Po długiej zimie, kiedy brakowało nam młodych warzyw, z niecierpliwością czekamy na nowalijki. Jednak nie wystarczy po prostu wejść do sklepu i wybrać pierwsze lepsze, bo zamiast potężnej dawki witamin i minerałów zjemy szkodliwe azotany. Dlaczego mimo wszystko warto je jeść? Sprawdź, jak je wybierać, kupować, przechowywać i podawać, by były jak najzdrowsze i najsmaczniejsze.
Nowalijki to młode warzywa uprawiane wczesną wiosną. Są szczególnie cenione ze względu na ich świeżość, smak i wartości odżywcze, które mają pozytywny wpływ na zdrowie. Nowalijki są bogate w witaminy, minerały i błonnik, co sprawia, że są doskonałym dodatkiem do wiosennych posiłków. Do nowalijek zaliczamy m.in. szparagi, młode ziemniaki, rzodkiewki, szpinak, botwina, kalarepa, sałata czy ogórki.
Dlaczego warto jeść nowalijki? Właściwości zdrowotne
Nowalijki mają podobną wartość odżywczą do warzyw uprawianych tradycyjnie na polu. Są cennym źródłem witamin, szczególnie A, B, C, folianów, składników mineralnych, takich, jak cynk, potas, sód, fosfor, wapń, magnez, miedź, żelazo, mangan, błonnik i przeciwutleniacze. Regularne spożywanie nowalijek pomaga utrzymać prawidłową masę ciała, chroni przed chorobami, szczególnie układu krążenia, poprawia stan skóry, działa przeciwzapalnie. Dietetycy zalecają, by nowalijki jeść systematycznie, ale w umiarkowanych ilościach – nie powinny stanowić podstawy codziennej diety.
Jak wybierać i kupować nowalijki, by były najzdrowsze?
Aby nowalijki rosły szybko i były okazałe, często nawożone są azotanami, których nadmiar może szkodzić. Dlatego unikaj warzyw dużych, o idealnym kształcie. Wybieraj warzywa z nienaruszoną skórką, bez przebarwień i pleśni, unikaj zwiędniętych, pomarszczonych, zaparzonych. Najwięcej azotanów kumulują rzodkiewki, sałaty, marchew i warzywa kapustne, najmniej pomidory i ogórki. Kupuj warzywa z certyfikowanych upraw ekologicznych lub od zaufanych sprzedawców.
Jak przechowywać nowalijki, aby nie były szkodliwe?
Nie trzymaj nowalijek w folii, bo azotany przekształcają się w szkodliwe azotyny. Przed włożeniem do lodówki, owiń je w przepuszczającą powietrze bawełnianą ściereczkę, pergamin, papierowy ręcznik. Korzystaj z przeznaczonej na warzywa komory w lodówce. Przed podaniem, dokładnie je umyj pod bieżącą wodą, a najlepiej wymocz w wodzie ok. 10 minut (do wody możesz dodać łyżkę sody, soli morskiej lub kwasku cytrynowego).
Jak podawać i przyprawiać nowalijki?
Nowalijki są idealne na śniadanie: do kanapek, twarogu, tofu, humusu z pełnoziarnistym pieczywem. Możesz je podawać w towarzystwie dań z jajek, drobiu, ryby. Przez brak słońca, nie wytwarza się w nich odpowiednio dużo cukrów i substancji zapachowych – są mało aromatyczne, dlatego trzeba je intensywniej przyprawiać.
Kto nie powinien jeść nowalijek?
Alergolodzy ostrzegają, że młode warzywa mogą wywoływać nietolerancje pokarmowe, szczególnie u dzieci, dlatego nowalijki można podawać dopiero powyżej 2 roku życia. Młodych warzyw nie powinni jeść również dorośli alergicy, chorzy z zespołem jelita nadwrażliwego, z wrzodami żołądka, chorym pęcherzykiem żółciowym. W trakcie trawienia nowalijek, azotany mogą być zredukowane do azotynów, które mogą powodować niedokrwistość.
Jak uprawiać nowalijki samodzielnie?
Spróbuj uprawiać na parapecie szczypiorek, natkę pietruszki, rzeżuchę. Wystarczy odpowiedni pojemnik i kilka kilogramów ziemi. Jeśli masz ogródek pomyśl o przydomowej mini szklarni (od 120 zł) lub inspekcie ogrodowym (od 50 zł), który możesz kupić w sklepie ogrodniczym lub Internecie. Dzięki temu już w kwietniu/maju możesz cieszyć się smakowitą rzodkiewką, sałatą, cebulką dymką.
