Halluksy – domowe sposoby na złagodzenie bólu. Ulgę przyniosą masaż, prosta gimnastyka, maść własnej roboty

Na początku halluksy, czyli tzw. paluchy koślawe, tylko nieestetycznie wyglądają. Przeszkadza to latem, kiedy nosimy odkryte buty. Z czasem jednak wykrzywiający się paluch zaczyna też boleć, i to bardzo dotkliwie. Po jego zewnętrznej stronie tworzy się guz, a wokół niego stan zapalny. Skąd biorą się halluksy i co pomoże złagodzić ból?

Halluksy – co zwiększa ryzyko choroby?

Jest wiele czynników zwiększających ryzyko choroby:

• genetyczna skłonność do deformacji przedstopia
• nadwaga
• siedzący tryb życia
• kontuzje i nieprawidłowości w budowie stóp (niemal 100 proc. halluksów towarzyszy płaskostopie, co przyczynia się do odczuwania bólu)

Kiedy i gdzie halluksy zaczynają boleć  

Ból pojawia się najpierw w okolicy palucha, potem obejmuje także inne stawy. W końcu boli cała stopa. Ból może być dokuczliwy –  zwłaszcza nocą i po całym dniu chodzenia na wysokich obcasach czy w butach z wąskimi noskami. Dlatego większość zabiegów przeciwbólowych najlepiej przeprowadzać wieczorem, tuż przed snem.

Gdy bolą nas stopy, stawiamy je tak, aby zmniejszyć dolegliwość, a stąd już prosta droga do nieprawidłowości w funkcjonowaniu wyżej położonych stawów, kolan, bioder czy w końcu kręgosłupa.

Leczenie halluksów polega m.in. na wykonywaniu zaleconych przez ortopedę ćwiczeń, odpowiednim doborze obuwia i noszeniu wkładek (najlepiej zrobionych specjalnie dla nas – na miarę, zapytaj lekarza).

Co pomaga na ból halluksów?

• Rób masaż olejkiem lawendowym. Przygotuj 1/2 szklanki oliwy z oliwek i dodaj kilka suszonych kwiatów lawendy lub 3 krople olejku lawendowego. Jeśli dodałaś kwiaty, podgrzej całość i przelej przez sito do szklanej buteleczki. 2 razy dziennie (rano i wieczorem) wcieraj olejek w halluksy okrężnymi ruchami przez 3–4 minuty. Na koniec wymasuj całe stopy.
• Mocz stopy w naparze z ruty. Łyżkę ziela ruty zwyczajnej zalej szklanką wrzątku. Parz pod przykryciem 20 minut. Następnie przestudzony napar przecedź do miski z wodą i mocz w niej stopy ok. 20 minut. Kąpiel możesz robić co wieczór.
• Masuj stopy piłeczką. Możesz użyć piłeczki tenisowej lub kauczukowej (np. do zabawy dla psów). Połóż ją pod stopę i przesuwaj na całej długości – od palców do pięty, chwilami lekko naciskając. Masaż powinien trwać 5-10 minut. Możesz wykonać go podczas oglądania telewizji zamiennie z masażem olejkiem lawendowym.
• Na noc nałóż pastę z jodyny i aspiryny. Rozkrusz 4 tabletki aspiryny (np. w moździerzu) i rozpuść je w 10 ml jodyny. Powstałą pastą posmaruj halluksy i delikatnie owiń stopę bandażem. Rano zdejmij bandaż, ewentualnie opłucz stopy pod wodą.
• Codziennie gimnastykuj stopy. Najlepiej kilka razy dziennie po 15 minut. Wzmocnią i rozciągną mięśnie oraz więzadła, co także przyniesie ulgę w bólu. Wystarczą proste ćwiczenia, np. wspinanie się na palce, podnoszenie różnych przedmiotów (np. ołówka, chusteczki) palcami stóp, chodzenie na piętach i zewnętrznych krawędziach stóp, rwanie palcami na kawałki papierowego ręcznika.

Akcesoria rehabilitacyjne stosowane przy koślawych paluchach

• Do butów noś wkładki z pelotą. Mają one poduszkę w kształcie kropli umieszczoną pod śródstopiem (ok. od 25 zł za parę wkładek). Zapewniają odpowiednie rozłożenie obciążenia w przedniej części stop, co hamuje powiększanie się halluksa i łagodzi ból. Wkładki z pelotą włóż zarówno do butów, jak do domowego obuwia, najlepiej z piętą, żeby wkładka się nie przesuwała.
• Na co dzień używaj separatora lub klina. Może być żelowy lub silikonowy (od ok. 5 zł). Wsuwany między palce zapobiega ich zachodzeniu na siebie, a tym samym redukuje tarcie i ból. Uwaga, przed założeniem separatora zalecane jest posypanie stopy talkiem lub pudrem dla niemowląt, aby zapobiec odparzeniom.
• Stosuj aparat lub szynę korekcyjną. Najpopularniejsze aparaty to Marciny (od ok. 25 zł). Są w różnych wersjach – do noszenia na dzień, na noc lub podczas wypoczynku, aktywności czy przez całą dobę. Aparat stosuj według dołączonej instrukcji. Noś go codziennie, poprawę poczujesz po kilku miesiącach.
• Gdy musisz więcej chodzić, załóż elastyczną opaskę. Może zawierać żelową osłonkę na halluksa (ok. 15 zł). Ale jej główne zadanie to chronienie stawu przed ocieraniem, amortyzowanie bocznych uderzeń, izolowanie przed mikrourazami podczas chodzenia.

Halluksy – 4 ćwiczenia,  które zmniejszają  ból 

Gimnastykowanie stóp rozciągnie ich mięśnie i złagodzi dolegliwości ze strony tzw. koślawego palucha.

Znajdź na ćwiczenia kilkanaście minut dziennie, np. wieczorem, gdy odpoczywasz po całym dniu. Staraj się też trochę pochodzić po domu na boso. Poza tym noś wygodne buty na płaskim obcasie, nie za wąskie, by palce nie były do siebie dociśnięte, ale dopasowane, by stopa w bucie się nie przesuwała.

Paluch mocno w dół i w bok

• Usiądź. Prawą stopę połóż bokiem na kolanie lewej. Palcami lewej dłoni chwyć od dołu za paluch.
• Odciągnij go od pozostałych palców, potem pociągnij w dół, policz do trzydziestu. Powtórz 3 razy.
• W ten sam sposób ćwicz paluch u lewej stopy.

Paluch mocno w górę

• Palcami prawej dłoni chwyć za paluch prawej stopy tak, by opuszki palców dotykały jego spodu.
• Odciągnij go od reszty palców, a potem pociągnij w górę – policz do trzydziestu. Zrób 3 powtórzenia.
• Tak samo ćwicz paluch u lewej stopy.

Paluch mocno w górę

• Palcami prawej dłoni chwyć za paluch prawej stopy tak, by opuszki palców dotykały jego spodu.
• Odciągnij go od pozostałych palców, a potem pociągnij w górę – policz do trzydziestu. Zrób 3 powtórzenia.
• Tak samo ćwicz paluch lewej stopy.

Przetaczanie piłeczki stopą 

• Prawą stopę oprzyj na małej piłeczce – może być tenisowa, ale najlepiej taka z gumowymi kolcami.
• Przesuwaj na niej stopę w przód i w tył – od pięty aż po czubek palucha – i z powrotem.
• Przetaczaj ją również na boki.
• W ten sam sposób rozmasuj lewą stopę.

Siłowanie się z paluchem

• Palcami prawej dłoni przytrzymaj cztery palce stopy – poza paluchem.
• Palce lewej ręki przyłóż do boku palucha.
• Teraz staraj się palcami stóp odepchnąć dłonie, a jednocześnie stawiaj opuszkami lekki opór.
• Ćwicz w ten sposób 2-3 minuty, a potem zajmij się drugą nogą.

Czy chodzenie boso pomaga na halluksy?

Tak! Chodź boso, kiedy tylko możesz. Gdy jest ciepło i odpoczywasz nad wodą, na łące czy w domowym ogrodzie, daj odpocząć stopom. Pochodź bez butów i skarpet, nawet drepcząc w miejscu. Warunkiem jest miękka nawierzchnia, np. piasek, trawa, drobny żwirek. A w domu może to być gruby, mięsisty dywan. W ten sposób mięśnie stopy zmuszone są do większej pracy.

Halluksy – kiedy wskazana jest operacja?

Operacja halluksów jest uważana za ostateczność, bo choć wykonuje się ją zwykle w znieczuleniu miejscowym, jest to zabieg, który grozi powikłaniami.

Lekarze odradzają więc robić ją przy małych zmianach. Ale gdy problem uniemożliwia chodzenie i nie pomagają inne środki, konieczna jest operacja.

Nowoczesne metody są coraz mniej inwazyjne (np. nie zawsze trzeba potem nosić gips). Uwaga! Jeśli ważysz za dużo, postaraj się przed zabiegiem zrzucić kilka kilogramów. Już 2-3 kg mniej to odczuwalne odciążenie dla stóp.

Zapytaj też lekarza, co musisz przygotować na czas po operacji, np. kule.

Co zrobić, by halluksy nie nawracały?

Ogromne znaczenie ma twoje postępowanie po operacji, czyli sumienna rehabilitacja (zwykle po kilku tygodniach od zabiegu) zgodna z zaleceniami lekarza.

Ważne jest też noszenie wygodnego obuwia i dbanie o prawidłową wagę.

Czy można nosić japonki przy halluksach?

Niestety, klapki typu japonki, wbrew pozorom nie pomagają, a szkodzą przy halluksach. Sprzyjają powstawaniu palucha koślawego, a gdy już jest, mogą doprowadzić do dolegliwości bólowych.

Podczas chodzenia w japonkach stopy ustawiają się w nienaturalny sposób, jesteśmy zmuszani do stałego przykurczania palców. Stąd cały czas w trakcie chodzenia ciężar ciała spoczywa na przodostopiu i głównym paluchu, zamiast na zewnętrznej krawędzi stopy.

Ponadto na niekorzyść działa także cienki pasek umieszczony między pierwszym a drugim palcem. Wymusza on nienaturalną pracę mięśni i zbliżanie się palca głównego do pozostałych. Wskutek tego dochodzi do obniżenia łuku poprzecznego i poszerzenia przodostopia oraz pogłębiania deformacji palucha. W efekcie dochodzi do jego jeszcze większego wykoślawienia.