Dlaczego gorzej widzę? Sprawdź, co może oznaczać pogarszanie się wzroku i jak temu zaradzić

Martwimy się, kiedy pogarsza się nam wzrok. Gdy znajdziemy przyczynę, możemy temu zaradzić. 

Czy muszki, paprochy przed oczami są groźne?

To tzw. męty czy mroczki. Pojedyncze nie są zwykle powodem do niepokoju. Są objawem zmętnienia ciała szklistego, związanego ze starzeniem się organizmu. Jeśli jednak ich liczba jest większa, a dodatkowo towarzyszą im drobne błyski świetlne we wnętrzu oka, trzeba udać się do lekarza.

O wizycie u okulisty należy pomyśleć również wtedy, kiedy mroczki po mrugnięciu, bez poruszania gałki ocznej nie zmieniają położenia lub nie znikają – może to świadczyć o odwarstwieniu siatkówki. Konieczna jest szybka interwencja (operacja, zwykle laserowa), ponieważ nieleczone odwarstwienie grozi poważnym pogorszeniem, a nawet utratą wzroku.

O czym świadczy niewyraźne widzenie, jak przez brudną szybę?

Zdarza się tak najczęściej po 60. roku życia. Powoli świat traci swoje barwy, staje się zamglony. Tak objawia się zaćma. Stopniowo, bezboleśnie pogarsza się ostrość wzroku. Zmiana okularów na silniejsze nie pomaga. Mamy wrażenie, jakbyśmy patrzyli przez brudną szybę. Powodem jest zmętnienie soczewki, to naturalne zjawisko związane ze starzeniem się organizmu.

Leczenie polega na pozbyciu się zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej sztuczną. Wykorzystuje się m.in. ultradźwięki i lasery lub używa specjalnego płynu. Im wcześniej zostanie wykonany zabieg, tym lepiej, bo w miarę rozwoju zaćmy soczewka twardnieje i trudniej ją usunąć.

Czy popękane naczynka w oku mają wpływ na wzrok?

Zazwyczaj nie. Popękane naczynka w oku zwykle nie są powodem do niepokoju. Tak jak siniaki na ciele, zazwyczaj nie powodują problemów i ustępują samoistnie. Pęknięte naczynko w oku zwykle wchłania się od 10 do 14 dni. Warto jednak wiedzieć, że wzmożone pękanie naczynek może być spowodowane ich kruchością, a wtedy pomoże łykanie witaminy C i preparatów z rutyną.

Pękające naczynka niekiedy oznaczają problemy z ciśnieniem – warto je kontrolować. Dobrze by było też zbadać poziom cukru, ponieważ cukrzyca powoduje kruchość naczynek i ich nadmierne pękanie. Trzeba pamiętać, że źle leczona, niekontrolowana cukrzyca może prowadzić do retinopatii cukrzycowej i znacznego pogorszenia wzroku.

Dlaczego zimą mam kłopoty z widzeniem po zmierzchu?

W okresie jesienno-zimowym często pojawia się zjawisko nazywane krótkowzrocznością zmierzchową, które sprawia, że po zmroku widzimy nieco gorzej. Dzieje się tak dlatego, że przy gorszym oświetleniu źrenica oka rozszerza się, aby zwiększyć dostęp światła. W konsekwencji obraz powstający na siatkówce jest mniej wyraźny.

Efekt nasila się u osób cierpiących na krótkowzroczność. W takim wypadku czasem po zmroku trzeba nosić drugą parę okularów o nieco większej mocy. Odpowiednie szkła pomogą lepiej widzieć po zmroku. Dobierze je okulista lub optometrysta po badaniu wzroku.

Czy każda osoba po 40. roku życia zaczyna gorzej widzieć?

Tak. To naturalne zjawisko. Dotyczy każdego – zarówno osób, które mają wady wzroku (krótko- i dalekowzroczność), jak i bez nich. Z wiekiem soczewka oka stopniowo traci elastyczność, dzięki której może przyjmować różne kształty (płaski, wypukły). Mięśnie z nią współpracujące stają się słabsze. Pogarsza się zdolność przystosowania się oka do wyraźnego widzenia na różne odległości. Dlatego mamy kłopoty z wyraźnym widzeniem tego, co blisko oczu.

Problem rozwiążą okulary lub progresywne soczewki kontaktowe. Powinny być dopasowane do potrzeb. Do wyboru są okulary z soczewkami: jednoogniskowymi do czytania, tzw. biurowymi, które zapewnią nam dobre widzenie na odległości bliskie lub pośrednie, progresywnymi – widzimy w nich wyraźnie na każdą odległość, dwuogniskowymi bifokalnymi – dają możliwość wyraźnego widzenia tego, co blisko i daleko, górna część soczewki jest przeznaczona do patrzenia w dal, a dolna – do bliży.

Słabiej widzę, a gdy mrugnę, wzrok się poprawia. O czym to świadczy?

Zdarza się, że mamy tak zmęczone oczy, że obraz się rozmywa. Wszystko wraca do normy, gdy mrugamy. To jeden z objawów suchości oka spowodowanych zablokowaniem gruczołów Meiboma (tarczkowych). Pojawia się też uczucie suchości, podrażnienia oka, pieczenie, nadmierne łzawienie, chwilowe rozmycie obrazu ustępujące po mrugnięciu. Aby stwierdzić, czy gruczoły pracują prawidłowo, należy m.in. zmierzyć grubość warstwy tłuszczowej filmu łzowego, zrobić test stabilności łez.

Leczenie zespołu suchego oka (ZSO) spowodowanego nieprawidłową pracą gruczołów Meiboma polega na stosowaniu tzw. sztucznych łez zawierających składnik tłuszczowy. Skuteczne jest pobudzanie nerwu przywspółczulnego światłem podczerwonym (zabieg E-eye, ok. 250 zł za jedno oko).

Badania profilaktyczne wzroku. Jakie wykonać?

Badania profilaktyczne wzroku powinnaś robić co najmniej raz w roku. Jakie badania są szczególnie ważne?

• Badanie ostrości wzroku do dali i do bliży pozwala ocenić jakość widzenia, zdiagnozować wady wzroku.
• Badanie w lampie szczelinowej daje możliwość obejrzenia całego oka. Najpierw jego przedniego odcinka – od rogówki do soczewki. Po podaniu kropli rozszerzających źrenicę można ocenić stan soczewki, np. zobaczyć zmiany charakterystyczne dla zaćmy, a przy użyciu specjalnej soczewki – zbadać dno oka i zdiagnozować np. uszkodzenia siatkówki czy dostrzec zmiany na tarczy nerwu wzrokowego wskazujące na jaskrę.
• Pomiar ciśnienia w oku (tonometria) pozwala sprawdzić, jakie warunki panują wewnątrz gałki ocznej, decydujące o jej napięciu. Wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe może być sygnałem rozwijającej się jaskry.

Proste ćwiczenia na poprawę wzroku

1. Palming. Przysuń się do stołu lub biurka, oprzyj na blacie łokcie. Nie pochylaj głowy do przodu. Zakryj oczy dłońmi. Przywołaj miłe wydarzenie – spacer po lesie lub łące, coś, co sprawiło ci przyjemność. Wytrzymaj 30 sekund.
2. Nieskończoność. Zamknij oczy i wyobraź sobie przewróconą ósemkę. Teraz wódź wzrokiem po jej obwodzie. Ćwiczenie rozpocznij od lewej dolnej części brzuszka i prowadź wzrok do skrzyżowania linii, kierując go następnie ku górnej części prawego brzuszka.

Skuteczna dieta dobra dla oczu

Luteina i zeaksantyna to antyrodniki, które chronią oczy przed szkodliwym działaniem wolnych rodników oraz niszczącymi siatkówkę skutkami promieniowania UV. Najwięcej zawierają ich zielone liściaste warzywa oraz o żółtej i pomarańczowej barwie – jarmuż i szpinak to najlepsze źródła luteiny, kukurydza – zeaksantyny.

Cenne dla oczu antyoksydanty to także witamina C i beta-karoten. Znajdują się m.in. w owocach jagodowych, takich jak borówki, czarne jagody, porzeczki oraz w warzywach: papryce, pomidorach, marchwi, dyni i innych.

Konsultacja merytoryczna: dr Mariusz Rowiński, okulista, specjalista chorób oczu CMO Laser w Warszawie