Efektywne Mikroorganizmy (EM), czyli naturalny nawóz dla roślin. Jak działają i jak je stosować?

Choć na rynku znajdziemy szeroki wybór środków chemicznych do ogrodu, które mają za zadanie użyźniać glebę, stymulować wzrost roślin, likwidować ich choroby i pasożyty oraz zapobiegać rozwojowi procesów chorobotwórczych, to warto spróbować zastąpić je naturalnymi, ekologicznymi preparatami. Do takich należą EM-y, czyli Efektywne Mikroorganizmy, które spełniają takie same funkcje, jak ich syntetyczne odpowiedniki, a jednocześnie są zdrowsze dla roślin, gleby i… ludzi. 

Efektywne Mikroorganizmy (EM-y) – co to takiego?

Efektywne Mikroorganizmy, czyli EM-y, to zespół mikroorganizmów (bakterii, grzybów i promieniowców) występujących w naturze, pozostających wzajemnie w bliżej nieokreślonym stanie równowagi. Mają one zdolność do optymalizowania środowiska, co wpływa na prawidłowe funkcjonowanie organizmów wyższych, np. roślin i zwierząt. W ogrodnictwie EM-y to naturalny nawóz, który korzystnie wpływa na glebę użyźniając ją oraz na rośliny stymulując ich wzrost, rozwój, kwitnienie, owocowanie i chroniąc przez chorobami i pasożytami. 

Koncepcja Efektywnych Mikroorganizmów została stworzona przez profesora Teruo Higa z Uniwersytetu Ryukyus na Okinawie w Japonii w latach 80-tych. Stwierdził on, że kombinacja około 80 różnych mikroorganizmów jest w stanie pozytywnie wpłynąć na rozkładającą się materię organiczną tak, że powraca ona do procesu "sprzyjającemu życiu". 

Higa twierdził, że istnieją trzy grupy mikroorganizmów: "mikroorganizmy pozytywne" (regeneracja), "mikroorganizmy negatywne" (rozkład, degeneracja) i "mikroorganizmy oportunistyczne" (regeneracja lub degeneracja). Higa stwierdził, że w każdym środowisku (gleba, woda, powietrze, czy nawet jelito ludzkie) odpowiedni stosunek mikroorganizmów "pozytywnych" i "negatywnych" jest kluczowy, ponieważ współdziałające mikroorganizmy symbiotyczne podążają za tendencją do regeneracji lub degeneracji. Dlatego też twierdził, że możliwe jest pozytywne oddziaływanie na dane środowisko poprzez uzupełnienie go pożytecznymi mikroorganizmami.

W składzie EM-ów znajduje się około 80 gatunków wyselekcjonowanych mikroorganizmów tlenowych i beztlenowych, które mają zdolność odtwarzania równowagi biologicznej w różnych środowiskach, np. w glebie. W zależności od przeznaczenia skład EM-ów jest inny. Dzięki temu jedne probiotyki bardziej służą roślinom, innych można użyć do higienizacji pomieszczeń, a jeszcze inne dodaje się do paszy zwierząt gospodarczych i domowych.

Co zawierają EM-y? Skład

Niezależnie od dedykowanego składu, podstawowe składniki mieszanek EM to:

• Bakterie kwasu mlekowego –  są odpowiedzialne za proces fermentacji mlekowej, w której dochodzi do przemiany węglowodanów do kwasu mlekowego. Obserwuje się bardzo korzystne działanie tych bakterii na hamowanie rozwoju bakterii chorobotwórczych. Bakterie te są zdolne do produkcji takich substancji jak reuteryna czy kwasy organiczne, bakteriocyny takie jak: nizyna, pediocyna czy sakcyna. Substancje te przyspieszają m.in. rozkład materii organicznej czy charakteryzują się właściwościami antybakteryjnymi.
• Drożdże – znane z przemysłu spożywczego (produkcja pieczywa i alkoholu). Rozwijają się najlepiej w środowisku bogatym w cukier. Obecność drożdży przyczynia się do zmniejszenia ilości procesów gnilnych i związków odorotwórczych, co sprzyja prawidłowemu wzrostowi roślin. Bioaktywne substancje, takie jak hormony i enzymy, wytwarzane przez drożdże wspierają czynne komórki i podział korzenia. 
• Bakterie fotosyntetyzujące (fototroficzne) – to bakterie odpowiedzialne za metabolizm substancji organicznych i nieorganicznych przy użyciu energii słonecznej. Są one również odpowiedzialne za obieg węgla i azotu w przyrodzie. Ich głównym zadaniem jest produkcja związków o charakterze przeciwutleniaczy zapobiegających powstawaniu wolnych rodników, co zapobiega procesom chorobotwórczym
• Bakterie propionowe – ich substancje aktywne wykazują działanie przeciwgrzybicze, przeciwdrobnoustrojowe, bakteriostatyczne i bakteriobójcze. Zawarty w nich kwas 5-aminolewulinowy jest stymulatorem wzrostu roślin
• Grzyby – przyczyniają się do rozkładu substancji organicznych do alkoholi i estrów. Grzyby przyczyniają się również do hamowania rozwoju owadów, pasożytów i chorób
• Promieniowce – są organizmami o budowie pośredniej pomiędzy grzybami a bakteriami. Głównym zadaniem promieniowców jest przekształcanie substancji wyprodukowanych przez bakterie fotosyntetyczne do substancji antybiotycznych przeciwdziałających rozwojowi szkodliwych bakterii i grzybów.

Jak działają Efektywne Mikroorganizmy (EM-y)?

Skład EM-ów jest bardzo różny, skomponowany w zależności od przeznaczenia. Stosowane jako nawóz naturalny do roślin ogrodowych i doniczkowych uwalniają pożyteczne substancje takie jak minerały, witaminy, kwasy organiczne i antyoksydanty, których unikają patogeny. Efektywne Mikroorganizmy zmieniają w glebie mikroflorę, dzięki czemu hamują i zapobiegają rozwojowi procesu chorobotwórczego. Gleba staje staje się płodna, pobiera więcej składników odżywczych, odstrasza pasożyty. Rośliny rosną szybciej, są bujne i zdrowe. Cięte kwiaty wyhodowane z dodatkiem EM-ów dłużej pozostają świeże. 

Jakie korzyści daje stosowanie EM-ów w ogrodzie?

• poprawa jakości podlewanej nimi gleby (żyzność i struktura),
• stymulacja wzrostu roślin, które są także bujniejsze i silniejsze,
• ograniczenie rozwoju pleśni i chorób grzybowych,
• przyspieszona regeneracja roślin przy uszkodzeniach spowodowanych przez grad, mróz, suszę, obfite deszcze, wiatr a także pęknięcia i uszkodzenia mechaniczne

Polskie badania na temat skuteczności EM-ów w ogrodnictwie i rolnictwie wykazały hamujący wpływ na namnażanie się grzybów i innych analizowanych grup drobnoustrojów. Stwierdzono, że Efektywne Mikroorganizmy najlepiej spełniają swoje zadanie na glebach zdegradowanych, zniszczonych i ubogich, na których brak drobnoustrojów pełniących funkcje ochronne.

Jak stosować Efektywne Mikroorganizmy (EM-y) do roślin?

1. Efektywnych Mikroorganizmów używamy od wiosny do końca jesieni co 1-2 tygodnie. EM-ami można też zaprawiać nasiona przed wysianiem (1:5), moczyć korzenie roślin sadzonych z nagim korzeniem (1:20), opryskiwać miejsca zranienia kory (1:10).
2. Zaleca się ich stosowanie przed pierwszymi przymrozkami (co 2 tyg., dopóki temperatura nie spadnie poniżej 8 st.). Dzięki temu rośliny łatwiej odżyją po przemarznięciu, gradobiciu, ulewnych deszczach. EM-y zapobiegną także rozwojowi pleśni. 
3. Stosujemy je w postaci oprysków (rośliny pryskamy całe, także od spodu liści) oraz do podlewania. Ważne, by woda, do której dodajemy EM-y, nie była chlorowana (najlepiej stosować wodę deszczową). 
4. Zazwyczaj stosujemy roztwór preparatu: do podlewania w proporcjach 1:100 (10 ml EM na 1l wody), a do oprysków - 1:10 (100 ml EM na 1l wody). Lepiej opryskiwać i podlewać częściej, ale roztworem bardziej rozcieńczonym.
5. EM-ów nie wolno mieszać z żadnymi środkami chemicznej ochrony roślin. Jeżeli korzystamy z preparatów chemicznych należy odczekać kilka dni: po środkach owadobójczych 2/3 okresu karencji, po środkach grzybobójczych – tydzień, po środkach chwastobójczych dopiero po zakończeniu ich oddziaływania.
6. Zarówno podlewanie, jak i opryski stosujemy wieczorem lub wczesnym rankiem, gdy jeszcze rosa nie opadnie. Warto wybrać na zabiegi dni pochmurne lub nawet deszczowe. 
7. EM-y kupimy w sklepie ogrodniczym, cena ok. 20 zł za litr, rozcieńczamy według instrukcji na opakowaniu.
8. Preparaty zawierające EM-y najlepiej przechowywać w temperaturze 8–20 st. C.