Jak działa koc termiczny i jak go używać? Sprawdź, dlaczego warto go mieć

Koc termiczny nazywany jest na co najmniej kilka różnych sposobów: koc termiczny, folia NRC, koc ratunkowy, folia termiczna, folia życia czy koc przeciwwstrząsowy. Wszystkie te określenia są poprawne i dotyczą tego samego przedmiotu – złoto-srebnej płachty foliowej o szerokim zastosowaniu nie tylko w przypadku ratowania życia i zdrowia i ekstremalnych sytuacjach. Do czego służy koc termiczny?

Czym jest koc termiczny?

Koc termiczny (folia NRC) to cienka płachta z polipropylenu, czyli metalizowanego tworzywa sztucznego o standardowych wymiarach 210x160 cm. Używana w ratownictwie, turystyce i wspinaczce w sytuacjach alarmowych, kiedy potrzebna jest poprawa komfortu cieplnego. Koc termiczny zabezpiecza przed przegrzaniem i wychłodzeniem organizmu.

Pomysł metalizowanej folii polipropylenowej pojawił się już w latach 60. XX wieku w National Research Center w USA na potrzeby... programu kosmicznego NASA. Od nazwy instytutu wzięła się współczesna nazwa koca – folia NRC. Pierwsze egzemplarze powstały w Centrum Lotów Kosmicznych Marshalla. 

Koc termiczny składa się z cienkiego arkusza tworzywa sztucznego (często folii PET) pokrytego metalicznym środkiem odbijającym, co czyni go metalizowanym politereftalanem etylenu (MPET), który ma zwykle złoty i srebrny kolor i odbija do 97% wypromieniowywanego ciepła. Dzięki temu – w zależności od strony – może odbijać lub absorbować ciepło chroniąc ciało przed przegrzaniem lub wychłodzeniem. 

Jak działa koc termiczny?

Człowiek traci ciepło poprzez emitowanie ciepła. Im cieplejszy jest organizm, tym więcej energii jest emitowane, co powoduje ochłodzenie ciała. Koc termiczny jest w ponad 80 procentach odblaskowy. Oznacza to, że ponad 80 procent energii cieplnej, która do niego dociera, jest odbijana z powrotem w kierunku źródła. Jeśli jesteś owinięty kocem termicznym, Twoje własne ciepło jest odbijane z powrotem w Twoją stronę, co zapobiega wychłodzeniu. 

Ludzie tracą ciepło również poprzez parowanie i konwekcję. Gdy pot lub inna ciecz na ciele wyparowuje w powietrze, zabiera ze sobą część ciepła z organizmu. Dlatego człowiek poci się aby się ochłodzić. Konwekcja, czyli ruch powietrza, może przyspieszyć parowanie, co znacznie szybciej schładza ciało. Jeśli turysta lub ofiara wypadku zmoknie w bardzo zimnym otoczeniu, parowanie może stać się poważnym problemem, powodując hipotermię, a nawet śmierć. Koc termiczny tworzy barierę między jego użytkownikiem a otaczającym go powietrzem, zapobiegając wydostawaniu się wilgoci i odprowadzaniu ciepła.

Odwrotnie ułożony koc termiczny równie skutecznie zapobiega przegrzaniu. Wtedy działa na takiej samej zasadzie, ale odwrotnie: wówczas nie będzie odbijać i zatrzymywać ciepła pochodzącego z ciała ofiary. Zamiast tego będzie odbijać od ciała promienie słoneczne czy ciepło, którego źródłem jest ogień, chroniąc je przed przegrzaniem.

Zastosowanie koca termicznego

Koc termiczny ma bardzo szerokie zastosowanie, choć głównie kojarzy nam się z akcjami ratunkowymi i wykorzystywaniem go do owijania poszkodowanych w wypadkach lokomocyjnych oraz górskich, a także osób ewakuowanych. Jest też szeroko stosowany w turystyce, przede wszystkim tej górskiej. Ze względu na szerokie zastosowanie warto go zabierać ze sobą na wszelkiego rodzaju wycieczki i biwaki, szczególnie że złożony zajmuje bardzo mało miejsca i bardzo niewiele waży. 

Koc termiczny w ratownictwie

To najczęstsze i najpopularniejsze zastosowanie koca ratunkowego. Najprościej rzecz ujmując, folię NRC można, a nawet trzeba zastosować w każdym przypadku, gdy narażony jest komfort termiczny osoby poszkodowanej. Dotyczy to m.in.:

• osób poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych
• osób, które zgubiły się w terenie górskim lub uległy na nim wypadkowi
• narażonych na silne działanie źródeł ciepła, np. osoby zbyt długo przebywające na słońcu lub wyniesione z pożaru
• poddanych długotrwałemu lub intensywnemu wychładzaniu poprzez długie przebywanie na świeżym powietrzu podczas ujemnych temperatur, osób, które zgubiły się podczas wyprawy i nie były ubrane adekwatnie do warunków, czy osób wyciągniętych z wody
• pacjentów doznających urazów lub znajdujących się w różnego rodzaju wstrząsach i stanach nagłych

Koc ratunkowy stosuje się także u osób w stanie wskazującym na spożycie alkoholu, a nawet potrzebującym wsparcia psychicznego itp.

Co ważne, koc termiczny ma jeszcze jedną bardzo ważną funkcję związaną z akcjami poszukiwawczymi. Ponieważ jest odblaskowy, ułatwia odnalezienie osoby zaginionej nawet w ciemności i trudnym terenie. 

Koc termiczny w turystyce

Folia NRC to obowiązkowy element wyposażenia każdego profesjonalnego wspinacza górskiego, ale też powinien być w plecaku każdego, nawet amatorskiego turysty niezależnie od tego, w jaki teren się udaje i o jakiej porze roku.

Koc termiczny przede wszystkim zapewnia komfort termiczny w każdych warunkach zabezpieczając nas przed skutkami nagłej zmiany pogody i zapobiegając wychłodzeniu lub przegrzaniu organizmu. W wysokich górach, gdzie temperatury są bardzo niskie, zabezpiecza wspinaczy przed utratą ciepła i często niezbędny do przeżycia nocy np. w obozie. 

Folia NRC będzie też pomocna na mniej ekstremalnych wyprawach. Przyda się, gdy zgubimy się i będziemy musieli spędzić noc na otwartym terenie. Możemy się nią owinąć sami, ale też ocieplić śpiwór. Możemy też wykorzystać ją do przygotowania schronienia, np. prowizorycznego namiotu. Będzie skuteczny też w gorące dni – ułożony na namiocie zapobiegnie jego przegrzaniu. Koc termiczny będzie też przydatny w trakcie deszczu – nie tylko zastąpi pelerynę przeciwdeszczową, ale też pomoże zachować komfort cieplny, gdy zmokniemy.  

Koc termiczny można wykorzystywać też bardzo nietypowo, np. do zbierania deszczówki, czy nawet budowy domowych pieców słonecznych.

Jak używać koca termicznego?

Podstawową wiedzą przy używaniu koca termicznego jest znajomość funkcji każdej ze stron – złotej i srebrnej. Która strona powinna przylegać do ciała w zależności od efektu, jaki chcemy uzyskać?

• Srebrna strona chroni przez wychłodzeniem. Zatem gdy poszkodowany wymaga ogrzania, srebrna strona koca termicznego powinna przylegać do jego ciała, zaś złota być skierowana na zewnątrz. 
• Złota strona chroni przed przegrzaniem. Wobec tego gdy poszkodowany wymaga schłodzenia, koc termiczny powinien być nałożony stroną srebrną na zewnątrz, złota zaś powinna otulać ciało. 

Używając koca termicznego zwróćmy uwagę, by był mocno owinięty wokół poszkodowanego. Jeżeli otulamy nim osobę, której grozi wychłodzenie z powodu zmoknięcia, należy najpierw ją rozebrać do naga, a następnie ciasno owinąć folią NRC. Ważne jest to, że nie chodzi jedynie o przykrycie ciała, ale owinięcie go dookoła, koniecznie izolując od podłoża. Dotyczy to szczególnie osób, którym grozi wychłodzenie organizmu i które chcemy ogrzać.

Używając koca termicznego należy się stosować do wszystkich ogólnych zasad udzielania pierwszej pomocy, aby niezdarnymi czy nieuprawnionymi ruchami nie narazić ofiary na jeszcze poważniejsze urazy.

Warto nadmienić, że koc termiczny jest jednorazowego użytku, zatem po zastosowaniu koniecznie należy go wyrzucić. Jego dalsze przechowywanie nie ma sensu gdyż przy kolejnym użyciu folia nie będzie już posiadać swoich właściwości, więc nie tylko nie pomoże poszkodowanemu, ale nawet może doprowadzić do jego śmierci. Koc termiczny należy przechowywać w sterylnych warunkach, natomiast po akcji ratowniczej mogą się na nim znajdować liczne zabrudzenia (krew i inne płyny ustrojowe, zanieczyszczona gleba itd.). Nie należy używać uszkodzonej folii – rozerwany, rozcięty czy rozciągnięty koc termiczny traci swoje właściwości. 

Gdzie kupić koc termiczny i ile kosztuje?

Koc termiczny jest bardzo przydatnym rekwizytem który warto mieć zawsze w swojej domowej apteczce. Jest bardzo łatwo dostępny – można go kupić w każdej aptece, sklepie medycznym, sklepie sportowym oraz w internecie. Jest też naprawdę tani – kosztuje ok. 10-20 zł. 

W sieci można znaleźć też wiele innych aukcji, gdzie taką folię NRC można kupić jeszcze taniej – nawet za 3-5 zł. Przestrzegamy jednak przed „skuszeniem się” na tak tanią ofertę. Zakupy róbmy tylko w wiarygodnych miejscach – najlepiej w stacjonarnych bądź internetowych aptekach czy sklepach ze sprzętem sportowym, aby mieć pewność, że dostaniemy pełnowartościowy produkt, który będzie oryginalną folią z polipropylenu, a nie tanim zamiennikiem z nieznanych materiałów bez właściwości termoizolacyjnych.