Dieta przy nieswoistym zapaleniu jelit. Co jeść, a czego unikać, by sobie nie zaszkodzić?

Do grupy nieswoistych zapaleń jelita należą wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna. Najczęstsze objawy to osłabienie, biegunka, wymioty i gorączka. Leczenie w nieswoistych chorobach zapalnych jelit najczęściej sprowadza się do łagodzenia objawów, dlatego bardzo dobre efekty daje połączenie farmakoterapii z właściwą dietą. Zobacz jej zasady, wskazane i niewskazane produkty i przykładowe dania!

Zasady diety przy nieswoistym zapaleniu jelit

1. Przede wszystkim dieta powinna być lekkostrawna, produkty ciężkostrawne podrażniają jelita. Dodatkowo należy obserwować reakcję organizmu na poszczególne produkty i wykluczać z diety te, które nasilają objawy. Warto prowadzić dzienniczek żywieniowy.
2. Istotne jest takie planowanie diety, aby uzupełnić niedobór żywieniowy, który pojawia się u większości chorujących.
3. Dieta powinna dostarczać dużo białka, ponieważ jest ono budulcem nowych tkanek. Białka roślinnego dostarcza np. komosa, otręby i zielony groszek. Białko zwierzęce znajdziesz w nabiale, rybach i mięsie drobiowym. 
4. Potrawy gotuj w wodzie, na parze lub duś bez obsmażania. Dania smażone i pieczone podrażniają i obciążają jelita.

Co jeść przy nieswoistym zapaleniu jelit?

Jeśli cierpisz na nieswoiste zapalne jelit (NChZJ), np. chorobę Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego, to koniecznie postaw na te produkty: 

• Kasza gryczana, jaglana, ryż brązowy, komosa ryżowa, amarantus, otręby 
• Jabłka, banany, maliny, jagody, ananas, jeżyny, aronia, morele, arbuzy 
• Chude mleko, twaróg, jogurt, jaja
• Kisiel, galaretka 
• Oliwa, olej lniany, rzepakowy 
• Drób, chuda wołowina 
• Sandacz, dorsz, szczupak, sola 
• Pomidor, ogórek, marchew, dynia, batat, pietruszka, pasternak, bakłażan, cukinia, sałata, zielony groszek, cykoria 
• Kolendra, koper, tymianek, rozmaryn

Produkty niewskazane dla chorych na nieswoiste zapalenie jelit

• Wieprzowina, baranina, podroby 
• Smalec, boczek, konserwy mięsne, salami, pasztet, kiełbasy, surowe jaja 
• Ryby i mięso wędzone 
• Kapusta, brukselka, por, szczypior, rzodkiewka, kukurydza, soczewica, ciecierzyca, groch, fasola 
• Śliwki, czereśnie, wiśnie, figi 
• Orzechy, ziarna słonecznika, dyni, sezam, len, nasiona chia 
• Zupy i sosy gotowe w proszku
• Ciemne pieczywo 
• Miód, słodycze, słodkie napoje

Czy chorzy na nieswoiste zapalenie jelit mogą jeść owoce?

Wiele osób z nieswoistym zapaleniem jelit ogranicza w diecie owoce w obawie, że nasilą one przebieg choroby. Jednak nie powinno się z nich rezygnować, bo zawierają cenne polifenole. Substancje te regulują stężenie prozapalnych cytokin, przez co tłumią reakcje zapalne w jelitach. Wybieraj jabłka, zwłaszcza pieczone, ale też borówki, granaty i banany.

Przykładowe dania na diecie przy nieswoistym zapaleniu jelit

Sola na parze z marchewką i ziemniakami

Kwasy tłuszczowe w rybach i witaminy w warzywach zmniejszają ilość prozapalnych cytokin w surowicy krwi, przez co wyciszają objawy choroby.

Składniki 

• filet z soli, 150 g 
• marchew, 45 g
• 2 ziemniaki, 140 g 
• łyżka oliwy 
• łyżka soku z cytryny 
• po szczypcie soli i pieprzu ziołowego
• po łyżce natki i koperku 
• 3 łyżki suchej kaszy bulgur, 45 g

Przygotowanie

1. Rybę skrop sokiem z cytryny, oprósz przyprawami i odstaw na 30 minut. Marchew i ziemniaki obierz, pokrój w słupki, skrop oliwą i piecz pół godziny w 200 st. 
2. Rybę obsyp natką pietruszki i koperkiem, a następnie ugotuj na parze (nie dłużej niż 15 minut).  Rybę podawaj z upieczonymi warzywami i ugotowaną kaszą.

Makaron z białym serem i jogurtem naturalnym

Potrawy powinny być bogate w wapń, ponieważ w przebiegu NZJ jego wchłanianie jest utrudnione. Wapń znajdziesz w nabiale i orkiszu.

Składniki 

• makaron, np.  orkiszowy, 70 g
• chudy twaróg,100 g
• łyżeczka startego twardego sera typu parmezan
• brokuł, 100 g
• gruszka, 130 g 
• łyżka oliwy
• 2 łyżki soku z cytryny 
• łyżka jogurtu 
• szczypta gałki muszkatołowej
• listki bazylii (opcjonalnie)

Przygotowanie

1. Makaron ugotuj al dente. Gruszkę obierz, pokrój w kostkę i podduś (4-5 łyżki wody) z dodatkiem soku z cytryny i gałki muszkatołowej. Brokuł ugotuj i dodaj do makaronu. 
2. Makaron posyp pokruszonym białym serem, odrobiną parmezanu, polej sosem gruszkowym i jogurtem. Całość posyp listkami bazylii.

Papryka faszerowana wołowiną i kaszą jaglaną

Wołowina i kasza jaglana zawierają żelazo. W leczeniu NZJ pojawia się niedobór żelaza w wyniku upośledzonego wchłaniania w dwunastnicy oraz jego utraty z krwią. Żelazo bierze udział w transporcie tlenu i podnosi odporność organizmu.

Składniki 

• duża papryka, 140 g 
• szalotka, 20 g 
• 3 łyżki suchej kaszy jaglanej, 30 g 
• mielone chude mięso wołowe, 70 g 
• pomidor bez skóry, 100 g 
• 1/2 łyżeczki bazylii 
• łyżka natki pietruszki 
• po szczypcie słodkiej mielonej papryki, soli, pieprzu ziołowego
• łyżka oliwy

Przygotowanie

1. Kaszę jaglaną ugotuj w wodzie bez soli. Szalotkę i pomidor pokrój drobno. Mięso przełóż do miski, dodaj ugotowaną kaszę, szalotkę, pomidor i wymieszaj. 
2. Dopraw solą, papryką, pieprzem, bazylią, natką pietruszki, dodaj oliwę i wymieszaj. Zetnij wierzch papryki, wydrąż gniazdo nasienne, wypełnij paprykę farszem i przykryj ściętym kawałkiem. 
3. Zawiń paprykę w folię i piecz w piekarniku w 180 st. przez ok. 40 minut.

Zupa szpinakowa z jajkiem

Szpinak i jajka są źródłem kwasu foliowego, który bierze udział w syntezie kwasów nukleinowych i działa krwiotwórczo.

Składniki

• 1/2 opakowania szpinaku, 50 g 
• 1,5 szklanki bulionu warzywnego 
• 2 ziemniaki, 140 g 
• korzeń pietruszki, 50 g 
• łyżeczka oliwy 
• szczypta rozmarynu 
• liść laurowy
• ziarno ziela angielskiego 
• łyżka jogurtu, 20 g 
• po szczypcie gałki muszkatołowej i pieprzu ziołowego 
• jajo ugotowane na twardo

Przygotowanie

1. Bulion gotuj przez 20 min z liściem laurowym i zielem angielskim. Dodaj pokrojone ziemniaki, pietruszkę, szpinak i gotuj 20 min. 
2. Wyciągnij liść laurowy i ziele angielskie, zmiksuj zupę. Dodaj przyprawy, oliwę i jogurt.
3. Podawaj z ugotowanym jajkiem.