitnie na Wielkanoc?
Grudnik bywa mylony z kaktusem wielkanocnym (Rhipsalidopsis gaertneri), zakwitającym w III/IV. Różni je nie tylko pora kwitnienia, ale i budowa kwiatów. U kaktusa wielkanocnego - lejkowatych, złożonych z kilku okółków wąskich, ostro zakończonych płatków, u grudnika - o budowie piętrowej, złożonej z szerszych, wygiętych i tępo zakończonych płatków.
Kaktus wielkanocny wymaga widnego miejsca i temperatury 18-22°C, a na trwający ok. 6-8 tygodni okres spoczynku (od listopada, grudnia do końca stycznia) temperatury 10-15°C. Świetnie wpływa na jakość powietrza w sypialni, jonizując je i oczyszczając z bakterii. Jak to u kaktusa, występuje u niego odwrócona fotosynteza, tzn. nie w dzień, ale w nocy wytwarza tlen, pochłaniając dwutlenek węgla.
Dlaczego grudnik nie kwitnie?
Zdarza się, że pomimo zapewnienia grudnikowi okresów spoczynku, nie zawiązuje pąków. Przyczyną może być:
- zbyt dużo światła - grudnik nie toleruje stanowisk silnie nasłonecznionych;
- wysoka temperatura i suche powietrze, zwłaszcza w okresie grzewczym - latem wystarczy mu 20°C, w okresie wegetacji 10°C. Narażenie grudnika na silne podmuchy ciepłego lub mroźnego powietrza (przeciągi) może skutkować brakiem kwitnienia;
- dopuszczenie do przesuszenia podłoża - wówczas liście grudnika marszczą się, a pąki kwiatowe nie będą się zawiązywać;
- zmiana warunków pielęgnacji, a więc skąpsze lub obfitsze niż dotąd podlewanie, nagłe zmiany temperatury, przenoszenie doniczki w inne miejsce;
- zbyt duża doniczka - grudnik ma płytki system korzeniowy, dlatego wystarczy mu doniczka typu misa. W takiej łatwiej nam też będzie kontrolować wilgotność podłoża.
- zbyt niska temperatura - Grudnik jest wrażliwy na niskie temperatury. Gdy jest zimno, na drogę ze sklepu owiń go papierem.
- niewłaściwe stanowisko - donice z nim postaw na parapecie (dobry jest północny). Rozszczelniaj okno. Nie otwieraj, bo grudnik źle reaguje na przeciągi. Nie stawiaj przy kaloryferze.
Dlaczego grudnik zmienia kolor?
Z czego wynika brązowienie szlumbergery? Z czasem pędy zygokaktusów stają się twarde i brązowe, zwłaszcza u podstawy. Ten proces, zwany drewnieniem, jest naturalnym etapem w rozwoju grudników. Zmiany należy jednak uważnie obserwować, ponieważ drewnienie bywa mylone z pleśnią.
Dlaczego grudnik czerwienieje? Szlumbergera jest wrażliwa na silne światło słoneczne. Trzeba zapewnić jej stanowisko ciepłe, ale półcieniste, by docierające do rośliny promienie były rozproszone. Ostre słońce może bowiem powodować poparzenie, które objawia się czerwienieniem pędów.
Najpiękniejsze odmiany grudnika
Wiele odmian grudnika pochodzi z Danii, gdzie zygokaktus należy do najpopularniejszych roślin.
Grudnik: odmiana "Red Aspen"
To jeden z najczęściej uprawianych grudników w naszych domach. Jego charakterystyczne biało-czerwone kwiatostany i zielone pędy przywodzą na myśl najpiękniejsze ozdoby świąteczne!
Grudnik: odmiana "Limelight"
Ten dość rzadko spotykany kaktus bożonarodzeniowy charakteryzuje się biało-żółtymi płatkami, na tle których okazale prezentuje się czerwony pręcik.
Grudnik: odmiana "Hiver"
Jego kwiatostany są podwójne i dość duże. Delikatny, śmietankowy kolor płatków stopniowo przechodzi w romantyczny róż.
Grudnik: odmiana "Lilac Beauty"
Płatki w kolorze fuksji u nasady są białe, co daje niezwykły efekt rozświetlenia. Dzięki temu również wydają się większe!
Grudnik: odmiana "Malibu"
Ta ciekawa odmiana szlumbergery ma ogniste kwiatostany. Płatki w kolorze głębokiego oranżu w środku są białokremowe.
Jaką doniczkę wybrać dla grudnika?
Bajecznie dekoracyjne grudniki nie wymagają dodatkowej oprawy. Wymyślne donice mogą wręcz okazać się dla nich zbyt strojne! Najlepiej wybierać proste osłonki lub urocze ceramiczne naczynia (na zdj.), pamiętając, by ich kolor współgrał z barwą kwiatostanów.
