Często oblewają cię poty? Być może cierpisz na nadpotliwość (hiperhydrozę) – jak ją leczyć?

Chociaż hiperhydroza to problem głównie kosmetyczny, nie można go lekceważyć, bo może być sygnałem poważnych chorób. W razie długiego utrzymywania się nadpotliwości – zgłoś się do lekarza. Sprawdź najpierw, jak rozpoznać nadpotliwość, jakie badania wykonać i jak się ją leczy.

Objawy nadmiernej potliwości - opis przypadku hiperhydrozy

Czterdziestoośmioletnia pacjentka skarżyła się na nadmierne pocenie. Bywało tak obfite, że w krótkim czasie jej ubranie stawało się mokre i musiała się przebierać kilka razy dziennie. Objawy utrzymywały się od roku. Na skórze kobiety lekarz nie stwierdził zmian. Zlecił badania laboratoryjne, by wykluczyć m.in. zaburzenia endokrynologiczne. Skierował ją do kardiologa i endokrynologa, ale nie wykryto żadnych istotnych chorób. Rozpoznał zatem hiperhydrozę pierwotną.

Nadmierna potliwość (hiperhydroza) – przyczyny

W normalnych warunkach gruczoły potowe przez cały czas wydzielają niewielką ilość potu. Produkcja ta wzrasta pod wpływem wysokiej temperatury otoczenia, zwiększonej produkcji ciepła w organizmie, stresu oraz bodźców smakowych. Nadmierna, patologiczna produkcja potu nazywana jest hiperhydrozą.

Wyróżniamy dwa rodzaje hiperhydrozy:

• pierwotną, występującą bez uchwytnej przyczyny; uważa się, że powstaje na skutek czynników genetycznych, środowiskowych i emocjonalnych,
• wtórną, której przyczyną mogą być różne choroby i przyjmowane leki, a także stany fizjologiczne, jak ciąża czy menopauza. Przyczyną choroby może być np. nadczynność tarczycy lub guz nadnerczy.

Czym jest nadpotliwość wtórna?

Nadpotliwość wtórna towarzyszy niektórym chorobom, występuje na skutek stosowania leków. Jej przyczyny to:

• zaburzenia endokrynologiczne: nadczynność tarczycy, zaburzenia funkcji przysadki mózgowej, guz chromochłonny nadnerczy,
• choroby ogólne: cukrzyca, otyłość, zapalenie wsierdzia,
• choroby neurologiczne: choroba Parkinsona, udar mózgu, zespół uszno-skroniowy, nowotwory układu krwiotwórczego, na przykład chłoniak Hodgkina,
• leki: przeciwdepresyjne, neuroleptyki, przeciwcukrzycowe, tryptany (stosowane w migrenie), leki przeciwbólowe (np. NLPZ, opioidy), niektóre antybiotyki (np. cyprofloksacyna), leki przeciwwirusowe (acyklowir), leki przeciwwymiotne, a także przeciwgorączkowe,
• zespoły odstawienne (od alkoholu, leków uspokajających),
• ciąża,
• menopauza.

Jak rozpoznać nadpotliwość?

W przypadku nadmiernej potliwości najlepiej zgłosić się do dermatologa. W rozpoznaniu i diagnostyce hiperhydrozy istotne znaczenie ma dokładne zebranie wywiadu. Lekarz spróbuje ustalić czynniki, które mogą wywoływać nadmierne pocenie się: zapyta o narażenie na stres, współistniejące choroby i przyjmowane leki, zleci także dodatkowe badania i konsultacje, aby wykluczyć obecność niewykrytych dotąd chorób.

Ocena wydzielania potu polega na aplikacji w miejscach nadmiernej potliwości roztworu jodyny i skrobi, który pod wpływem potu zabarwia się na granatowo. Inne metody to: grawimetria, pomiar przewodnictwa skóry, dynamiczna sudometria, termoregulacyjny test pocenia.

Rozpoznanie hiperhydrozy pierwotnej lekarz postawi po wykluczeniu innych przyczyn choroby i spełnieniu czterech z kryteriów:

• lokalizacja obustronna i symetryczna,
• minimum jeden epizod nadpotliwości w tygodniu,
• negatywny wpływ pocenia na życie codzienne,
• początek przed 25. r.ż., dodatni wywiad rodzinny,
• brak nadmiernej potliwości we śnie.

Leczenie nadmiernej potliwości (hiperhydrozy)

W pierwszej kolejności lekarz zaleci ci preparaty miejscowe, które blokują ujścia gruczołów potowych. Tworzą one polimerowe czopy, które są usuwane ze złuszczającym się naskórkiem. Z tego względu powinny być aplikowane 1-3 razy w tygodniu. Niestety, dość często wywołują podrażnienia skóry. Jeśli leki miejscowe będą nieskuteczne, dermatolog przepisze preparaty doustne.

Te stosowane ogólnie to:

• glikopirolan,
• oksybutynina (stosowana także w nietrzymaniu moczu),
• propranolol – skuteczny szczególnie w hiperhydrozie na podłożu stresu.

W hiperhydrozie zlokalizowanej dobre efekty mogą przynieść:

• jonoforeza,
• laseroterapia,
• ultradźwięki.

Gdy organizm okaże się oporny na stosowane leczenie zachowawcze, lekarz może zdecydować o leczeniu zabiegowym: polega na przecięciu pnia współczulnego, czyli wiązki włókien nerwowych, i zwojów ciągnących się po obu stronach kręgosłupa oraz przewodzących impulsy autonomicznego układu nerwowego, zabieg wykonuje się endoskopowo i choć nie jest bardzo inwazyjny, zdarzają się po nim powikłania.

Powikłania po zabiegu na nadpotliwość

Do najczęstszych powikłań po zabiegu na nadpotliwość należą:

• odma opłucnowa,
• zespół Hornera,
• nadmierna potliwość lub suchość skóry,
• neuralgia współczulna.

Toksyna botulinowa – leczenie nadpotliwości botoksem

Botox zaleca się zwłaszcza w nadmiernej potliwości rąk i stóp, w postaci wstrzyknięć podskórnych. Toksyna botulinowa (głównie A) hamuje wydzielanie acetylocholiny, która pobudza gruczoły potowe. Dzięki zablokowaniu tego neuroprzekaźnika wydzielanie potu zastaje zmniejszone.

Niestety, przy okazji zablokowaniu ulega także przekaźnictwo acetylocholiny w połączeniach nerwów z mięśniami, co może spowodować upośledzenie wykonywania precyzyjnych ruchów rąk. Efekt terapeutyczny utrzymuje się przez 6-9 miesięcy.