Co zrobić z pomidorów? Najlepsze pomysły na pikle, sos do pizzy, domowy ajwar, chutney, ketchup

Pomidory są nie tylko smaczne, ale i zdrowe. A przetwory z nich zrobione są jeszcze zdrowsze niż te zerwane prosto z krzaczka. Możliwości jest naprawdę dużo.

Dlaczego przetwory z pomidorów są tak zdrowe?

Pomidory swoją czerwień zawdzięczają likopenowi, który jest bardzo istotnym przeciwutleniaczem. Chroni nas przed chorobami nowotworowymi, hamuje rozwój wolnych rodników oraz opóźnia proces starzenia się skóry.

Choć świeże warzywa są najzdrowsze, to jednak w przypadku pomidorów sprawa ma się inaczej. Jeszcze lepsze są przetwory z  tych warzyw, bo wtedy zwiększa się ilość zawartego w nich likopenu. Ten silny przeciwutleniacz nigdzie nie występuje w takich ilościach jak w przetworzonych pomidorach. A to właśnie likopen zmniejsza ryzyko wystąpienia miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca oraz chroni nas przed nowotworami.

W pomidorowych przetworach znajdziemy jeszcze więcej likopenu niż w surowych warzywach. Pomidory są ponadto dobrym źródłem błonnika, potasu i żelaza. Lepiej przygotować przetwory z własnych zbiorów i cieszyć się nimi zimą, niż kupować importowane odmiany. Są one zwykle nie dość dojrzałe, przez co np. pomidory zawierają dużo tomatyny – szkodliwego składnika, którego nadmiar rozstraja żołądek. Przetwarzanie pomidorów posezonowych (np. zielonych lub nie do końca dojrzałych) pomaga pozbyć się z nich tej szkodliwej substancji.

Jakie odmiany pomidorów wybrać?

• Krakus – Pomidory z tej odmiany charakteryzują się dużymi, mięsistymi owocami. Są idealne np. do sałatek w zalewie.
• Jawor – Dojrzałe pomidory z odmiany Jawor są odporne na pękanie i świetnie sprawdzą się we wszelkiej maści przetworach.
• Olbrzym – Ze względu na duże, mięsiste owoce ta odmiana pomidorów malinowych nada się do marynat i przecierów.
• Pomidory śliwkowe – Różnokolorowe pomidory nadają się do marynowania w całości. Mają podłużny kształt i są lekko korzenne w smaku.
• Talon – Odmiana idealna do przetworów. Owoce są bardzo aromatyczne, najlepiej smakują w postaci przecierów i soków.
• Rumba ożarowska – Pomidory uprawiane głównie pod przetwory. Zawierają najwięcej witaminy C spośród wszystkich odmian.
• Pomidory czekoladowe kumato – Mają ciemniejsze i słodsze owoce niż inne odmiany. Są bogate w zdrowe antocyjany przyswajalne nawet po obróbce.
• Bawole serce – Charakterystyczne duże i pręgowane owoce tej odmiany polecane są szczególnie do sosów i przecierów.

Pomidorowe pikle

Składniki

• 250 g pomidorków koktajlowych 
• 1/2 szklanki octu 
• 2 łyżki cukru 
• gorczyca
• 2 łyżki soli

Przygotowanie

1. Umyte pomidorki ponakłuwać igłą i zasypać solą. Odstawić na noc do lodówki. Po tym czasie opłukać je i włożyć do słoików. Wrzucić po kilka ziaren gorczycy.
2. W 1 l wody rozpuścić cukier. Wlać ocet i zagotować. Zalać pomidory i zakręcić słoiki.

Marynowane zielone pomidory

Składniki

• 2 kg zielonych pomidorów
• 1 cebula
• 6 łyżek soli
• 1 szklanka oleju
• gorczyca
• pieprz w ziarnach
• 1 łyżka cukru
• 1 szklanka octu

Przygotowanie

1. Warzywa umyć i pokroić w plastry. Zasypać je 3 łyżkami soli i odstawić na 2 godz. Odcedzić i przelać gorącą wodą. Umieścić w słoikach.
2. Wrzucić ziarna pieprzu i gorczycę.
3. Z pozostałych składników ugotować zalewę. Gorącą zalać słoiki i zakręcić.

Pomidorowy ajwar

Składniki

• 1 papryczka chili 
• sól 
• 500 g pomidorów
• 2 listki bazylii
• 2 ząbki czosnku

Przygotowanie

1. Pomidory sparzyć. Warzywa obrać i posiekać, a czosnek zmiażdżyć. Całość gotować 5 min, a następnie zmiksować blenderem na gładką masę.
2. Doprawić, wrzucić bazylię i przełożyć do słoików. Pasteryzować przez 20-30 min. Przechowywać w lodówce.

Sos pomidorowy do pizzy z bazylią

Składniki

• 1 kg pomidorów
• 1 pęczek bazylii
• 3 łyżki oliwy
• 2 łyżki octu jabłkowego 
• 1 łyżka cukru trzcinowego 
• 2 ząbki czosnku 
• sól 
• pieprz

Przygotowanie

1. Pomidory sparzyć i obrać ze skóry. Bazylię posiekać, a czosnek obrać. Pomidory zmiksować z czosnkiem, wrzucić bazylię oraz resztę składników.
2. Przełożyć do słoików i pasteryzować przez 20-30 min.

Domowy ketchup

Składniki

• 3 kg pomidorów 
• 3 łyżki miodu lub cukru 
• 1/2 szklanki octu jabłkowego 
• 2 ząbki czosnku 
• sól 
• pieprz

Przygotowanie

1. Pomidory pokroić w kawałki i gotować w rondlu dopóki się nie rozpadną. Przetrzeć przez sito. Dołożyć przeciśnięty przez praskę czosnek i pozostałe składniki.
2. Gotować, aż cały płyn odparuje. Przełożyć do słoików i zapasteryzować.

Pikantny chutney z zielonych pomidorów

Składniki

• 150 ml białego octu winnego 
• 4 papryczki zielonego chili 
• 2 cebule 
• 1 kg zielonych pomidorów 
• 70 g cukru
• 1 gałązka rozmarynu
• pieprz
• sól
• olej

Przygotowanie

1. Cebule posiekać i podsmażyć na oleju. Dołożyć pokrojone pomidory, chili i rozmaryn. Dusić 20 min.
2. Dodać resztę składników i gotować do odparowania. Przełożyć do słoików i zapasteryzować.

Suszone pomidory

Do ich przygotowania najlepiej wybrać odmiany podłużne. Dzięki obróbce termicznej zawarty w pomidorach pożyteczny likopen staje się lepiej przyswajalny. Z kolei przechowywanie pomidorów w oleju sprawia, że łatwiej wchłaniają się witaminy A, D, E i K.

Składniki

• 5 kg podłużnych, dojrzałych pomidorów
• olej lub oliwa
• kilka gałązek rozmarynu 
• kilka ząbków czosnku 
• ziarna kolorowego pieprzu l sól

Przygotowanie

1. Pomidory umyć i przekroić na połówki. Ułożyć na sicie piekarnika lub w suszarce. Doprawić solą. W piekarniku pomidory suszyć przez 3-5 godz. w temp. 90-100°C z termoobiegiem, a w suszarce przez całą noc. Pomidory układać z pozostałymi składnikami w słoikach i zalać olejem.
2. Pomidory możemy suszyć w piekarniku, a w upalne dni na słońcu, dzięki czemu pozostaną bardziej aromatyczne. Prawidłowe suszenie pozwala zrezygnować z konserwantów i chemicznych dodatków.
3. Dobrą metodą na szybkie i efektywne wysuszenie większych ilości warzyw jest zrobienie tego w suszarce do grzybów. Plastry układamy na tackach i włączamy maszynę. Najlepiej ustawić ją w kuchni na noc, aby za dnia nam nie przeszkadzała.