Zaskakujące fakty na temat migreny. Jej leczenie nie jest takie proste...

Latem, kiedy świeci słońce, mamy ochotę spędzać czas na świeżym powietrzu. Ale nie wszyscy. Dla wielu osób z migreną ta pora bywa najcięższą w roku. Nadwrażliwość na światło i ogromny ból głowy w czasie napadu to jedne z najbardziej dokuczliwych objawów choroby.

Jakie są najczęściej mylone fakty na temat migreny? Wyjaśnia dr n. med. Magdalena Boczarska-Jedynak, specjalista neurolog, prezes Fundacji Zapobiegaj.

1. Migrena jest uwarunkowana genetycznie

U podłoża migreny u ok. 70 proc. osób leżą geny. Jest to choroba neurologiczna, uwarunkowana nie jednym, ale wieloma genami. Zjawiska zachodzące w mózgu i naczyniach zdarzają się tylko przy określonym układzie genów, który jest dziedziczony z pokolenia na pokolenie. Dzieje się tak zwłaszcza u kobiet. Jeśli nasza mama lub babcia zmagała się z atakami tej choroby, to jest duże prawdopodobieństwo, że i my będziemy cierpieć na migrenę.

Geny migreny kodują białka kanałów jonowych, które z kolei wpływają na pobudliwość komórek nerwowych. U migreników ten próg pobudliwości jest bardzo niski. Oznacza to, że niektóre bodźce potrafią łatwo sprowokować neurony do wysyłania nieprawidłowych sygnałów do naczyń krwionośnych mózgu. Tam następuje cała kaskada zdarzeń wywołujących migrenę.

2. Osoby ze skłonnością do migren powinny zwiększać aktywność fizyczną stopniowo

Wprawdzie aktywność fizyczna sprzyja naszemu zdrowiu, ale jeśli do tej pory naszą ulubioną formą ruchu był spokojny marsz, to niech tak pozostanie. Jeżeli zechcemy gwałtownie zmienić swoje nawyki, zwiększy to prawdopodobieństwo wystąpienia migreny. Tej dolegliwości sprzyja bowiem zaburzenie normalnego rytmu dnia, np. zarówno zbyt krótki, jak i za długi sen, dodatkowe obowiązki, stres.

Dlatego unikajmy gwałtownych zmian rytmu dnia, a jeżeli chcemy zwiększyć aktywność, róbmy to stopniowo. I warto to zrobić, z niektórych badań wynika, że regularna aktywność fizyczna, czyli ćwiczenia aerobowe trwające ok. 40 minut, 3 razy w tygodniu, może zapobiegać atakom ciężkiej migreny.

3. Sama zmiana trybu życia nie wystarczy w walce z migreną

Aktywność fizyczna, odpowiednia dieta oraz unikanie stresu i czynników zazwyczaj wyzwalających atak mogą przyczynić się do złagodzenia objawów migreny. Są jednak tylko wsparciem prawidłowego leczenia.

Podstawę walki z chorobą stanowi właściwa terapia. Może przepisać ją jedynie wyspecjalizowany lekarz migrenolog lub neurolog. Dlatego zdecydowanie nie warto samodzielnie zmagać się z atakami. Znacznie lepiej będzie, jeśli poszukamy jak najszybciej fachowej pomocy.

4. Osoby chore na migrenę nie powinny spać za długo, ani za krótko

Każda, nawet niewielka zmiana codziennej rutyny, także długość snu, może wywołać migrenę. Może więc jej sprzyjać zarówno sen za krótki, jak i za długi. Jeśli w ciągu tygodnia nie dosypialiśmy, to w czasie „odsypiania” w weekend może nas dopaść migrena. Dlatego ważne jest, aby przestrzegać regularnego rytmu snu i czuwania. Najlepiej, gdy zawsze będziemy się kłaść spać i wstawać o tej samej porze, również w weekend.

5. Migreny nie można wyleczyć, ale można likwidować objawy

Nie można jej wyleczyć, ale możliwe jest likwidowanie jej objawów. Dzięki temu osoba chora nie będzie mieć napadów. Konieczne jest jednak odpowiednie leczenie.

6. Migrena to nie tylko objawy fizyczne

Osoby chorujące na migrenę doświadczają bólu głowy, cierpią na światłowstręt, zaburzenia widzenia, nudności, nadwrażliwość na dźwięki, zapachy, a nawet na dotyk. Doświadczają też silnych emocji. Związane są one nie tylko z lękiem przed kolejnym atakiem, ale także m.in. z brakiem zrozumienia ze strony rodziny, znajomych lub pracodawców. Ataki migreny potrafią wyłączyć chorego z funkcjonowania nawet na kilka dni. Przewlekły ból prowadzi do depresji i zaburzeń snu.

7. Dieta ma wpływ na migrenę

Wiele produktów może u niektórych osób wywoływać migreny. Są to m.in. czekolada, sery dojrzewające czy czerwone wino. Niektóre z nich mogą powodować zmiany w napięciu naczyń krwionośnych, co u osób ze skłonnościami do migren może wywoływać ból głowy. Z kolei niektóre produkty (np. zawierające kwasy omega-3 tłuste ryby czy pełnoziarniste pieczywo zawierające ryboflawinę) pomagają zapobiegać migrenom lub zmniejszać ich częstotliwość i nasilenie.

8. Migrenę można zdiagnozować, ale potrzebne są badania

Rozpoznanie migreny jest ustalane na podstawie międzynarodowych kryteriów klinicznych „Headache Classification Committee of the International Headache Society”. Każdy lekarz neurolog potrafi odróżnić ją od innych rodzajów bólu głowy.

Poza szczegółowym wywiadem i badaniem neurologicznym diagnostyka migreny uzupełniana jest o badania obrazowe mózgu (tomografia lub rezonans magnetyczny), czasem elektroencefalografię lub ocenę przepływu krwi w naczyniach mózgowych. Pacjenci stosują też dzienniczki, w których zapisują każdego dnia swoje objawy i ich nasilenie, co pozwala ocenić liczbę dni z bólem głowy lub migrenowym.

9. Dzieci też chorują na migrenę

Na migrenę chorują ludzie w każdym wieku. Choroba występuje też u dzieci, zarówno małych, jak i w wieku dojrzewania.

10. Zwykły lek przeciwbólowy może pomóc przy migrenie

Zwykle leki przeciwbólowe dostępne bez recepty pomagają w przypadku rzadkich, sporadycznych napadów migreny i tylko wówczas, gdy zostaną zażyte odpowiednio wcześniej – do 30 minut od początku bólu, a także w odpowiednio wysokiej dawce. Gdy napady są częste, zwykłe leki mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Wtedy pomogą tylko leki odpowiednio dobrane przez neurologa.

Leczenie migreny

Można pomóc niemal wszystkim osobom z migreną. Dostępnych jest kilka terapii. Dobór leczenia zależy od jego skuteczności, typu migreny oraz indywidualnych przeciwwskazań i preferencji chorego. W Polsce żadna terapia celowana nie jest refundowana przez NFZ.

Tryptany

Skutecznie likwidują ból i towarzyszące objawy: nudności czy nadwrażliwość na bodźce. Nie wolno ich stosować zbyt często, bo mogą wywoływać polekowe bóle głowy lub tzw. bóle z odbicia.

Leczenie profilaktyczne migreny

Wprowadza się je zawsze, gdy napady migreny zaczynają występować zbyt często – już przy dwóch atakach w miesiącu. Stosuje się leki kardiologiczne (np. beta-adrenolityki), niektóre leki przeciwdepresyjne, przeciwpadaczkowe. Warunkiem powodzenia terapii jest stosowanie tych leków odpowiednio długo i w odpowiednio dobranych dawkach.

Toksyna botulinowa (botoks)

Zapobiega napadom migreny przez blokowanie wydzielania przekaźników bólu w nerwie trójdzielnym, który unerwia naczynia mózgowe. Lek wstrzykuje się pod skórę głowy i szyi, minimum 3 razy co 3 miesiące. Ważna jest odpowiednia dawka leku.

Przeciwciała monoklonalne

To bardzo skuteczne leki hamujące białko związane z genem dla kalcytoniny (CGRP), najważniejszego „winowajcę” ataków migreny. Są prawie pozbawione objawów ubocznych. Lek podaje się podskórnie raz w miesiącu (można to zrobić samodzielnie).

Pomocne w walce z migreną

Koalicja na rzecz walki z migreną

Jej członkami są: Fundacja Zapobiegaj, Fundacja Życie z Migreną oraz Organizatorki akcji Migrena to nie ściema (strony fundacji znajdziemy na Facebooku). Zadaniem Koalicji jest edukacja na temat migreny i zmiana postrzegania tej choroby przez pacjentów i ogół społeczeństwa, jako zwykłego bólu głowy.

Strona internetowa dla chorych na migrenę

Na stronie www.abcmigrena.pl znajdziemy informacje dotyczące choroby oraz sposobów jej leczenia, a także dzienniczek pacjenta.