Jak leczyć wiosenne alergie na pyłki? Rozpoznaj chorobę i zapobiegaj jej atakom

Alergia coraz częściej ujawnia się u dorosłych, także po 50. roku życia. Ważne, by w porę rozpoznać jej objawy i uniknąć dolegliwości. Jak rozpoznać alergię i odróżnić ją od innych schorzeń? 

Czym jest alergia?

Alergia to nadgorliwość układu odpornościowego, który nagle zaczyna traktować nieszkodliwe substancje, np. pyłki roślin, składniki jedzenia, sierść kota, jak niebezpieczne drobnoustroje. Uruchamia wtedy cały system mechanizmów obronnych. Tak powstaje reakcja uczuleniowa, wywołująca stan zapalny w drogach oddechowych, spojówkach, na skórze, w układzie pokarmowym, czyli alergia.

Jak odróżnić alergię od innych schorzeń?

Alergia może ujawnić się w każdym wieku, nawet po 60. r.ż., jeśli mieliśmy wrodzoną skłonność do zachorowania (czyli atopię). Jeżeli w danym momencie życia zaczniemy mieć kontakt z większą ilością alergenu, zmienimy miejsce zamieszkania, będziemy oddychać bardziej zanieczyszczonym powietrzem czy zaczniemy chorować przewlekle i układ odpornościowy będzie obciążony, mogą wystąpić objawy alergii.

Jak rozpoznać alergię? Objawy

Ważnym sygnałem, że cierpimy na alergię, jest powtarzalność objawów. Jeśli zawsze w określonej porze roku (np. tylko wiosną czy latem) albo po kontakcie z daną substancją (np. zjedzeniu jakiegoś pokarmu) czy w pewnej sytuacji za każdym razem lub bardzo często mamy dolegliwości: napady kichania, wodnisty katar, świąd oczu bądź skóry, wysypkę, powinniśmy zrobić testy alergiczne.

Ponadto gdy powtarzającym się dolegliwościom ze strony układu oddechowego nie towarzyszą typowe objawy infekcji: gorączka, bóle mięśni i stawów, uczucie rozbicia itp., wówczas można podejrzewać ich alergiczne podłoże.

Co najczęściej uczula dorosłych?

W dojrzałym wieku najczęstsze są alergie wziewne. Uczulać może wszystko, co unosi się w powietrzu: pyłki traw, drzew oraz roztocza kurzu domowego. Znacznie rzadsza jest alergia pokarmowa, np. na białko mleka krowiego, jaja kurze, pszenicę. Z wiekiem alergia pokarmowa ma tendencję do ustępowania, mogą się pojawiać za to nietolerancje.

Często zaczynają uczulać leki. Może rozwinąć się nadwrażliwość na substancję czynną lub pomocniczą leku. Zwykle pojawia się przy kolejnym jego przyjęciu. Objawy polekowej alergii najczęściej mają postać pokrzywki, swędzących bąbli na ciele, obrzęku warg, języka, gardła czy bólu brzucha, biegunki itp. Najczęściej uczulają antybiotyki, np. penicylina, leki przeciwpadaczkowe, na nadciśnienie i inne choroby układu krążenia, sulfonamidy. Powszechnie uczulają niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), np. ibuprofen, ketoprofen, kwas acetylosalicylowy.

Jak leczyć alergię?

Alergię trzeba leczyć! Bagatelizowanie jej objawów, nawet tych mało nasilonych, ale powtarzających się, może doprowadzić do rozwoju astmy oskrzelowej. Choroba może mieć wtedy ciężki przebieg. Inne skutki nieleczonej alergii to przewlekłe nieżyty górnych dróg oddechowych, np. zapalenie zatok, polipy zatok i nosa.

Gdy podejrzewamy alergię, zawsze warto skonsultować się z lekarzem. Pamiętajmy, że leki przeciwalergiczne dostępne bez recepty można brać tylko do 7 dni. Należy je traktować jako pierwszą pomoc przy nasilonych dolegliwościach.

Podstawową grupę zalecaną przy alergii stanowią leki antyhistaminowe, głównie doustne, ale niekiedy też podawane miejscowo do nosa czy oczu. Przy katarze alergicznym skuteczne są sterydy donosowe w aerozolu. Są bezpieczne, bo działają tylko w miejscu podania, czyli na śluzówkę nosa. Mamy też leki antyleukotrienowe (tabletki) działające przeciwzapalnie, docierają tam, gdzie nie działają wziewne sterydy. Przy nasilonej alergii mogą być konieczne zarówno leki przeciwhistaminowe, sterydowe, jak i antyleukotrienowe.

Stosując leki antyhistaminowe, uważać trzeba na leki przeciwgrzybicze, np. ketokonazol, zmniejszające wydzielanie kwasu solnego, nieselektywne betablokery przeznaczone do leczenia chorób układu krążenia, np. przy nadciśnieniu. Nie należy zażywać leków na alergię z antybiotykami starej generacji i antydepresantami starszej generacji.

Jak zapobiegać atakom alergii?

• Sprawdzamy komunikaty dotyczące pylenia i alert smogowy (smog zaostrza objawy alergii), np. w internecie, prasie.
• Nie wietrzymy mieszkania, gdy stężenie pyłków jest wysokie. Robimy to po deszczu. Nie śpimy przy otwartym oknie. Używamy za to oczyszczaczy powietrza.
• Spacerujemy najlepiej w deszczu lub tuż po ulewie, ponieważ wtedy pyłków jest niewiele.
• Codziennie odkurzamy, dobrze jest używać odkurzaczy wodnych, z filtrami HEPA. 
• Używamy nawilżających sprayów do nosa i kropli do oczu.
• Włosy myjemy przed snem, by usunąć pyłki.

Czy alergii można się pozbyć? Odczulanie

Odczulanie polega na podawaniu alergenu w coraz większych dawkach, w postaci szczepionki w zastrzykach, tabletkach, kroplach. Objawy alergii ustępują lub maleją. Terapia trwa 3-5 lat. Zastrzyki są refundowane, krople i tabletki kosztują 1000-1200 zł rocznie. Nie ma górnej granicy wieku na odczulanie, ale przeciwwskazaniem są m.in. choroby z autoagresji.

konsultacja merytoryczna:  dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, alergolog, przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergie i POChP