Czy wiesz, dlaczego na choince wieszamy bombki, anioły czy słodycze? Symbolika ozdób

Święta Bożego Narodzenia to wyjątkowy czas. Pełen wzruszeń, wspomnień i niezapomnianych chwil, których nieodłącznym elementem jest choinka. Odświętnie ubrana tworzy magiczną atmosferę.

Ozdoby choinkowe. Co symbolizuje choinka?

Choinka symbolizuje biblijne drzewo wiadomości dobra i zła, a także nieśmiertelność, zwycięstwo, odradzanie się. W chrześcijaństwie sama choinka jako żywe drzewko symbolizuje osobę Chrystusa jako źródło życia. 

Choinka zawitała do Polski w XIX w. Zastąpiła tzw. jodłkę czy podłaźnik – ścięty czubek jodły lub świerku zawieszany w wiejskich chatach u pułapu wierzchołkiem ku dołowi, przystrojony piernikami, jabłuszkami i wydmuszkami jaj.

Według tradycji choinka powinna stać w domu aż do święta Trzech Króli i przekazywać swą niezniszczalną życiodajną moc domownikom oraz inwentarzowi, gwarantując ciągłość wegetacji, płodność.

Ozdoby zawieszane na podłaźnikach, a potem także na pierwszych choinkach nie tylko miały funkcję dekoracyjną, ale także nadawano im znaczenie symboliczne. Dziś mało kto wie, że obok jabłek (symbolu zdrowia, siły, urody), orzechów (zapewniały, zdrowie, wytrwałość, mądrość, cierpliwość) do gałązek przywiązywano też czosnek, który miał chronić dom przed złymi duchami. W ubiegłym wieku bardzo popularne również były ozdoby robione z kolorowych opłatków. Wycinano z nich gwiazdki, rozety, krążki, itp.

Ozdoby choinkowe: anioły

Anioły opiekują się nami, czuwają od narodzin do śmierci, więc tych dobrych duchów nie może zabraknąć na choince. Od wieków mają zapewniać opiekę i spokój domownikom i chronić ich przez działaniem złych mocy. Niegdyś często robiono je ze słomy lub papieru i w ostatnich latach powraca moda na własnoręcznie robione ozdoby. 

Ozdoby choinkowe: bombki

Pierwsze bombki zostały wyprodukowane w 1840 r. w Niemczech. Szybko zaczęły zyskiwać na popularności i dziś wiodą prym wśród świątecznych ozdób. Być może niewiele z Was wie, ale one także mają znaczenie symboliczne. Okrągłe bombki są symbolem powtarzalności życia ludzkiego, odradzania się oraz ciągłości i nieskończoności Boga.

Ozdoby choinkowe: dzwoneczki

Dzwoneczki to jeden z najpopularniejszych motywów w ozdobach choinkowych. To dlatego, że oznaczają dobrą nowinę - zarówno tę o narodzeniu Chrystusa, jak i tę o pokonaniu zła przez jego narodzenie i zmartwychwstanie. Dzwoneczki na choince mają zapewniać rodzinie same dobre wiadomości w nowym roku. 

Ozdoby choinkowe: ptaki

Ptaki są symbolem boskiego pokoju, miłości, Ducha Świętego, a także oznaczają szczęście i radość. I to właśnie miało zapewniać domownikom wieszanie ozdób choinkowych w kształcie ptaków. Dawniej najczęściej przygotowywano je z papieru. 

Ozdoby choinkowe: gwiazdki

Przypominają o gwieździe betlejemskiej, która była znakiem narodzin Pańskich. W polskiej tradycji gwiazdy symbolizują światło Boże – migocące lampki Pana Boga, a także światło ludzkiego życia. Ponadto gwiazda na czubku choinki ma pomóc domownikom w bezpiecznych powrotach do domu. Bardzo ciekawie wyglądają gwiazdki zrobione na szydełku.

Szyszki, orzechy, żołędzie

Szyszki, orzechy włoskie i żołędzie to najprostsze ozdoby świątecznego drzewka. Oznaczają obfitość, płodność i urodzaj, a zawieszone na choince miały zapewnić rodzinie dobrobyt, zdrowie i siłę. Warto pomalować je srebrną lub złotą farbą, posypać brokatem, by stały się bardziej strojne i ładnie błyszczały w świetle choinkowych lampek.

Ozdoby choinkowe: słodkości

Cukierki, pierniczki, ciasteczka zawsze chętnie wieszano na choince. Oznaczają bowiem radość z narodzenia Chrystusa. Szczególnie ważne było wieszanie pierników, które miały zapewniać domownikom miłość, przychylność sił nadprzyrodzonych, a także długie i zdrowe życie. Z wieszania słodyczy na choince cieszą się zwłaszcza dzieci, które po kryjomu je podbierały. Repertuar słodkości można np. uzupełnić o kandyzowane owoce zawinięte w bibułkę.

Ozdoby choinkowe: jabłka

Mają szczególnie bogatą symbolikę. Po pierwsze oznaczają grzech pierworodny i przypominają, że Jezus Chrystus urodził się właśnie po to, by go z nas zmazać. Są również symbolem życia i zdrowia oraz miłości. Jabłka zawieszone na choince miały zapewnić urodę i zdrowie. W czasie świąt jabłkami zerwanymi z choinki chłopcy obdarowywali dziewczęta na znak, że mają wobec nich poważne zamiary. Jabłko występowało też w wielu wigilijnych wróżbach.

Ozdoby choinkowe: suszone owoce i przyprawy

Owoce i przyprawy są symbolem dostatku i urodzaju, ponieważ dawniej były cennym i luksusowym towarem, szczególnie te egzotyczne. W wierzeniach ludowych owoc jest rodzajem daru dla Pana Jezusa, by ten zapewnił zdrowie i urodzaj na cały rok. Ostatnio ozdoby z suszonych owoców stały się bardzo modne. Na choince można zawieszać całe pomarańcze, cytryny czy granaty (bardzo dobrze się suszą!) ale też plasterki. Warto do nich przykleić gwiazdki anyżu, a laski cynamonu przewiązać wstążką.

Ozdoby choinkowe: lampki

Światło na choince miało symbolizować przyjście na świat Chrystusa, który jest światłem dla pogan i grzeszników. Zapalano je, aby broniło dostępu do domu złym mocom, a także miało odwrócić złe uroki i nieżyczliwe spojrzenia ludzi. Początkowo do choinki przyczepiano na specjalnych klipsach prawdziwe świece, co nie było zbyt bezpiecznym rozwiązaniem. Choinka wtedy świeciła się bardzo rzadko (głównie podczas wieczerzy wigilijnej i w pierwsze dni Świąt Bożego Narodzenia) i tylko pod nadzorem domowników. Obecnie na choince zawieszamy wyłącznie elektryczne lampki lub na baterie. 

Ozdoby choinkowe: łańcuchy

Papierowe łańcuchy oznaczały biblijnego węża i spętanie grzechem pierworodnym. W wierzeniach ludowych łańcuch symbolizował jedność i spójność więzów rodzinnych i miał zapewnić zgodę. Wykonywano go sklejając papierowe kółeczka. Bardzo ważne było, aby łańcuch był na tyle długi, by mógł opleść całą choinkę. Nie można było wieszać więcej niż jednego łańcucha i nie mógł on być przerwany - to by oznaczało kłótnie i rozłam w rodzinie.