W 2023 roku czekają nas podwyżki emerytur, rent i wynagrodzeń, wiele nowości w prawach pracowników, zmiany w przepisach o cmentarzach i pochówkach oraz w prawie budowlanym. Część tych przepisów już obowiązuje, inne zostaną wprowadzone w ciągu roku. Sprawdź, co się zmieni.
Nowy rok zawsze oznacza sporo nowości w prawie. Część z nich już obowiązuje, inne wejdą w życie w najbliższych miesiącach. Co nowego w kwestii emerytur, rent i wynagrodzeń, prawie pracy, przepisach o cmentarzach i pochówkach oraz w prawie budowlanym?
Waloryzacja świadczeń 2023. Co nowego w kwestii emerytur i rent?
Emerytury i renty podlegają waloryzacji corocznie od 1 marca. W związku z rekordową inflacją spodziewany wskaźnik waloryzacji świadczeń wyniesie aż 13-15 procent. W przypadku najniższych świadczeń waloryzacja będzie procentowo-kwotowa, a najniższa kwota podwyżki to 250 zł brutto. Najniższa emerytura i renta (dziś 1338,44 zł brutto) wzrośnie więc do 1588,44 zł brutto.
Pewna jest wypłata trzynastek dla wszystkich (z kwietniowym świadczeniem), rząd zapowiada też przyznanie czternastych emerytur w drugiej połowie roku.
Na wyższe emerytury mogą liczyć rolnicy. Minimalna emerytura rolnicza, po 25 latach opłacania składki, nie może być niższa niż 90 proc. kwoty liczonej w systemie ZUS. Od marca najniższe świadczenie z KRUS wyniesie 1430 zł brutto.
Zmiany w ustawie o cmentarzach i pochówkach 2023
Opracowywane od ponad półtora roku przepisy mają zastąpić przestarzałą ustawę o cmentarzach i chowaniu zmarłych z 1959 r. Po wejściu w życie powszechne staną się elektroniczne karty zgonu, które zastąpią te papierowe.
Utworzona zostanie centralna baza danych o cmentarzach i miejscach pochówku dostępna online. Znajdą się w niej mapy cmentarzy, informacje o lokalizacji grobów i osobach pochowanych, termin, do którego grób jest opłacony itd. Powstanie też instytucja koronera – wyspecjalizowanego lekarza do stwierdzania zgonu w sytuacjach nietypowych oraz regulacje dotyczące działalności zakładów pogrzebowych.
Nie znamy jeszcze daty wejścia w życie nowej ustawy – zakładana to 1 czerwca 2023 roku.
Przepisy dotyczące budowy domu jednorodzinnego - zmiany 2023
Od początku 2022 r. możliwa jest budowa domów do 70 m kw. bez pozwolenia i nadzoru kierownika budowy, jedynie na mocy zgłoszenia zamiaru budowy (wraz z projektem) do starostwa lub urzędu miasta na prawach powiatu.
W nowym roku (w I kwartale) kolejna nowelizacja prawa budowlanego ma rozszerzyć tę zasadę na budowę wszystkich domów jednorodzinnych, bez względu na ich metraż. Ograniczenie dotyczy ilości pięter – budynek nie może mieć więcej niż dwie kondygnacje.
Zmiany w prawie pracy 2023
Większość rozwiązań jest już przyjęta. Część z nich wejdzie w życie w styczniu, część w marcu tego roku. Minimalna pensja wzrośnie od stycznia o 480 zł (3490 zł), a od lipca – o kolejne 110 zł (3600 zł). Są to stawki brutto. Rosną też świadczenia oparte o wskaźnik minimalnej płacy, np. odprawy, dodatki za pracę w nocy.
Do kodeksu pracy trafiły zasady pracy zdalnej, m.in. kiedy pracodawca może oddelegować nas do niej, tzw. praca zdalna okazjonalna – w wymiarze 24 dni w roku – na wniosek pracownika. Firma nie może odmówić pracy zdalnej m.in. pracownikom niepełnosprawnym.
Pojawia się nowy urlop z powodu „siły wyższej”, np. wypadku. Przysługuje pracownikowi w wymiarze 2 dni lub 16 godz. w roku, nie wlicza się do urlopu wypoczynkowego i jest płatny 50 proc. pensji.
Pracodawca będzie miał obowiązek uzasadnienia wypowiedzenia umowy na czas określony, a umowy na okres próbny będzie można zawierać maksymalnie na sześć miesięcy.
