Czy przyjąć trzecią dawkę szczepionki przeciwko COVID-19? Jak się zarejestrować? Poradnik

Czwarta fala pandemii koronawirusa nabiera tempa, a lekarze i naukowcy niezmiennie apelują o przyjęcie dobrowolnego szczepienia przeciwko COVID-19. Pierwotnie zapowiadano, że odporność na wirusa uzyskamy przyjmując dwie dawki szczepionki firm Pfizer, Moderna oraz AstraZeneca lub jedną dawkę szczepionki firmy Johnson&Johnson. Aktualnie producenci szczepionek, naukowcy oraz polskie Ministerstwo Zdrowia rekomenduje przyjęcie trzeciej dawki uzupełniającej. Dlaczego? 

Trzecia dawka szczepionki przeciwko COVID-19

O przyjęciu „trzeciej dawki” szczepionki przeciwko COVID-19 mówi się w mediach od dłuższego czasu. Początkowo, według rekomendacji lekarzy, naukowców i producentów szczepionek zalecono  dodatkową (uzupełniającą) dawkę szczepionki osobom z poważnym upośledzeniem odporności, których organizm mógł nie wytworzyć wystarczającej liczby przeciwciał po dwóch pierwszych dawkach. Te osoby mogą być szczepione po raz trzeci od początku września. Potem Ministerstwo Zdrowia zarekomendowało przyjęcie trzeciej dawki „przypominającej” osobom szczególnie narażonym na zakażenie koronawirusem i ciężki przebieg choroby – osobom powyżej 60. roku życia, chorym przewlekle oraz pracownikom służby zdrowia. 

– Sporo badań potwierdza fakt istotnego obniżania się poziomu odporności po okresie ok. 8-9 miesięcy od przyjęcia drugiej dawki szczepionki przeciw COVID-19. Dlatego podjęliśmy decyzję, aby osobom szczególnie narażonym na zakażenie, czyli medykom, umożliwić przyjęcie trzeciej dawki – mówił podczas konferencji prasowej członek Rady Medycznej, dr Konstanty Szułdrzyński. Szczepienie trzecią dawką tej grupy ruszyło w październiku.

18 października b.r. Rada Medyczna wydała rekomendację o przyjęciu trzeciej dawki szczepionki przeciwko COVID-19 przez wszystkich, którzy ukończyli 18 lat i zostali w pełni zaczepieni co najmniej 6 miesięcy wcześniej. Zapisy na szczepienia trzecią dawką przypominającą dla tej grupy rozpoczęły się 2 listopada b.r. Zgodnie z informacjami Ministerstwa Zdrowia, szczepienie przypominające będzie się odbywać wyłącznie produktami firmy Pfizer lub Moderna, niezależnie od tego, czym pacjent był szczepiony poprzednim razem. Rekomenduje się jednak, aby był to produkt tej samej firmy. 

Co daje szczepienie trzecią dawką szczepionki na COVID-19?

Dotychczasowe badania na szczepionce przeciwko koronawirusowi wykazały, że po kilku miesiącach od pełnego zaszczepienia spada liczba przeciwciał. Naukowcy twierdzą jednak, że takie badanie nie odzwierciedla w pełni tego, czy i w jakim stopniu jesteśmy odporni za wirusa. 

– Większość z nas przykłada największe znaczenie do tak zwanego miana przeciwciał, które łatwo oznaczyć. Sprawa jest o wiele bardziej skomplikowana. Normalną rzeczną jest, że miano przeciwciał spada. Gdyby tak nie było, nasza krew byłaby gęsta jak smoła, bo mielibyśmy przeciwciała po wszystkich możliwych szczepieniach i chorobach, to jest niemożliwe. Druga rzecz to kwestia odporności komórkowej. Przeciwciała działają tylko na wirusa, który jest poza komórką. Być może ktoś, kto ma dużo przeciwciał, ma słabą odporność komórkową, nie wiadomo, czy idzie to równolegle – mówił prezes Polskiego Towarzystwa Wakcynologii prof. Ernest Kuchar w rozmowie z radiem RMF.

Trzecia dawka szczepionki ma na celu zwiększenie miana przeciwciał w organizmie. Naukowcy na podstawie badań przeprowadzonych na innych szczepionkach przekonują, że dwie dawki dają odporność na kilka miesięcy, po czym może ona spadać, natomiast przyjęcie trzeciej dawki bardzo często skutkuje trwałą odpornością na wirusa. Konieczne są jednak dokładne i szersze badania na szczepionce przeciwko COVID-19. 

Pierwsze badania na tym preparacie przeprowadzono na personelu medycznym Centrum Medycznego Sheba w Ramat Gun pod Tel Awiwem. W badaniu sprawdzono poziom przeciwciał tydzień po przyjęciu drugiej dawki i tydzień po przyjęciu trzeciej dawki szczepionki. Naukowcy wykazali, że poziom przeciwciał po przyjęciu trzeciej dawki szczepionki przeciw koronawirusowi jest 10 razy wyższy niż po drugiej dawce. 

Z kolei w magazynie „New England Journal of Medicine” opisano badanie, które wykazało, że 12 dni po podaniu trzeciej dawki poziom zakażeń był 11 razy niższy niż u osób zaszczepionych dwiema dawkami. Odsetek ciężkich zachorowań był natomiast prawie 20 razy niższy.

Dawka przypominająca a dawka dodatkowa (uzupełniająca) – czym się różną?

W przekazach medialnych związanych z trzecią dawką szczepionki przeciwko COVID-19 pojawiają się różne określenia: dawka przypominająca lub dawka dodatkowa (uzupełniająca). Czy oznaczają to samo?

Nie. Dawka dodatkowa, inaczej uzupełniająca, podawana jest osobom powyżej 12. roku życia (w przypadku szczepionki firmy AstraZeneca powyżej 18. roku życia) z zaburzeniami odporności, których organizm mógł nie wytworzyć wystarczającej liczby przeciwciał po przyjęciu dwóch dawek szczepionki przeciwko COVID-19. O tym, czy jest potrzebna decyduje lekarz, a podawana jest po 28 dniach od przyjęcia drugiej dawki szczepionki. W tym przypadku pacjent otrzymuje pełną dawkę szczepionki firmy Pfizer lub Moderna niezależnie od tego, jakim preparatem był szczepiony poprzednim razem. 

Natomiast dawka przypominająca podawana jest wyłącznie osobom pełnoletnim w pełni zaszczepionym w celu poprawy, utrwalenia i przedłużenia ochrony po szczepieniu. Podawana jest po upływie 6 miesięcy od daty przyjęcia drugiej dawki szczepionki. 

Trzecia dawka – dla kogo?

Zgodnie z zaleceniami Rady Medycznej i Ministerstwa Zdrowia trzecią dawkę przypominającą mogą przyjąć wszystkie osoby, które ukończyły 18 lat oraz otrzymały pełny schemat szczepienia (dwie dawki) preparatami Comirnaty (PfizerBioNTech), Spikevax (Moderna) lub Vaxzevria (AstraZeneca) lub jedną dawkę szczepionki COVID-19 Vaccine Janssen firmy Johnson&Johnson. 

Przypominającą dawkę stosuje się we wskazanych grupach z zachowaniem odstępu co najmniej 6 miesięcy po ukończeniu pełnego schematu szczepienia przeciw COVID-19.

U osób szczepionych dawką przypominającą stosuje się szczepionki:

• Pfizer w pełnej dawce 0,3 ml;
• Moderna połowa dawki - 0,25 ml,

Uwzględnienia się w pierwszej kolejności rodzaj szczepionki podanej podczas szczepienia podstawowego wykonanego szczepionkami firm Pfizer lub Moderna.

Zapisy na szczepienie przypominające dla wszystkich pełnoletnich osób ruszyły 2 listopada 2021r. Termin przyjęcia szczepionki zostanie wyznaczony z uwzględnieniem terminu ostatniego szczepienia. 

Trzecia dawka – jak się zarejestrować?

Dla osób, które w pełni się zaszczepiły ponad 6 miesięcy temu, jest wystawiane automatycznie e-skierowanie, które można znaleźć na swoim Internetowym Koncie Pacjenta. Jeśli ktoś nie ma automatycznie wystawionego e-skierowania, lekarz w punkcie szczepień może wystawić je samodzielnie osobom uprawnionym, oceniając odstęp od ostatniego szczepienia. Gdy otrzymamy e-skierowanie, możemy umówić się na konkretny termin i miejsce szczepienia. 

Rejestracja na trzecią dawkę szczepionki przeciwko COVID-19 wygląda podobnie, jak w przypadku pierwszej dawki. Zapisać się na szczepienie można w następujący sposób:

• poprzez e-rejestrację dostępną na stronie głównej pacjent.gov.pl
• poprzez aplikację mojeIKP
• zadzwonić na bezpłatną infolinię Narodowego Programu Szczepień: 989
• skontaktować się z wybranym punktem szczepień 
• zapisać się, wysyłając SMS na numer 664 908 556 lub 880 333 333 o treści: SzczepimySie

W e-rejestracji nie znajdziemy czegoś takiego jak „trzecia dawka”, system będzie to odnotowywał jako dawkę pierwszą, z kolei lekarz zapisze to jako szczepienie „P”.

Przed przyjęciem szczepionki należy wypełnić kwestionariusz badania przesiewowego, taki sam jak w przypadku szczepienia pierwszą i drugą dawką szczepionki.