Choroba tarczycy u seniora. Kiedy zabrać rodzica do lekarza?

Pracę tarczycy u osoby w starszym wieku łatwiej może zaburzyć infekcja wirusowa (choćby zwykłe przeziębienie czy grypa) albo przyjmowany na co dzień lek (np. przeciwko arytmii, schorzeniu wątroby lub chorobie nowotworowej). Czasem winowajcą bywa guzek, który rozwija się w miąższu lub chroniczny niedobór jodu. Zaburzona praca gruczołu odbija się na samopoczuciu starszej osoby, zmienia jej zachowanie, naraża na różne dolegliwości. 

Objawy chorej tarczycy

Mniejsza odporność psychiczna

• Możesz zaobserwować, że rodzic łatwo się irytuje i wpada w gniew, a nawet jest agresywny.
• Drobiazgi są w stanie go zdenerwować – np. to, że powiedziałaś coś bardziej stanowczym głosem lub o coś dopytujesz.
• Przy kłopotach z tarczycą częste są nastroje depresyjne. Senior może wydawać się zrezygnowany i czymś przybity. Często mówi o swojej bliskiej śmierci. Albo jest znużony, senny, apatyczny – przyczyną może być nie tylko niedoczynność gruczołu, ale także tzw. apatyczna postać nadczynności tarczycy.
• Ale o złej pracy gruczołu mogą ostrzegać też stany maniakalne (rodzic jest pobudzony, nienaturalnie podekscytowany, dużo mówi, śmieje się, podkreśla swoje dobre samopoczucie) i nieprzejmowanie się problemami ani dolegliwościami.

Kłopoty z pamięcią i koncentracją

• U mamy lub taty może występować spowolnione myślenie – rodzic narzeka na „pustkę” w głowie, opowiadając o czymś, gubi wątek, zapomina, co chciał powiedzieć.
• Nie jest pewny, czy coś już mówił, zrobił albo o tym nie pamięta – np. że opowiedział jakąś historię, zjadł obiad.  
• U rodzica pojawiają się lub nasilają objawy otępienia, np. zapominanie świeżych zdarzeń, ostatnio wykonywanych czynności.

Problemy z układem krążenia i sercem

• Seniorzy, którzy mają chorą tarczycę, często też miewają migotanie przedsionków – zdarza się to w aż 30 proc. przypadków. Rodzic może skarżyć się na nieprzyjemne, budzące lęk uczucie nierównej pracy serca, jej zwalniania lub zatrzymywania się.
• Są podatni na niekorzystne zmiany w naczyniach krwionośnych. Mama lub tata może mieć złe wyniki badań krwi pod kątem poziomu cholesterolu i usłyszeć od lekarza, że ma miażdżycę tętnic. Albo mieć stwierdzoną nasiloną krzepliwość krwi.
• Nieprawidłowa praca tarczycy bywa też przyczyną zastoinowej niewydolności serca. Gdy krew zalega z prawej strony serca, rodzicowi często puchną kostki, a opuchlizna maleje po położeniu się. Gdy do zastoju dochodzi z lewej strony, mama lub tata narzeka, że nie może głębiej odetchnąć i często kaszle – nie tylko, gdy na przykład wchodzi po schodach, ale także podczas leżenia na plecach.
• Do tego rodzic jest osłabiony i zmęczony, nie ma w ogóle siły – np. po zrobieniu kilkunastu kroków musi usiąść i odpocząć.

Zaburzenia pokarmowe

• Możesz zauważyć, że rodzic z inną częstotliwością chodzi do toalety. Przy zbyt wolnej pracy tarczycy pojawiają się bowiem dokuczliwe zaparcia. Nadmiernie szybka naraża natomiast starszą osobę na biegunki, a bywa, że i wymioty.
• Stąd u mamy lub taty dość nagła zmiana wagi – mimo diety tej samej, co zawsze. Masa seniora może zmniejszyć się lub wzrosnąć o kilka, a nawet kilkanaście kilogramów.

Dolegliwości mięśniowo-stawowe

• Gdy tarczyca nie funkcjonuje tak jak powinna, słabnie metabolizm kolagenu. Przez to mięśnie, ścięgna, chrząstki oraz kości są w niego mniej zasobne.
• To powoduje, że rodzic często uskarża się na bolesne skurcze mięśni. Są one szczególnie dokuczliwe w chłodne dni (gdy rodzic zmarznie) albo po wysiłku fizycznym.
• Mama lub tata narzeka na osłabienie, sztywność i ból barku albo biodra. Z tego powodu ma problemy z wstawaniem z pozycji siedzącej, wchodzeniem po schodach, wykonywaniem czynności higienicznych (np. czesaniem się, goleniem).  
• Starszej osobie dokuczają nadgarstki – jeden lub oba mogą być tkliwe, obrzęknięte, sztywne, przyblokowane.
• Przy problemach z tarczycą bardzo łatwo o zespół cieśni nadgarstka. Można go podejrzewać, gdy rodzic narzeka na mrowienie, drętwienie i ból palców rąk, ma w nich osłabione czucie, a jego ręce są wychudzone (zwłaszcza w okolicy kciuka).

Diagnostyka schorzeń tarczycy

• Poziom TSH (ze skierowaniem od lekarza rodzinnego) – to hormon, który zawiaduje pracą tarczycy. Gdy gruczoł nie działa tak jak powinien, ilość TSH zwiększa się lub maleje. Jego nieprawidłowe stężenie to znak, że trzeba zbadać tarczycę.
• FT4 i/lub FT3 (ze skier. od lek. rodz.) – to hormony wytwarzane przez tarczycę. Ich ilość w połączeniu ze stężeniem TSH ułatwia lekarzowi rozpoznanie, czy u rodzica występuje niedoczynność lub nadczynność.
• UDG tarczycy (ze skier. od lekarza rodz.) – sprawdza, czy w tarczycy nie ma guzków. W razie niedoczynności tarczycy lekarz przepisze rodzicowi lek zawierający brakujący hormon. Może też doradzić zmianę jadłospisu na bogatszy w jod, selen, żelazo, cynk. Równocześnie rodzic powinien ograniczyć warzywa z rodziny tzw. krzyżowych (np. kalarepa, kapusta). Przy nadczynności lekarz zaleci leki hamujące pracę gruczołu.