Nerki usuwają z organizmu to, co zbędne i utrzymują w nim równowagę wodno-elektrolitową. Całą dobę filtrują krew, pomagając w wydalaniu produktów przemiany materii. Okazuje się, że nerkom szkodzą pozornie niewinne przyzwyczajenia, sposób odżywiania czy choćby słabość do używek. Ważne, by unikać wszystkiego, co obciąża nerki, bo gdy nie działają prawidłowo, nasze całe ciało jest zatrute.
Na co dzień nie myślimy o stanie nerek. Czy wiesz, co im służy, a co szkodzi? Wiele rutynowych i z pozoru niewinnych nawyków może się na ich zdrowiu negatywnie odbijać! Warto je poznać, by móc ich świadomie unikać. Bo nerki wiele zniosą, a nawet, jeśli coś im zaczyna dolegać – długo nie skarżą się i nie bolą. O pomoc zaczynają wołać dopiero wtedy, kiedy są już mocno uszkodzone. Sprawdź, w jaki sposób utrudniasz nerkom codzienną służbę.
1. Wstrzymywanie moczu
Nieraz gdy jesteśmy bardzo zajęte, wymuszamy na pęcherzu, by poczekał. Lekarze przestrzegają, że nie jest to dobre ani dla pęcherza, ani dla nerek. W zalegającym moczu szybko rozwijają się bakterie. Nie tylko mogą one wywołać zapalenie pęcherza, ale także przemieścić się do nerek i również w nich spowodować stan zapalny.
2. Picie zbyt małej ilości płynów
Drugim niekorzystnym nawykiem jest robienie dużych odstępów między piciem płynów. Przez to mocz w pęcherzu może być zagęszczony, co też sprzyja rozwojowi drobnoustrojów. Lekarze zalecają co najmniej 8 szklanek wody dziennie. Ale to zazwyczaj niedościgniony ideał. Jeśli wypijesz choć 6 szklanek – ba! nawet chociaż cztery – Twoje nerki będą Ci wdzięczne! Są one jednym wielkim filtrem. By mogły dobrze funkcjonować, musi przez nie przepływać mniej więcej stała ilość płynu. To wypłukuje bakterie i inne patogeny oraz ewentualny piasek, co z kolei zapobiega formowaniu się kamieni. Częste picie zwiększa ilość moczu, co usprawnia wypłukiwanie nadmiaru sodu z organizmu. Kontroluj kolor moczu – jeśli ma jasną, słomkową barwę, pijesz tyle, ile trzeba. Kiedy zaczyna ciemnieć, to znak, że musisz częściej sięgać po napoje.
3. Nadmiar białka w diecie szkodzi nerkom
Nadmiar białka w diecie grozi uszkodzeniem kłębuszków nerkowych i rozwojem stanu zapalnego. Eksperci wyliczyli, że najlepiej dla zdrowia nerek (i całego organizmu), gdy dziennie zjadamy 0,75-0,90 grama białka na 1 kg masy ciała, czyli np. przy wadze 70 kg – od 52,5 do 63 g. Gdy jesteśmy chore, mamy za sobą uraz lub operację, ilość ta wzrasta do 1,1-1,5 g na 1 kg masy ciała w ciągu dnia. Jest większa także w okresie ciąży i laktacji: 1,2-1,45 g.
Specjaliści zdecydowanie odradzają nam stosowanie diet tzw. białkowych – efekt schudnięcia jest krótkotrwały, za to uszkodzenie nerek – trudne do cofnięcia.
4. Częste sięganie po tabletki przeciwbólowe
Wydawać by się mogło, że skoro można je kupić bez recepty i to w zwykłym sklepie, na pewno są bezpieczne dla nerek. Tymczasem środki przeciwbólowe to jedne z najbardziej nefrotoksycznych farmaceutyków. Mogą powodować bardzo ciężkie choroby nerek, takie jak ostre uszkodzenie nerek, zespół nerczycowy, zapalenie nerek.
Leki przeciwbólowe łykane raz na jakiś czas raczej nie zaszkodzą, ale jeśli bierzesz je często, możesz uszkodzić nerki. Niebezpieczne jest zwłaszcza zażywanie ich co dzień przez dłuższy okres. Dostępne bez recepty środki z ibuprofenem czy aspiryną zmniejszają dopływ krwi do nerek. Mogą powodować na nich zbliznowacenia. Trzeba je ograniczać. Zrezygnuj z nich, jeśli wiesz, że Twoje nerki są już uszkodzone.
Jeśli już musimy zażyć lek przeciwbólowy, najbezpieczniejszy będzie ten zawierający paracetamol. W razie już występujących problemów z nerkami, dawkę lepiej zmniejszyć o połowę (i np. przyjąć 1 tabletkę zamiast 2). Można też wydłużyć odstęp między jednym zażyciem, a drugim (np. z 8 do 16 godzin).
5. Palenie papierosów źle wpływa na stan nerek
Każdy pojedynczy papieros jest źródłem substancji, które przyczyniają się do rozwoju raka nerki. Stąd umieszczenie nałogu przez ekspertów na liście głównych czynników ryzyka tej choroby. Papierosy powodują też choroby, które odbijają się na pracy nerek – np. miażdżycę tętnic.
6. Jedzenie zbyt kalorycznych posiłków
Niezdrowa dieta, obfitująca w tłuszcze i cukier to prosta droga do nadwagi. Nadmiar kilogramów, a zwłaszcza tzw. otyłość brzuszna, prowadzi do dwóch zdrowotnych problemów: nadciśnienia tętniczego oraz cukrzycy typu 2. Oba te schorzenia są poważnymi wrogami nerek. U cukrzyków w narządzie tym rozwija się stan zapalny i mogą się pojawiać zbliznowacenia na jego tkance. Dlatego, jeśli masz wyraźnie powiększoną talię albo wręcz wiesz, że cierpisz na cukrzycę, musisz koniecznie kontrolować funkcję nerek – a to oznacza regularne badania moczu.
7. Kupowanie gotowych dań lub jedzenia typu fast food.
Sięganie po gotowce jest wygodne, bo zwalnia Cię ze stania przy kuchni – zostaje tylko zmywanie. Ale takie jedzenie ma zasadniczą wadę: jest zazwyczaj intensywnie przyprawiane, zwłaszcza solą – jej składnikiem jest sód. Dosalane potrawy dobrze nam smakują, ale nerki nie znoszą ich najlepiej. Kiedy sodu robi się za dużo, organizm próbuje go wypłukać wraz z moczem. Ale w moczu rośnie wtedy też poziom wapnia – a to znaczy, że wzrasta ryzyko uformowania się kamieni nerkowych. Złogi te grożą nie tylko intensywnym bólem, ale też uszkodzeniem miąższu nerek czy nawet zatrzymaniem moczu. Dlatego gotowe dnia kupuj tylko czasami. We własnych używaj mniej soli.
8. Niemierzenie ciśnienia krwi
Jeśli nie masz nawyku kontrolowania ciśnienia, możesz nie zauważyć, kiedy zacznie rosnąć. Nadciśnienie nie daje rzucających się w oczy objawów. Ale negatywnie odbija się na całym organizmie. Wpływa niszcząco na ścianki naczyń krwionośnych – a w nerkach jest ich bardzo dużo. Od ich funkcjonowania zależy sprawność filtrowania krwi. Gdy ulegną uszkodzeniu, nerki gorzej pracują; może także ucierpieć ich miąższ! Po przekroczeniu czterdziestki ciśnienie tętnicze trzeba zacząć kontrolować przynajmniej dwa razy w roku.
Kiedy należy udać się do nefrologa?
Uważaj szczególnie na te na te sygnały:
- ból w odcinku lędźwiowym kręgosłupa,
- zmiany w moczu, np. ciemny kolor, obecność krwi i intensywny zapach,
- mała ilość moczu,
- nudności, wymioty, duszności,
- obrzęki (twarzy, rąk i nóg),
- znaczne osłabienie.
Jeśli którykolwiek z powyższych objawów się utrzymuje lub powtarza, trzeba zgłosić się do lekarza, który zleci badania krwi i moczu.
