Czy Twój stolec jest mazisty lub ma dziwny kolor? O swoich wypróżnieniach zazwyczaj myślimy tylko wtedy, gdy coś jest nie tak. Dopiero gdy czujemy się już bardzo źle lub zmagamy się z takimi objawami jak biegunka, decydujemy się na rozmowę z lekarzem. Tymczasem nawet jeśli wydaje się to nieco dziwne, czasem nie zaszkodzi zwrócić uwagę na to, co dokładnie dzieje się podczas wypróżnienia i jak wygląda jego rezultat. Może to wiele powiedzieć o tym, czy organizm ma się dobrze, czy też walczy np. z infekcją. Przedstawiamy zwięzły opis różnych kolorów i konsystencji stolców, aby z łatwością dowiedzieć się, co dzieje się w naszym żołądku i jelitach.
Kolor stolca: co oznacza?
Kał może mieć różne kolory, które mogą świadczyć zarówno o infekcji lub chorobie układu pokarmowego, trzustki, wątroby czy woreczka żółciowego, jak i o nieodpowiedniej diecie. Często też konkretny kolor stolca towarzyszy przyjmowaniu niektórych leków.
Stolec jest brązowy
Jeśli Twój stolec jest jasno- lub ciemnobrązowy, nie martw się. Jest to normalne, a Twój układ pokarmowy działa prawidłowo.
Stolec jest czarny
Jeśli masz czarne stolce, zawsze dobrze jest zasięgnąć opinii lekarza. Jeśli przyjmujesz suplement diety zawierający dużo żelaza, to prawdopodobnie on jest przyczyną ciemnego koloru stolca. Jednak w innych okolicznościach czarne stolce mogą również wskazywać na krwawienie wewnętrzne. Tylko lekarz może to zdiagnozować. Mała wskazówka, która pomoże Ci rozróżnić te dwie przyczyny: Jeśli za przebarwienie stolca odpowiada preparat zawierający żelazo, zapach nie ulega zmianie.
Czarny stolec może też wynikać ze spożycia niektórych produktów, np. jagód, wiśni lub buraków. Wtedy kolor wraca do normy po kilku dniach. W rzadkich przypadkach czarny stolec świadczy o chorobie zapalnej jelit lub nowotworze jelita.
Stolec jest czerwony
Najczęściej przyczyną czerwonego stolca jest wypijanie dużej ilości soku pomidorowego lub suplementacja potasu. Czerwonawe zabarwienie może również wystąpić, gdy kał jest zmieszany z krwią. Nie zawsze świadczy to o poważnej chorobie, ale nie należy tego lekceważyć. Najczęściej wskazuje na hemoroidy albo pęknięcia w odbytnicy. W niektórych przypadkach krew zauważalna w stolcu może być również oznaką raka lub zawału jelita. Najlepiej jest poprosić lekarza o wykonanie badania kału. Wtedy będziesz wiedział na pewno.
Stolec jest zielony
Po pierwsze, zielona żywność, taka jak fasola, brokuł, kapusta czy szpinak, może być odpowiedzialna za zielonkawy kolor stolca. Jeżeli taka jest przyczyna zielonego stolca, nie towarzyszą temu żadne inne objawy, a kolor wraca do normalnego po kilku dniach. Czasem jednak zielony stolec może oznaczać infekcję. Jeśli zielone stolce występują w połączeniu z biegunką, bólem brzucha, nudnościami, wymiotami i wysoką gorączką, przyczyną może być zatrucie pokarmowe lub zakażenie salmonellą. Oprócz tego taki kolor może świadczyć o zakażeniach pasożytniczych, alergiach pokarmowych, celiakii, zespole jelita drażliwego lub chorobie Leśniowskiego-Crohna.
Stolce są żółte
Żółtawe stolce o nieprzyjemnym zapachu mogą być oznaką, że zjadłeś dużo tłuszczu, który nie został prawidłowo strawiony przez jelita. Odpowiedzialne za to mogą być również choroby wątroby, trzustki i pęcherzyka żółciowego. Żółty stolec może oznaczać też mukowiscydozę lub nieprawidłową pracę jelit. W takim wypadku obok nieprawidłowego koloru kału występują również bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunki, brak łaknienia, osłabienie lub podwyższona temperatura. Ale spokojnie: w większości przypadków żółte stolce są nieszkodliwe.
Stolec jest biały
W większości przypadków biały stolec świadczy o nadmiernym spożywaniu ryżu i ziemniaków. Ponadto stolec może stać się biały, jeśli przyjmujesz niektóre leki – np. wapń lub leki na biegunkę. Ale stolec może być również szarobiały lub biały, jeśli masz niedobór żółci. Jeśli staje się on coraz jaśniejszy, jest to oznaką całkowitego niedoboru żółci, która nie dociera do jelita. W każdym przypadku należy porozmawiać z lekarzem. Przy pomocy próbki stolca może on ustalić przyczynę jego zmienionego koloru.
Konsystencja stolca: co można na jej podstawie stwierdzić?
Nie tylko kolor stolca może być wskaźnikiem zdrowia. Ważną rolę odgrywa również konsystencja. Jaka jest prawidłowa, a jaka powinna zaniepokoić?
Konsystencja miękka i gładka o wydłużonym kształcie
Tak właśnie powinien wyglądać normalny stolec na co dzień. Nic wtedy nie wskazuje na to, że organizm walczy z chorobą lub że zjadłaś coś, co nie jest dla Ciebie dobre.
Konsystencja miękka i gładka o wydłużonym, wąskim kształcie
Taki stolec bardzo przypomina ten prawidłowy. Ale jest różnica, którą łatwo zaważyć. Jeżeli stolec ma bardzo wąską średnicę przypominającą ołówek, nie jest to dobry znak. Może wynikać ze zwężenia odbytnicy przez nowotwór. Rzadziej świadczy o zmianach zapalnych, bliznowatych w okolicy odbytu. W takim przypadku koniecznie zgłoś się do lekarza.
Konsystencja jest twarda i grudkowata
Jednym z powodów, dla których stolec jest twardszy niż zwykle, może być zbyt mała ilość wypitego płynu. Brak błonnika również wpływa na trawienie. Nasza rada: Pij więcej wody i jedz owoce i warzywa, aby przywrócić prawidłowe trawienie i ułatwić jelitom pracę. Czasem grudkowata konsystencja świadczy o bakteryjnym zapaleniu jelit, zaparciach lub towarzyszy przyjmowaniu antybiotyków.
Konsystencja jest miękka, grudkowata i gładka
Jeśli chodzisz do toalety kilka razy dziennie, prawdopodobnie kilka razy oddajesz niewielkie ilości stolca. W tym przypadku małe kawałki, które są miękkie i mają gładką powierzchnię, są całkowicie normalne. Jeśli jednak grudki są bardzo rzadkie, świadczy to o biegunce.
Konsystencja miękka, o wydłużonym kształcie i nierównej powierzchni
W tym przypadku również nie trzeba się od razu martwić. Po prostu staraj się pić trochę więcej i jeść więcej błonnika. Wtedy Twój stolec wkrótce będzie wyglądał tak, jak powinien.
Konsystencja jest miękka, powierzchnia jest popękana
W tym przypadku także nie ma powodów do obaw. Jeśli Twój stolec jest miękki, wygląda jak mała kiełbasa i ma tylko kilka pęknięć na powierzchni, prawdopodobnie po prostu za mało wypiłaś. Ponadto nie zaszkodzi dodać trochę więcej błonnika do swojej diety w przyszłości.
Konsystencja jest miękka, grudkowata z postrzępionymi brzegami
Taka forma stolca jest wstępem do biegunki. Nie jest to jednak regułą. Możesz spróbować ułatwić organizmowi trawienie, stosując dietę bogatą w błonnik. Możliwe, że konsystencja stolca poprawi się po kilku dniach. Jeśli nie, to prawdopodobnie jest to spowodowane infekcją. Jeśli towarzyszą temu inne symptomy, takie jak ból brzucha, nudności, wymioty i gorączka, zgłoś się do lekarza.
Konsystencja jest miękka i kleista
Bądź uważna. Lepkie stolce są zazwyczaj oznaką zbyt dużej ilości tłuszczu. Jeśli nie jest on prawidłowo trawiony, pozostałości tłuszczu opuszczają organizm podczas wypróżnienia. Nie jest to jednak normalne. Jeśli trawienie jest w ten sposób zaburzone, może za tym stać stan zapalny trzustki lub wątroby. Ale nietolerancja glutenu lub kamienie żółciowe mogą być również przyczyną lepkich i miękkich stolców. Miękki i kleisty stolec często jest dodatkowo żółtego koloru. W takim przypadku najlepiej zgłosić się do lekarza, który prawidłowo ustali przyczynę zaburzeń.
Wodnista konsystencja stolca
Jeśli Twój stolec jest całkowicie płynny, masz biegunkę. Świadczy to o zatruciu pokarmowym. Twoje ciało walczy z infekcją, wirusem. Z powodu biegunki szybciej uwalniane są substancje, które mogą zaszkodzić organizmowi. Ważne: Przy uporczywej biegunce organizm traci dużo płynów. Pamiętaj więc o regularnym piciu wody lub herbaty. Jeśli biegunka się przedłuża i trwa ponad 5 dni, koniecznie zgłoś się do lekarza.
Problemy z jelitami: Do jakiego lekarza należy się zgłosić?
Jeśli masz problemy z żołądkiem lub jelitami, zawsze warto najpierw skontaktować się z lekarzem ogólnym lub rodzinnym. Często sam jest w stanie stwierdzić przyczynę nieprawidłowego stolca. Może on również zlecić badanie próbki kału w laboratorium.
W razie potrzeby lekarz rodzinny skieruje Cię do gastroenterologa, który zajmuje się szczególnie tą dziedziną medycyny wewnętrznej, która ma związek z przewodem pokarmowym, jelitami, żołądkiem, wątrobą, pęcherzykiem żółciowym i trzustką.
Hamowanie wypróżnień? To nigdy nie jest dobry pomysł!
Hamowanie naturalnej potrzeby organizmu, jaką jest wypróżnienie, może mieć nieprzyjemne konsekwencje. Może to prowadzić do wzdęć, zaparć, a nawet czasami silnego bólu. Częste hamowanie wypróżnień może wywołać choroby układu pokarmowego, a w późniejszym wieku – nietrzymanie kału. Im dłużej będziesz tłumić wypróżnienia, tym gorszy będzie dyskomfort. Nie należy więc ignorować ani zaprzeczać potrzebom swojego organizmu.
Czy wypróżnianie się kilka razy dziennie jest normalne?
Nie ma żadnych zasad w tym zakresie. Jeśli musisz chodzić do toalety kilka razy dziennie, ale twój stolec wygląda zupełnie normalnie, to znaczy, że masz dobrze funkcjonujący układ trawienny. Ale nawet jeśli wypróżniasz się tylko raz dziennie z dużym stolcem, jest to oznaka, że Twój organizm radzi sobie dobrze. Wszystko jest w normie, jeśli wypróżniasz się od trzech razy dziennie do trzech razy w tygodniu. Jeśli wypróżniasz się rzadziej ni raz na trzy dni, prawdopodobnie cierpisz na zaparcia.
